Zasady używania świateł mijania i świateł do jazdy dziennej

Od 2007 roku obowiązuje w Polsce nakaz jazdy z włączonymi światłami mijania przez całą dobę. Nowe auta są fabrycznie wyposażone w światła do jazdy dziennej. Starsze często otrzymują dodatkowe oświetlenie LED. Kierowcy pozostałych samochodów używają świateł mijania. Przepisy ściśle określają, w jakich sytuacjach należy korzystać z każdego z powyższych rodzajów oświetlenia.

Zmiany w przepisach o ruchu drogowym podyktowane są zawsze chęcią osiągnięcia jednego z dwóch celów: zwiększenia bezpieczeństwa na drogach lub poprawienia płynności ruchu drogowego. Obowiązek używania świateł mijania przez całą dobę stara się spełnić pierwszy z powyższych.

Politycy agitujący kilka lat temu za wprowadzeniem tego nakazu przekonywali, że podobne  rozwiązanie sprawdziło się znakomicie np. w krajach skandynawskich, gdzie w krótkim okresie po jego wprowadzeniu odnotowano znaczący spadek wypadków.

– Faktycznie, intencją wprowadzenia całodobowego obowiązku używania świateł mijania, a warunkowo świateł do jazdy dziennej, była chęć poprawienia bezpieczeństwa panującego w ruchu drogowym – twierdzi radca prawny Kamil Kozubek, który dodaje: – Realizacja zamysłu spowodowana była wykazaniem przez znawców praktyki wypadkowej, że pojazd z włączonymi światłami jest lepiej widoczny, zwłaszcza dla pieszego.

Korzyści płynące z obowiązku jazdy na światłach mijania przez całą dobę

W trakcie debaty przed wprowadzeniem przepisu miał on tylu orędowników, co przeciwników. Do tych drugich należeli obrońcy wolności przekonujący, że kolejny nakaz ograniczy i tak dostatecznie już ograniczoną wolność kierowców. Wśród oponentów znaleźli się również kierowcy zapatrzeni w statystyki spalania, twierdzący, że całodobowe korzystanie z oświetlenia pojazdu spowoduje wzrost zapotrzebowania na benzynę, co z kolei przyczyni się do zwiększenia zanieczyszczenia środowiska.

Pomysłodawcy wprowadzenia nakazu wskazywali z kolei na doświadczenia państw, które skorzystały z proponowanego przez nich rozwiązania, a także przedstawiali statystyki, mające potwierdzić słuszność podążania wyznaczoną przez te państwa drogą.

Jednym z najbardziej przemawiających do wyobraźni argumentów wydawała się być chęć ujednolicenia sytuacji panującej na drogach. – Fakt używania świateł tylko przez niektórych użytkowników, a przez innych nie, mógł stwarzać zagrożenie, gdyż kierujący przyzwyczajeni do lepszej widoczności pojazdów oświetlonych mogli nie zauważyć tych, które nie miały włączonych świateł – wyjaśnia mec. Kozubek.

Osiągnięcie wyższego poziomu bezpieczeństwa było zatem głównym celem proponowanych zmian. Pomysłodawcy nakazu przekonywali, że przyczyni się on do zmniejszenia liczby wypadków. – Porównanie danych statystycznych, dotyczących zderzeń czołowych w okresie przed i po uchwaleniu przedmiotowej nowelizacji pozwala stwierdzić, że liczba ta zmniejszyła się. Wstępnie można zatem ocenić, że jeden z celów wprowadzenia obowiązku jazdy z włączonymi światłami w ciągu dnia został osiągnięty – twierdzi mec. Kozubek.

Zobacz też: Mandat za nieodśnieżony samochód

Światła do jazdy dziennej - wymogi prawne

Zmiana przepisów postawiła kierowców przed koniecznością zrealizowania nowego obowiązku. Nabywcom nowych samochodów z pomocą przyszli producenci aut, wprowadzając na rynek pojazdy z fabrycznie zamontowanymi światłami do jazdy dziennej. Reszta zaczęła używać świateł mijania. Jak grzyby po deszczu zaczęły pojawiać się na naszych drogach również używane samochody wyposażone w dodatkowe oświetlenie - światła LED. Część z nich, niestety, zamontowanych w sposób nieprawidłowy.

– Lampy i sposób ich zamontowania muszą spełniać pewne rygory. Przedmiotową problematykę regulują rozporządzenie Ministra Infrastruktur oraz regulaminy numer 48 i 87 Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ. Światła powinny być zamontowane na wysokości od 25 do 150 cm nad ziemią, znajdować się maksymalnie 40 cm od bocznego obrysu pojazdu, a odległość między nimi nie powinna być mniejsza, niż 60 cm. Powinny także włączać się automatycznie po włączeniu zapłonu oraz wyłączać po włączeniu świateł mijania, drogowych lub przeciwmgłowych – wyjaśnia podinspektor Sebastian Gleń z zespołu ds. regulacji prawnych Wydział Ruchu Drogowego Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie.

Wymienione powyżej rozporządzenie dostosowało nasze przepisy do obowiązujących norm europejskich, jednocześnie uwzględniając wcześniej przyjęte u nas zasady, które nie obejmowały kwestii jednoczesnego korzystania z różnego oświetlenia pojazdu.

– W samochodach zarejestrowanych po raz pierwszy do końca 2009 roku dopuszcza się instalację świateł do jazdy dziennej, przy której świecą się również światła pozycyjne oraz oświetlenie tablicy rejestracyjnej. Chodzi o to, aby nie trzeba było dokonywać przeróbek i modyfikacji instalacji w samochodach, w których założono światła do jazdy dziennej według wcześniej obowiązujących w Polsce przepisów – zauważa nadkomisarz Maciej Zdunowski z Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Wojewódzkiej Policji w Bydgoszczy.

Zobacz też: Spłata mandatu w ratach?

Kiedy używać świateł do jazdy dziennej, a kiedy świateł mijania?

Należy w tym miejscu podkreślić, że korzystanie z każdego rodzaju oświetlenia dopuszczalne jest jedynie w ściśle określonych warunkach. Przepisy zobowiązują kierujących do całodobowej jazdy na światłach mijania. Możliwość korzystania ze świateł do jazdy dziennej traktować należy więc jedynie jako wyjątek od ogólnej reguły.

– Zgodnie z zasadą kierujący jest zobowiązany używać świateł mijania podczas jazdy w warunkach normalnej przejrzystości powietrza. Niemniej w przepisach wyrażony został wyjątek, według którego w czasie od świtu do zmierzchu, przy braku utrudnień w postaci zakłóceń przejrzystości powietrza, kierowca może używać świateł mijania albo świateł do jazdy dziennej - wyjaśnia radca prawny Kamil Kozubek.

Kluczowe jest tutaj ustalenie znaczenia terminu normalna przejrzystość. – Ustawodawca nie zdefiniował tego określenia, więc ocena należy do kierującego. Dla ułatwienia dodam, że czynnikami, powodującymi zmniejszenie przejrzystości powietrza są opady atmosferyczne, zamglenie, dym, czy kurz – zauważa mec. Kozubek.

Nie można zapominać, że poruszając się po drogach bez wymaganego oświetlenia, narażamy się na mandat karny. – Od świtu do zmierzchu - 100 złotych i 2 punkty karne, od zmierzchu do świtu - 200 złotych i 4 punkty karne - przypomina podinspektor Gleń.

Zobacz też: Zbyt wolna jazda autem - mandat i punkty karne

Czy w tunelu trzeba używać świateł mijania?

Problematyczna jest kwestia dotycząca obowiązku używania świateł dziennych/mijania w tunelu, z której jednolitą interpretacją kłopot mają nawet rzecznicy wojewódzkich komend policji. Do niedawna przepisy zobowiązywały bowiem kierującego do używania w tunelu świateł mijania. – Wydaje się jednak, że w obowiązującym stanie prawnym brak jest bezwzględnego przepisu nakładającego na kierowcę takiego obowiązku – uważa mec. Kozubek, który przypomina przy tym o nowelizacji ustawy prawo o ruchu drogowym z 7.03.2007 roku, gdy powyższy zapis wykreślono.

Z taką interpretacją zgadza się podinspektor Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie, który jednocześnie zaleca jednak korzystanie ze świateł mijania w tunelu. – Między innymi z uwagi na brak oświetlenia tyłu pojazdu przy włączonych światłach dziennych, a bezwzględnie zalecam włączanie świateł mijania w przypadku tunelu słabo oświetlonego lub bez oświetlenia – wyjaśnia Sebastian Gleń.

Zobacz też: Dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi kierowcy - Polska i Europa

Kontrola oświetlenia przez funkcjonariusza policji

Wspomniałem wcześniej o zasadach prawidłowego montowania świateł do jazdy dziennej, który można zweryfikować w najbliższej stacji kontroli pojazdów. Pamiętać należy jednak, że kontroli stanu oświetlenia naszego auta może dokonać również funkcjonariusz policji, który posiada uprawnienia do przeprowadzenia kontroli drogowej.

Wysokość mandatów związanych z oświetleniem pojazdu

200 złotych i 4 punkty	niestosowanie się do obowiązku używania wymaganych świateł od zmierzchu do świtu
200 złotych i 2 punkty	niestosowanie się do obowiązku używania wymaganych świateł w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza
100 złotych i 2 punkty	niestosowanie się do obowiązku używania wymaganych świateł od świtu do zmierzchu
200 złotych i 4 punkty	niestosowanie się do obowiązku używania wymaganych świateł w tunelu, niezależnie od pory roku
100 złotych i 2 punkty	naruszenie warunków dopuszczalności używania świateł przeciwmgłowych przednich
200 złotych i 3 punkty	zakrywanie świateł
200 złotych i 3 punkty	niezgodne z przepisami używanie świateł drogowych
zatrzymanie dowodu rejestracyjnego i grzywna 50 - 200 złotych	umieszczenie niehomologowanego lub niewłaściwego źródła światła lub lampy, nieprawidłowe rozmieszczenie świateł, ich barwa lub połączenie z instalacją pojazdu