Mandat za brak dokumentu prawa jazdy jest aktualny. Wiedzieliście o tym?

• Czy kierowca musi mieć przy sobie prawo jazdy?
• Kiedy można dostać mandat za jazdę bez prawa jazdy?
• Mandat za jazdę bez prawa jazdy. 2023 r. i zmiana przepisów
• Ile wynosi mandat za jazdę bez prawa jazdy?
• Prowadzenie bez prawa jazdy czy bez uprawnień?

Czy kierowca musi mieć przy sobie prawo jazdy?

5 grudnia 2020 r. w Polsce zaczęła obowiązywać kluczowa nowelizacja przepisów. Od tego dnia kierowcy w Polsce nie muszą mieć przy sobie w czasie jazdy prawa jazdy. Choć nie tylko, bo nie muszą wozić ze sobą również dowodu rejestracyjnego czy potwierdzenia wykupienia polisy OC. Czemu? Procedura kontroli będzie wyglądać w następujący sposób:

• w przypadku kierującego policjanci sprawdzą jego tożsamość na podstawie dowodu osobistego. Spiszą następnie z niego numer PESEL i na jego podstawie w bazie CEPiK sprawdzą posiadane przez kierującego uprawnienia. Dlatego prawo jazdy nie jest konieczne.
• policjanci sprawdzą numer rejestracyjny pojazdu zapisany na tablicy i na jego podstawie w bazie CEPiK skontrolują czy pojazd nie jest kradziony oraz czy ma ważne badanie techniczne i polisę OC.

Kierowca nie musi wozić prawa jazdy. Musi mieć jednak dokument tożsamości ze zdjęciem, a więc dowód osobisty, ewentualnie paszport. Żaden inny dokument nie będzie honorowany. Bezskuteczne okaże się zatem okazywanie np. legitymacji szkolnej czy indeksu uczelnianego.

Kiedy można dostać mandat za jazdę bez prawa jazdy?

Uprawnienie mówiące o możliwości prowadzenia pojazdu bez posiadania przy sobie dokumentu prawa jazdy dotyczy prawie wszystkich. I słowo prawie jest tu kluczowe. Kto nadal podczas jazdy autem musi mieć przy sobie dokument?

• Obcokrajowiec, który prowadzi pojazd po polskiej drodze, ale posiada zagraniczne prawo jazdy. Policjanci w takim przypadku nie sprawdzą uprawnień w polskiej bazie CEPiK. Nie mają do tego uprawnień. Dokument jest zatem niezbędny.
• Polak, który posiada zagraniczne prawo jazdy. Sytuacja jest analogiczna jak powyżej. Danych dokumentu nie ma w polskiej bazie. Policjanci zatem nie sprawdzą informacji o posiadanych przez kierowcę uprawnieniach.
• Polak, który wyjedzie za granicę. Musi mieć polskie prawo jazdy. Inaczej zagraniczni policjanci nie zweryfikują posiadanych przez niego uprawnień.

Warto pamiętać o jeszcze jednej rzeczy. Obowiązek może dotyczyć też posiadania przy sobie dowodu rejestracyjnego i dokumentu potwierdzającego wykupienie polisy OC. Objęci nim są kierujący, którzy po polskich drogach poruszają się pojazdami zarejestrowanymi za granicą. Polscy policjanci nie znajdą takich pojazdów w polskiej bazie CEPiK.

Mandat za jazdę bez prawa jazdy. 2023 r. i zmiana przepisów

Nikt o tym głośno nie mówi, ale jedna z ostatnich nowelizacji przepisów drogowych wprowadziła nową formę kary za prowadzenie bez koniecznych dokumentów. I dotyczy to nowego typu prawa jazdy, a więc prawa jazdy tymczasowego wydawanego w aplikacji mObywatel. Tu kara przewidziana jest nie tyle za brak elektronicznej wersji dokumentu, co przekroczenie terminu jego ważności. Mandat w takim przypadku wynosi od 20 do 250 zł.

W ten punkt łapie się zatem sytuacja, w której kierowca po zdanym egzaminie na prawo jazdy odebrał tymczasowe prawo jazdy w aplikacji mObywatel. Jego ważność się jednak skończyła, ale kierujacy nie odebrał stałego prawa jazdy w wydziale komunikacji. Sankcja w tym przypadku jest niepotrzebna? Nie do końca. Może nawet dobrze, że się pojawiła. W przeciwnym razie w takiej sytuacji kierowca być może musiałby odpowiadać za prowadzenie bez uprawnień. To oznacza dużo wyższą karę.

Ile wynosi mandat za jazdę bez prawa jazdy?

Mandat za prowadzenie pojazdu bez wymaganych dokumentów jest wystawiany na podstawie art. 95 par. 1 ustawy Kodeks wykroczeń. Ile wynosi grzywna? Kodeks wykroczeń przewiduje maksymalnie grzywnę o wysokości 250 zł. Aktualnie obowiązujący taryfikator obniża jednak wartość mandatu do 100 zł. Czyn ten nie oznacza dopisania do konta kierującego punktów karnych.

O powyższej karze warto wiedzieć jedno. Kodeks wykroczeń mówi o braku wymaganych dokumentów. A wymaganym dokumentem w niektórych przypadkach jest nie tylko prawo jazdy. Konieczny może być też dowód rejestracyjny czy potwierdzenie posiadania aktualnej polisy OC. W razie braku tych dokumentów grzywna również jest jak najbardziej możliwa. Przy czym będzie miała ona jedną wartość. Kierowca dostanie jeden mandat, bo przepis mówi o dokumentach, a nie dokumencie.

Prowadzenie bez prawa jazdy czy bez uprawnień?

Na tym możliwości się kończą? No właśnie nie. Załóżmy, że policjanci zatrzymali do kontroli drogowej obcokrajowca. I nie ma on przy sobie zagranicznego prawa jazdy. W efekcie funkcjonariusze nie są w stanie rozstrzygnąć, czy posiada on uprawnienia do kierowania pojazdami, czy nie. Jeżeli nikt nie jest w stanie dostarczyć dokumentu, policjanci mogą wyciągnąć konsekwencje z tytułu art. 94 par. 1 i 3 ustawy Kodeks wykroczeń. To drastycznie podwyższa wysokość kary. Sankcje konkretnie są dwie:

• kierowca dostanie grzywnę wynoszącą co najmniej 1500 zł. Tyle że nie wypisze jej policjant, a orzeknie ją sąd. Bo w tym punkcie włącza się kolejna część kary.
• obligatoryjny jest zakaz prowadzenia pojazdów. Policjanci muszą zatem skierować do sądu wniosek o ukaranie kierującego.