Jak rozliczyć dostawę, w której podatnikiem jest nabywca

Sposób rozliczenia dostawy, dla której podatnikiem jest nabywca

W związku z ostatnimi nowelizacjami ustawy o VAT, w obrocie gospodarczym zaobserwować można zwiększenie liczby transakcji towarowych dokonywanych przez polskich podatników z kontrahentami zagranicznymi, w ramach których obowiązek rozliczenia podatku VAT ciąży na nabywcy (tj. polskim podatniku).

Poniższej przedstawiono regulacje prawne wskazujące na sposób rozliczenia tego typu transakcji określanej mianem „dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca”.

Podmiot obowiązany do rozliczenia podatku VAT

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT), podatnikiem jest osoba prawna, osoba fizyczna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, nabywająca towary, jeżeli dokonującym ich dostawy na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju.

Z kolei, zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy o VAT – w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2011 r. – w powyższym przypadku dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego. Powyższe oznacza, iż tego rodzaju obowiązek obciąża nabywcę (polskiego podatnika VAT).

W świetle powyższych przepisów, począwszy od 1 kwietnia 2011 r. nabywając w Polsce towary od podmiotu, który nie posiada w naszym kraju siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności (poprzez które realizowana byłaby transakcja), podatnik (polski nabywca) jest bezwzględnie obowiązany do rozliczenia podatku VAT z tytułu tej transakcji.

Ewentualna okoliczność, iż sprzedawca zagraniczny posługuje się numerem VAT PL pozostaje obecnie bez znaczenia.

Obowiązek podatkowy

Obowiązek podatkowy z tytułu dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca powstaje z chwilą wystawienia faktury (przez sprzedawcę), nie później jednak niż siódmego dnia od dnia wydania towarów.

Jeżeli przed wydaniem towaru Spółka zapłaci część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej zapłaty w tej części (art. 19 ust. 20 w zw. z ust. 4 i ust. 11 ustawy o VAT).

Podstawę opodatkowania z tytułu dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca, stanowi kwota, którą nabywca obowiązany jest zapłacić (art. 29 ust. 18 ustawy o VAT).

Dostawa towarów, dla której podatnikiem jest nabywca podlega opodatkowaniu według stawki właściwej dla nabywanego towaru.

Faktura VAT

Dostawa towarów, dla której podatnikiem jest nabywca podlega udokumentowaniu poprzez wystawienie faktury wewnętrznej (art. 106 ust. 7 ustawy o VAT). Faktura ta może zostać wystawiona:

• na koniec okresu rozliczeniowego jako tzw. faktura wewnętrzna zbiorcza (dokumentująca transakcje dokonane w danym miesiącu z tym samym kontrahentem), albo

• w terminie siedmiu dni od dnia dokonania dostawy (wydania towaru), ewentualnie uiszczenia zaliczki na poczet transakcji (vide: § 23 ust. 1 w zw. z § 9 ust. 1 i § 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie m.in. wystawiania faktur).

Wybór jednego z przedstawionych tutaj sposobów pozostaje wyłącznie w gestii podatnika.

---

Podatek należny, podatek naliczony

Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikowi w zakresie w jakim nabywane towary zostaną wykorzystane do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT).

Kwota podatku należnego z tytułu dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, stanowi zarazem kwotę podatku naliczonego.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym, przy czym może ono zostać zrealizowane w ww. okresie, albo w deklaracji VAT składanej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 2 pkt 4 lit.b), art. 86 ust. 10 pkt 2 w zw. z ust. 11 ustawy o VAT).

Co istotne, gdyby – w stanie prawnym obowiązującym od 1 kwietnia 2011 r. - sprzedawca zagraniczny, o którym mowa w stanie faktycznym, wystawił fakturę, w której (niezasadnie) wykazałby kwotę podatku VAT, nabywcy nie przysługuje wówczas prawo do odliczenia tego podatku (vide: art. 88 ust. 3a pkt 7 ustawy o VAT).

Deklaracja VAT

Dostawę towarów, dla której podatnikiem jest Spółka (jako nabywca) podlega wykazaniu:

a) po stronie podatku należnego – w pozycji 12 (pola 41-42) „Dostawa towarów oraz świadczenie usług, dla których podatnikiem jest nabywca” ;

b) po stronie podatku naliczonego – w pozycji „Nabycie towarów i usług zaliczanych u podatnika do środków” (pola 49-50), albo, jeżeli nabywane towary nie stanowią dla Spółki środków trwałych, w pozycji „Nabycie towarów i usług pozostałych” (pola 51-52).

Dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca nie wykazuje się w ogóle w informacji podsumowującej VAT-UE.