Kto i w jakim kraju musi zapłacić VAT od usługi logistycznej

Przedstawiamy problem jednego z polskich spedytorów

Firma świadczy usługi spedycyjne na rzecz podmiotów krajowych i zagranicznych, usługi te wykonywane są wyłącznie na rzecz przedsiębiorców. W niektórych przypadkach firma zleca wykonanie usług transportowych lub spedycyjnych zagranicznym podwykonawcom.

Pytanie jaki zadał właściciel:

W których przypadkach jestem zobowiązany do opodatkowania usług na gruncie VAT. W szczególności interesuje mnie następująca sytuacja, z którą spotkałem się niedawno: zleciłem firmie rosyjskiej wykonanie transportu towarów z Kijowa do Moskwy, czy powinienem opodatkować na gruncie podatku VAT taką transakcję?

Kto rozlicza VAT od usługi transportowej?

Zasadniczo opodatkowaniu podatkiem VAT podlega świadczenie usług na terytorium kraju (Polski). W tym kontekście nie budzą wątpliwości typowe sytuacje, czyli wykonywanie usług transportowych lub spedycyjnych przez polską firmę na rzecz kontrahenta, który również ma siedzibę w Polsce. W takiej sytuacji podatek VAT z tytułu transakcji rozliczał będzie zawsze usługodawca (firma transportowa).

Problematyczne są za to sytuacje, gdy usługi świadczone są w obrocie międzynarodowym czy unijnym, a więc polski przedsiębiorca świadczy usługi transportowe/spedycyjne na rzecz firmy zagranicznej lub nabywa takie usługi od firmy zagranicznej. W takich przypadkach koniecznym jest ustalenie, gdzie (w którym państwie) dana usługa jest świadczona.

Konieczność taka wynika z faktu, że usługa podlega w Polsce opodatkowaniu podatkiem VAT wyłącznie, jeżeli była świadczona na terytorium kraju, co, jak się zaraz przekonamy, może mieć miejsce także w przypadku, gdy jedna ze stron transakcji jest podmiotem zagranicznym.

Zasadą ogólną (wynikającą z art. 28 b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług) jest, że usługa świadczona jest w miejscu, w którym usługobiorca (nabywca) ma swoją siedzibę.

Przykład

Czeska Spółka A świadczy na rzecz Spółki polskiej usługę transportu materiałów budowlanych z Katowic do Brna. We wskazanej sytuacji miejscem świadczenia (i opodatkowana) usługi będzie terytorium Polski.

Podmiot będący usługobiorcą usług transportowych świadczonych przez podatnika z innego kraju zobowiązany jest rozpoznać import usług z tytułu takiej transakcji. Podmiot świadczący usługę na rzecz podatnika z innego państwa dokonuje zaś tak zwanego eksportu usług i nie jest on z tego tytułu do zobowiązany do rozliczenia podatku VAT.

Przykład

Firma transportowa X z siedzibą w Warszawie w styczniu 2010 r., na zlecenie firmy Y LTD z siedzibą w Londynie, przewiozła towary na trasie Gdańsk – Barcelona. Każda ze stron transakcji jest podatnikiem VAT.

Miejscem świadczenia (opodatkowania) dla opisanej usługi jest terytorium Wielkiej Brytanii, gdzie firma Y (usługobiorca) powinna zapłacić podatek VAT należny od całej kwoty uiszczonego na rzecz usługodawcy polskiego wynagrodzenia. Zakupiony przewóz towarów stanowi dla niej import usługi. Po stronie usługodawcy polskiego – firmy transportowej X – zrealizowany transport nie skutkuje obowiązkiem rozliczenia (zapłaty) podatku VAT w kraju (Polsce). Jednakże obowiązany jest on wypełnić obowiązki formalno – dokumentacyjne, w szczególności: wystawić fakturę VAT (tzw. handlową, tj. bez wskazania m.in. stawki i kwoty VAT, ale z zawartą adnotacją, iż podatek rozlicza usługobiorca), wykazać otrzymane wynagrodzenie (kwotę odpowiadającą podstawie opodatkowania) w deklaracji VAT (poz. 21 i 22), a także wykazać transakcję w informacji podsumowującej VAT UE.

Uwaga na wyjątki

Od przedstawionej powyżej zasady dotyczącej ustalania miejsca świadczenia usługi, tzn. reguły, zgodnie z którą usługa świadczona jest w kraju, w którym siedzibę ma usługobiorca, ustawa o podatku od towarów i usług przewiduje szereg wyjątków. Dwa z nich dotyczą usług transportu towarów świadczonych na rzecz innych podatników (przedsiębiorców). Wyjątki te przedstawione zostały w art. 28f ust. 1a ustawy o podatku od towarów i usług.

Pierwsza sytuacja dotyczy świadczenia usługi transportowej na rzecz podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej (stałe miejsce prowadzenia działalności) poza terytorium UE, jeżeli transport wykonywany jest w całości na terytorium Polski. Miejscem świadczenia usługi będzie wówczas terytorium Polski (zatem usługa opodatkowana będzie w Polsce).

Druga natomiast zbieżna jest z tą przedstawioną w pytaniu. W przypadku świadczenia usługi transportowej na rzecz podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej (stałe miejsce prowadzenia działalności) na terytorium Polski, jeżeli transport wykonywany jest w całości poza terytorium UE, miejscem świadczenia usługi jest terytorium znajdujące się poza UE (więc nie powstanie obowiązek opodatkowania usługi na terytorium Polski)

Zatem, jeżeli polski przedsiębiorca nabywa od firmy rosyjskiej usługę transportu towarów z Kijowa do Moskwy, a zatem w sytuacji, gdy transport dokonywany jest wyłącznie poza terytorium Unii Europejskiej, nie ma obowiązku opodatkowania takiej usługi podatkiem VAT w Polsce, a więc nie rozpoznaje importu usług.