Czy sprzedając samochód nabyty bez VAT, trzeba naliczyć podatek według stawki 23%?

Sprzedaż samochodu nabytego bez VAT a naliczenie podatku według stawki 23%

Mam pytanie dotyczące skutków sprzedaży po 1 kwietnia 2014 r. użytkowanego w działalności samo­chodu, który został nabyty na podstawie umowy sprzedaży bez odliczenia VAT. Czy sprzedając taki samochód, muszę naliczyć VAT według stawki 23%?

Tak, jeżeli samochód wykorzystywał Pan do wykonywania czynności opodatkowanych, sprzedając go, musi Pan naliczyć VAT według stawki 23%.

Od 1 stycznia 2014 r. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, regulujący zasady korzystania ze zwolnienia, otrzymał nowe brzmienie. Obecnie zwalnia on od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącz­nie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zakres dotychczasowego zwolnienia został zatem ograniczony, gdyż do końca 2013 r. sposób wykorzystywania towarów używanych nie miał znaczenia z punktu widzenia stoso­wania zwolnienia.

Zobacz też: Jak opodatkować usługę odpłatnego oddania samochodu do korzystania przez członka zarządu

Ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, nie korzystają zatem obecnie m.in. dostawy, w tym sprzedaż samochodów nabytych przez podatników „bez VAT", jeżeli były one przez po­datników wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Dostawy (sprzedaż) samocho­dów w takich przypadkach są zatem, co do zasady, opodatkowane VAT według stawki 23%.

Ze zwolnienia z VAT może korzystać tylko dostawa samochodów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do odliczenia VAT.

PRZYKŁAD

Podatnik wykonujący wyłącznie czynności opodatkowane VAT kupił w 2012 r. na potrzeby prowa­dzonej działalności używany samochód osobowy od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Zakup tego samochodu nie był udokumentowany fakturą (jego sprzedaż nie podlega­ła bowiem opodatkowaniu VAT), a w konsekwencji nie uprawniał do odliczenia podatku naliczonego. W stanie prawnym obowiązującym do końca 2013 r. sprzedaż takiego samochodu byłaby zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Obecnie jednak zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, nie ma zastosowania do sprzedaży tego samochodu, a w konsekwencji jego sprzedaż (dostawa) dokonana przez podatnika jest opodatkowana VAT według stawki 23%.

Należy jednak zauważyć, że w przypadku podatników będących osobami fizycznymi istnieje prosty sposób postępowania, w wyniku którego na podatniku:

• nie będzie ciążył obowiązek naliczania VAT z tytułu dostawy towarów, która ze względu na nadanie nowego brzmienia art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT nie korzysta ze zwolnienia od podatku, albo
• będzie ciążył obowiązek zapłaty VAT w ograniczonej wysokości.

W jaki sposób podatnik może skorzystać z takich możliwości? Otóż w celu skorzystania z tego sposo­bu należy przed sprzedażą przekazać samochód na cele osobiste. Przekazanie takie:

• nie podlega opodatkowaniu VAT ze względu na brak prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych (art. 7 ust. 2 ustawy o VAT) albo
• podlega opodatkowaniu tylko w części odpowiadającej częściom składowym, przy których nabyciu, imporcie lub wytworzeniu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia; (w przypadku nieodpłatnych dostaw towarów, przy których nabyciu, imporcie lub wytworzeniu nie przysługiwało prawo do odlicze­nia, jeżeli prawo to przysługiwało przy późniejszym nabyciu części składowych tego towaru, podstawę opodatkowania stanowi cena nabycia/koszt wytworzenia tych części składowych lub podobnych czę­ści składowych określona w momencie przekazania - zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Euro­pejskiej z dnia 17 maja 2001 r. w połączonych sprawach C-322/99 i C-323/99); jednocześnie sprzedaż samochodu po takim przekazaniu nie podlega opodatkowaniu VAT, gdyż jest dokonywana przez osobę fizyczną, która nie działa w charakterze podatnika.

PRZYKŁAD

Wróćmy do poprzedniego przykładu i załóżmy, że po zakupie samochodu podatnik nie nabywał żad­nych części składowych do niego, przy których zakupie przysługiwałoby mu prawo do odliczenia. W ta­kiej sytuacji nieodpłatne przekazanie samochodu na cele osobiste nie podlegałoby opodatkowaniu VAT. Opodatkowaniu nie podlegałaby również sprzedaż samochodu dokonana po przekazaniu samo­chodu na cele osobiste. Z tytułu zawarcia umowy sprzedaży wystąpiłby jednak w takim przypadku 2% podatek od czynności cywilnoprawnych, do którego zapłaty zobowiązany byłby nabywca samochodu).

Alternatywnie sposobem na ograniczenie kwoty podatku może być również opodatkowanie sprzedaży samochodu według tzw. procedury marży, którą określają przepisy art. 120 ustawy o VAT. Rozwiązanie to wiąże się jednak z ryzykiem, gdyż od 1 stycznia 2014 r. art. 120 ust. 4 ustawy o VAT otrzymał nowe brzmie­nie, z którego wynika, że procedura marży może mieć zastosowanie tylko do towarów używanych naby­tych w celu odsprzedaży. W ocenie autora takie brzmienie przepisów jest jednak niezgodne z przepisami unijnymi, a w konsekwencji w przypadkach, o których mowa, skorzystanie z procedury opodatkowania marży jest jednak możliwe. Niestety, jak dotąd nie ukazały się jeszcze wyjaśnienia organów podatkowych dotyczące tej kwestii.

Dlatego w celu uniknięcia jakichkolwiek negatywnych konsekwencji podatkowych najbezpieczniej będzie, jeśli opodatkuje Pan dostawę stawką 23%, ewentualnie wcześniej przekaże samochód na cele osobiste.

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 7 ust. 2, art. 41 ust. 1, art. 43 ust. 1 pkt 2, art. 120 ust. 4 oraz art. 146a pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 312