Kierowco, już czas na wymianę opon. Czy wymiana opon na zimowe jest w Polsce obowiązkowa i za co grozi 3000 zł grzywny?

• Czy w Polsce wymiana opon na zimowe jest obowiązkowa?
• Brak obowiązku wymiany opon na zimowe, nie oznacza jednak, że kierowca nie może zostać ukarany za niezmienienie ogumienia pojazdu
• Pomimo braku prawnego obowiązku wymiany opon na zimowe, kierowcy powinni jednak zmieniać opony ze względów bezpieczeństwa  

Czy w Polsce wymiana opon na zimowe jest obowiązkowa?

Żaden przepis ustawy ani rozporządzenia nie przewiduje obowiązku wymiany opon z letnich na zimowe lub tzw. „całoroczne”. Za brak wymiany opon na zimowe, kierowca nie może zostać ukarany mandatem karnym, ponieważ obowiązek taki nie wynika z przepisów ustawy z dnia 20.06.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 24.11.2003 r. w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń ani rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31.12.2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia.

Obowiązek zmiany opon na zimowe, funkcjonuje natomiast w wielu innych krajach Europy, takich jak m.in.:

• Niemcy,

• Austria,

• Norwegia,

• Szwecja czy

• Słowacja.

Obowiązek wyposażenia samochodów w opony zimowe, obowiązuje w tych krajach zwykle w okresie od 1 października lub od 1 listopada do 31 marca lub nawet do połowy kwietnia. 

W niektórych krajach natomiast – takich, jak np. Francja czy Włochy – opony zimowe lub równoważne wyposażenie, są obowiązkowe tylko na określonych obszarach, wyznaczonych przez odpowiednie znaki drogowe. 

Brak obowiązku wymiany opon na zimowe, nie oznacza jednak, że kierowca nie może zostać ukarany za niezmienienie ogumienia pojazdu

Braku prawnego obowiązku wymiany opon na zimowe, nie oznacza jednak wcale, że kierowca w ogóle nie musi przejmować się stanem technicznym opon w swoim samochodzie. Jest wręcz odwrotnie. Wymogi w zakresie stanu technicznego opon, zostały ściśle określone w par. 11 ust. 7 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31.12.2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia. Zgodnie z powyższym – pojazd nie może być wyposażony:

1. w opony różnej konstrukcji, w tym o różnej rzeźbie bieżnika, na kołach jednej osi, z zastrzeżeniem pkt 3 poniżej,

2. w przypadku pojazdu samochodowego o dwóch osiach z kołami pojedynczymi:

   1. w opony diagonalne lub diagonalne z opasaniem na kołach tylnej osi, jeżeli na kołach przedniej osi znajdują się opony radialne,

   2. w opony diagonalne na kołach tylnej osi, jeżeli na kołach przedniej osi znajdują się opony diagonalne z opasaniem,

3. w opony różnej konstrukcji na osiach składowych,

4. w opony, których wskaźniki pokazują graniczne zużycie bieżnika, a w odniesieniu do opon niezaopatrzonych w takie wskaźniki - o głębokości rzeźby bieżnika mniejszej niż 1,6 mm,

5. w opony o widocznych pęknięciach odsłaniających lub naruszających ich osnowę,

6. w opony z umieszczonymi trwale, wystającymi na zewnątrz elementami przeciwślizgowymi.

Ponadto – pojazd powinien być wyposażony w ogumienie pneumatyczne, o nośności dostosowanej do nacisku koła, oraz dostosowane do maksymalnej prędkości pojazdu. Ciśnienie w ogumieniu powinno być natomiast zgodne z zaleceniami wytwórni dla danej opony i obciążenia pojazdu.

Jeżeli zatem – w ramach kontroli drogowej – policja stwierdzi np. że opony są na tyle zużyte, że głębokość ich bieżnika jest mniejsza niż 1,6 mm (lub mniejsza niż wskaźnik granicznego zużycia bieżnika – jeżeli został określony dla danej opony) – a zatem – pojazd nie spełnia minimalnych warunków technicznych wynikających z przepisów prawa – może ukarać kierowcę mandatem w wysokości do 500 zł (zgodnie z art. 96 pr. 1 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia) i zatrzymać dowód rejestracyjny pojazdu. Jeżeli natomiast kierowca nie przyjmie mandatu – sprawa zostanie skierowana do sądu i wówczas grozić mu będzie grzywna sięgająca nawet 3000 zł. W powyższym przypadku, podstawą do ukarania kierowcy mandatem (i w dalszej kolejności – grzywną) stanowić będzie art. 97 kodeksu wykroczeń, zgodnie z którym – właściciel lub posiadacz pojazdu, który wykracza przeciwko innym przepisom ustawy z dnia 20.06.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym lub przepisom wydanym na jej podstawie (w tym przypadku – przepisom rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31.12.2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia) – może zostać ukarany karą grzywny w wysokości do 3000 złotych albo karą nagany.

Analogiczne konsekwencje będą czekać kierowcę, który nie spełni któregokolwiek z pozostałych ww. wymagań technicznych dotyczących opon, tj. m.in.:

1. opony na jednej osi, nie będą identyczne,

2. opony będą posiadać pęknięcia odsłaniające lub naruszające ich osnowę lub

3. opony będą wyposażone w umieszczone na nich trwale, wystające na zewnętrz elementy przeciwślizgowe. 

Z uwagi na pogarszające warunki atmosferyczne i wynikające z tego coraz trudniejsze warunki na drogach – należy spodziewać się wzmożonych kontroli policji w zakresie stanu technicznego opon pojazdów. Jest to więc idealny moment na to, żeby stare i zużyte opony (a zwłaszcza te, których wysokość bieżnika jest już mniejsza niż 1,6 mm) wymienić na nowe (najlepiej zimowe). Zapewni to nie tylko bezpieczeństwo osobom poruszającym się danym pojazdem, ale pozwoli również uniknąć przykrych konsekwencji w postaci mandatu lub grzywny, która może sięgać nawet 3000 zł. 

Pomimo braku prawnego obowiązku wymiany opon na zimowe, kierowcy powinni jednak zmieniać opony ze względów bezpieczeństwa  

Pomimo braku przepisu, który zobowiązywałby polskich kierowców do wymiany opon na zimowe – ze względów bezpieczeństwa – apelują o to eksperci.

„Wiele osób zwleka ze zmianą opon na zimowe aż do pierwszych mrozów lub opadów śniegu. To spore ryzyko! Dla naszego bezpieczeństwa powinniśmy zakładać opony zimowe, gdy tylko temperatura rano i wieczorem spada poniżej 7 st. C. W takich temperaturach ogumienie letnie staje się coraz twardsze i nie zapewnia odpowiedniej przyczepności. Różnica w drodze hamowania w porównaniu z zimówkami może wynieść nawet ponad 10 metrów, a to są dwie długości dużego samochodu!” – powiedział dyrektor generalny Polskiego Związku Przemysłu Oponiarskiego, Piotr Sarnecki i zaapelował do kierowców, aby nie zwlekali z wymianą opon do czasu aż zastanie ich lód i śnieg. Bezpieczeństwo na drodze powinno być priorytetem każdego kierowcy, a graniczną temperaturą, poniżej której kierowcy powinni dokonać wymiany opon na zimowe, jest wspomniane 7 stopni Celsjusza. 

„Nie warto oszczędzać na bezpieczeństwie – Raport Komisji Europejskiej dowodzi, że używanie opon zimowych zmniejsza ryzyko wypadku aż o 46 proc.” – dodał dyrektor PZPO.

Sprawdź >>> Dziennik Gazeta Prawna - subskrypcja cyfrowa

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 24.11.2003 r. w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2013 r, poz. 1624 z późn. zm.)

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31.12.2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 502 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 20.05.1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2119)

• Ustawa z dnia 24.08.2001 r – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 977)