Jak zbadać cewki twornika prądnicy prądu stałego na przebicia izolacji i zwarte zwoje?

Przed próbą należy sprawdzić, czy w tworniku nie ma zwarć pomiędzy nim a uzwojeniami cewek. W tym celu należy jeden z przewodów omomierza z zakresem pomiarowym do 100 kiloomów podłączyć do korpusu twornika w dowolnym miejscu, np do wałka, zaś drugim z końcówką o niewielkiej średnicy dotykać w miarę delikatnie po kolei do wszystkich płytek – sektorów komutatora.

Jeżeli omomierz wykaże w jakimś miejscu komutatora rezystancję mniejszą od kilkudziesięciu kiloomów, można podejrzewać istnienie przepicia izolacji, lub, w najlepszym przypadku, połączenie danej sekcji z „masą” przez pył węglowy ze szczotek. Jeżeli przemycie komutatora i jego najbliższego otoczenia benzyną ekstrakcyjną nie pomoże, prawdopodobnie istnieje przebicie izolacji, być może w stadium początkowym, a więc należy twornik zbadać na specjalnym stanowisku w warsztacie elektrotechnicznym.

Zobacz też:Jak znaleźć przyczynę trudności w uruchomieniu zimnego silnika?

Badanie twornika pod kątem zwarć jego uzwojeń do masy można przeprowadzić bez wymontowywania go z prądnicy. W tym celu trzeba wyjąć z niej tę szczotkę, która jest podłączona do masy i pomiędzy wyprowadzenie drugiej szczotki i masę włączyć omomierz, a następnie bardzo wolno obracać ręcznie twornikiem, obserwując wskazania omomierza. Przy braku przebicia izolacji wskazania te będą cały czas bliskie nieskończoności (większe od kilkudziesięciu kiloomów).

Sprawdzenie twornika pod kątem zwarć międzyzwojowych można w domowych warunkach przeprowadzić bez wyjmowania go z prądnicy, pod warunkiem, że ma ona dobre uzwojenia stojana. Następnie należy wyjąć z prądnicy obie szczotki, podłączyć przez amperomierz prądu przemiennego wtórne uzwojenie transformatora dzwonkowego lub podobnego, o napięciu do 12 V do zacisków uzwojenia stojana, włączyć zasilanie transformatora i obserwować wskazania amperomierza. Można przy tym pomału obracać twornikiem.

Zobacz też: Jak sprawdzić świece zapłonowe i wymienić na nowe? 

Zwarte zwoje w tworniku objawią się dużym poborem prądu przez uzwojenia stojana. Jeżeli wskazówka amperomierza prawie nie będzie się wychylała na zakresie pomiarowym 1 A, lub jeżeli amperomierz cyfrowy pokaże pobór prądu przez to uzwojenie na poziomie kilkudziesięciu do około 100 miliamperów, można uznać, że uzwojenia twornika nie mają zwarć miedzyzwojowych. Dla upewnienia się można wyjąć twornik z prądnicy i ponownie zmierzyć natężenie prądu płynącego przez uzwojenia stojana.

Powinno ono być mniej więcej takie samo bez twornika jak i z twornikiem znajdującym się pomiędzy jego biegunami. Test ten nie zastąpi badania twornika na specjalnym stanowisku, a jego wynik należy traktować jako orientacyjny, choć zazwyczaj pokrywający się z prawdziwym.