Czy w śmieciarce potrzebny jest tachograf?

Według zapisów Rozdziału I ustawy o czasie pracy kierowców, akt ten ma zastosowanie wobec wszystkich pracowników wykonujących przewóz drogowy, zatrudnionych na podstawie stosunku pracy oraz wykonujących przewozy regularne na trasach nieprzekraczających 50 km. Zgodnie z powyższym, kierowcy „śmieciarek”, którzy odbierają odpady z gospodarstw domowych, powinni również podlegać tej ustawie. Jednakże, art. 13 ust. 1 rozporządzenia 561/2006 określa, że każde państwo UE może wprowadzić wyjątki od artykułów 5-9.

Polski ustawodawca skorzystał z tej możliwości i podjął decyzję o wyłączeniu z art. 29 ustawy o czasie pracy kierowcy pojazdów zbierających i wywożących odpady z gospodarstw domowych. W praktyce wygląda to jednak tak, że w firmach świadczących takie usługi spotykamy się z wieloma wątpliwościami i obawami przed ewentualnymi karami. Przepisy nie dla wszystkich są jasne i jednoznaczne. Stąd też niektóre przedsiębiorstwa rozliczają swoich pracowników, tak jak kierowców zawodowych, część z nich nie stosuje się do tych przepisów w ogóle, a jeszcze inni nie mają świadomości o istnieniu takich zobowiązań. Co warto podkreślić to, że wyłączeniu z art. 29 podlegają tylko te pojazdy, których związek z przypisaną im funkcją jest bezpośredni – tłumaczy Mateusz Włoch z firmy INELO.

Wyłączeniu podlegają zatem pojazdy wykonujące przejazdy związane wyłącznie z transportem odpadów, a nie te, które świadczą inne usługi przewozowe. Dlatego też kierowca nie może odbierać śmieci zwykłym ciągnikiem siodłowym z naczepą, uznając to za czynność dodatkową. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 sierpnia 2007 roku (sygn. akt I OSK 1251/10) określił, że celem regulacji zawartej w art. 29 ustawy o czasie pracy kierowcy nie jest stworzenie określonej kategorii pojazdów uprzywilejowanych w transporcie drogowym. Natomiast, zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 4 kwietnia 2011 roku (sygn. Akt VI SA/WA, 2601/10), określenie odpadów z gospodarstw domowych w kategorii prawnej jest dość wyraziste i obejmuje wywóz odpadów komunalnych lub bioodpadów oraz odpadów, które przepisy polskie i unijne zaliczyły do kategorii podobnej (tj. odpady, których charakter jest zbliżony – np. odpady spożywcze).

Biorąc pod uwagę oba wyroki, zapisy rozporządzenia 561/2006 i ustawy o czasie pracy kierowcy należy uznać, że wyłączeniu spod art. 5-9 z całą pewnością podlegają pojazdy wywożące odpady komunalne, biodegradowalne oraz z gospodarstw domowych. Trzeba jednak pamiętać, że kierowcy, którzy przewożą odpady przemysłowe, nie są już zwolnieni z obowiązku rejestrowania swojego czasu pracy.

Czy należy instalować tachografy w „śmieciarkach”?

Pojazdy służące do przewozu odpadów nie mają jednoznacznego obowiązku instalowania tachografów. Jednakże urządzenia te powinny znaleźć się we wszystkich pojazdach, których dopuszczalna masa całkowita przekracza 3,5 tony. Kwestia tachografów może przysporzyć największych problemów przedsiębiorstwom, w których kierowca częściowo wywozi odpady z gospodarstw domowych a częściowo odpady przemysłowe. Jak tłumaczy ekspert, w takich sytuacjach nie wszystkie czynności pracownika muszą być rejestrowane przy pomocy urządzenia.

Na czas przewozu odpadów komunalnych kierowca może uruchomić w tachografie funkcję OUT, co przy tworzeniu ewidencji czasu pracy zostanie potraktowane jako inna praca. Należy jednak pamiętać, że w sytuacji, kiedy taki pracownik zapomni o prawidłowej obsłudze urządzenia i nie zarejestruje swojego czasu pracy, może narazić przedsiębiorstwo na sankcje ze strony Państwowej Inspekcji Pracy.

Różnice w wynagrodzeniach kierowców „śmieciarek”

Wynagrodzenie kierowcy, który wywozi wyłącznie odpady komunalne, różni się od tego, które otrzymuje pracownik podlegający pod zapisy rozporządzenia 561/2006 (wywożący np. odpady przemysłowe). W pierwszym przypadku, kiedy przez 8 godzin tachograf ustawiony jest na funkcji OUT, ewidencja czasu pracy nie uwzględnia dodatkowych składników pensji, np. dyżurów 50%. Jednak, gdy kierowca realizuje przewóz odpadów przemysłowych, w ewidencji muszą się znaleźć składniki charakterystyczne dla pracowników zatrudnionych w branży transportowej, takie jak: dyżury 100% i 50% czy nieusprawiedliwione przerwy w czasie prowadzenia pojazdu.

Źródło: Materiał prasowy

Dopiero wzięcie pod uwagę wszystkich omówionych elementów, pozwala na stworzenie szczegółowego podsumowania, czyli prawidłowej ewidencji czasu pracy, dzięki której możliwe jest wyliczenie wynagrodzenia dla kierowcy „śmieciarki”.

Na rynku dostępne są systemy informatyczne, które ułatwiają firmom proces tworzenia takiej całościowej dokumentacji. To rozwiązania nie tylko dla przedsiębiorstw transportowych, ale jak się okazuje również dla innych branż związanych z przewozem osób lub rzeczy. Programy pozwalają stworzyć pełną ewidencję czasu pracy kierowcy, która jest zgodna z najnowszymi aktami prawnymi – podsumowuje Mateusz Włoch.