40 lat pięciocylindrowych silników Audi

Ponad 40 lat istnienia pięciocylindrowych silników Audi

Równo 40 lat temu, koncern z Ingolstadt w modelu Audi 100 drugiej generacji, zaprezentował pierwszy pięciocylindrowy silnik benzynowy. Z biegiem lat cała koncepcja była ciągle udoskonalana i przeprojektowywana: pojawiło się turbodoładowanie, system oczyszczania spalin, technika czterozaworowa, potem silniki rajdowe, a w końcu pięciocylindrowa jednostka wysokoprężna. Współcześnie, doskonały silnik 2.5 TFSI montowany w Audi RS 3 Sportback i w Audi TT RS, kontynuuje wielką tradycję pięciocylindrowych jednostek napędowych ze znakiem czterech pierścieni. Pięciocylindrowe silniki Audi osiągnęły już status kultowych. Stało się to z jednej strony za sprawą sukcesów w sportach motorowych, z drugiej zaś dzięki ich niezawodności i ekonomice. Odgrywają znaczącą rolę w ucieleśnianiu hasła Przewaga dzięki technice, a ich charakterystyczne brzmienie niezmiennie dostarcza wielkich emocji podczas jazdy.

Zobacz też: Pierwsza Jazda: Audi RS3 Sportback

Pierwszą pięciocylindrową, benzynową jednostkę napędową zamontowano w modelu Audi 100 (C2) w roku 1976. Samochód ten, określany również w Audi nazwą Typ 43, miał zająć zdecydowanie wyższą pozycję rynkową niż jego poprzednik. Według konstruktorów z Ingolstadt, ówczesne silniki czterocylindrowe nie były w stanie spełnić tego zadania. Dlatego inżynierowie zatrudnieni w Audi, na początku lat siedemdziesiątych debatowali nad zastosowaniem pięcio- i sześciocylindrowych silników rzędowych. Te ostatnie odrzucono, ze względu na zbyt dużą przestrzeń, którą zajmowały w samochodzie i niekorzystny rozkład masy. W związku z tym, osoby podejmujące kluczowe w koncernie decyzje, postawiły na pięciocylindrowy silnik rzędowy, który bazował na nowej koncepcji jednostek napędowych EA 827. Podstawowy w tej koncepcji czterocylindrowy silnik rzędowy, stosowano w latach siedemdziesiątych w całym koncernie Volkswagen, np. w modelach Audi 80 i Audi 100. Stworzony w oparciu o tę jednostkę silnik pięciocylindrowy o pojemności 2,1 litra, miał moc 100 kW (136 KM). Nowoczesny układ wtryskowy zwiększał jego wydajność i moc. Audi 100 5E trafiło na rynek w marcu 1977 roku.

Już w roku 1978, Audi zaprezentowało pierwszą wersję pięciocylindrowego diesla: wolnossąca, wysokoprężna jednostka napędowa o pojemności skokowej dwóch litrów, rozwijała moc 51 kW (70 KM). Rok później zadebiutowało kolejne pionierskie osiągnięcie Audi - pierwszy pięciocylindrowy, turbodoładowany silnik benzynowy. Osiągająca moc 125 kW (170 KM) i rozwijająca moment obrotowy 265 Nm jednostka, napędzała nowy wówczas topowy model Audi 200 5T.

Jeszcze więcej do zaoferowania miał pięciocylindrowy silnik benzynowy montowany w Audi Ur-quattro z roku 1980. Turbodoładowanie, chłodnica powietrza doładowującego – intercooler oraz stały napęd na cztery koła, to techniczny pakiet czyniący z tego samochodu idealny pojazd zarówno dla sportów motorowych, jak i dla codziennego użytku. W chwili rozpoczęcia sprzedaży, auto to generowało moc 147 kW (200 KM). Fin Hannu Mikkola, zdobył w nim tytuł mistrza kierowców Rajdowych Mistrzostw Świata w roku 1983. W tym samym roku Audi przedstawiło o 24 cm krótszą wersję Sport quattro o szerszym rozstawie kół. Napędzał ją nowo zaprojektowany, czterozaworowy silnik pięciocylindrowy o mocy 225 kW (306 KM), zbudowany z aluminium. Sport quattro był w owym czasie najsilniejszym, oferowanym przez niemieckiego producenta samochodem, dopuszczonym do użytku na drogach publicznych. Model ten był też bazą dla nowego samochodu rajdowego grupy B, którego czterozaworowy silnik już od momentu startu generował moc 450 KM (331 kW). Mocna rajdówka zadebiutowała w przedostatniej imprezie sezonu 1984 – rajdzie Wybrzeża Kości Słoniowej. W pozostałych jedenastu rajdach tego sezonu, Szwed Stig Blomqvist zasiadał za kierownicą B-grupowego Audi quattro A2, o mocy 265 kW (360 KM). Na koniec, Blomqvist zdobył tytuł Mistrza Świata Kierowców, a Audi, Mistrza Świata Producentów.

Zobacz też: Test Audi A3 Sportback e-tron

Również po wycofaniu się Audi ze startów w rajdach w roku 1986, cztery pierścienie kontynuowały dobrą, sportową passę. W roku 1987,Walter Röhrl za kierownicą Audi Sport quattro S1 (E2), wygrał wyścig w górę szczytu Pikes Peak w USA. Jego wyścigowe auto generowało moc 440 kW (598 KM). Natomiast model IMSA-GTO brylował w roku 1989 w amerykańskich wyścigach samochodów turystycznych, rozwijając 530 kW (720 KM) mocy – ciągle jeszcze z pojemności skokowej mniejszej niż dwa litry.

Kolejny krok milowy w historii motoryzacji, Audi zaprezentowało podczas Międzynarodowej Wystawy Motoryzacyjnej we Frankfurcie nad Menem w roku 1989. Tam właśnie, po raz pierwszy pokazano Audi 100 TDI. Był to pierwszy seryjnie produkowany samochód osobowy z pięciocylindrowym turbodieslem, bezpośrednim wtryskiem i z w pełni elektronicznym zarządzaniem pracą silnika. Z pojemności skokowej 2,5 litra generował moc 88 kW (120 KM). Jednocześnie, Audi nieustannie poszerzało paletę swych pięciocylindrowych silników benzynowych. W roku 1994, na rynek weszło Audi RS 2 o mocy 232 kW (315 KM). Jego wersja Avant, o mocy pojazdu sportowego, stała się prekursorem nowej klasy samochodów.

W roku 1994, wraz z pojawieniem się na rynku Audi A4 (B5), pięciocylindrowe jednostki opuściły segment B. W latach dziewięćdziesiątych były stopniowo zastępowane przez nowe silniki V6. Ostatnie silniki pięciocylindrowe, 2.5 TDI w Audi A6 i 2.3 Turbo w Audi S6, wyszły z produkcji w 1997 roku. W 2009 roku nastąpił ich wielki „come back”. Turbodoładowana, pięciocylindrowa jednostka z bezpośrednim wtryskiem, pojawiła się w Audi TT RS. Zaprojektowany przez quattro GmbH, 2,5 litrowy, montowany poprzecznie silnik, rozwijał moc 250 kW (340 KM). Ten sam motor sprawdził się też doskonale w Audi RS 3 Sportback i w Audi RS Q3. Audi TT RS plus, zaprezentowane w roku 2012, miało nawet 265 kW (360 KM). Dziś, silnik 2.5 TFSI montowany w Audi TT RS, generuje 294 kW (400 KM). Począwszy od roku 2010, międzynarodowe jury złożone z dziennikarzy motoryzacyjnych, siedem razy z rzędu nagrodziło tę jednostkę tytułem silnika roku, „Engine of the year”, w swojej klasie.

W 2009 roku nastąpił ich wielki „come back”. Turbodoładowana, pięciocylindrowa jednostka z bezpośrednim wtryskiem, pojawiła się w Audi TT RS. Zaprojektowany przez quattro GmbH, 2,5 litrowy, montowany poprzecznie silnik, rozwijał moc 250 kW (340 KM). Ten sam motor sprawdził się też doskonale w Audi RS 3 Sportback i w Audi RS Q3. Audi TT RS plus, zaprezentowane w roku 2012, miało nawet 265 kW (360 KM). Dziś, silnik 2.5 TFSI montowany w Audi TT RS, generuje 294 kW (400 KM). Począwszy od roku 2010, międzynarodowe jury złożone z dziennikarzy motoryzacyjnych, siedem razy z rzędu nagrodziło tę jednostkę tytułem silnika roku, „Engine of the year”, w swojej klasie.

Zobacz też: Test Audi Q7 3.0 TFSI 333 KM - zupełnie nowa konstrukcja

Wszyscy, którzy chcieliby osobiście zobaczyć pierwsze pięciocylindrowe modele Audi, mogą to zrobić w Forum Audi w Neckarsulm. Wystawa zatytułowana „Od zera do 100“ prezentuje wiele eksponatów, dzięki którym można prześledzić emocjonującą historię silnika Audi, który odniósł tak olbrzymi sukces. Wśród nich jest też jeden z pierwszych egzemplarzy pięciocylindrowej, wysokoprężnej jednostki TDI, pochodzącej z Audi 100 z roku 1989. Wystawa czynna będzie do 6 listopada 2016 r. Więcej informacji na ten temat dostępnych jest tutaj.
 

Kamienie milowe historii pięciocylindrowego silnika Audi
– od zasilania wtryskiem, do nagradzanej jednostki 2.5 TFSI

1976: pierwszy pięciocylindrowy silnik benzynowy
W sierpniu 1976, Audi prezentuje w Luksemburgu model Audi 100 (C2) drugiej generacji. W tym właśnie samochodzie, po raz pierwszy w modelu marki Audi, za napęd odpowiadał pięciocylindrowy silnik benzynowy. Zasilana wtryskiem jednostka o pojemności skokowej 2144 cm3, generowała moc 110 kW (136 KM) przy prędkości obrotowej 5700 obr./min. Maksymalny moment 185 Nm, dostępny był przy 4200 obrotach. Audi 100 (C2) weszło na rynek w marcu 1977 roku. Od września 1979 silnik pięciocylindrowy dostępny był także w Audi 200, a od sierpnia 1982 roku, w następcy modelu C2 – Audi 100 C3.

1978: pięciocylindrowy silnik gaźnikowy
W kwietniu 1978, pięciocylindrowy silnik gaźnikowy o mocy 85 kW (115 KM), zastępuje bazowy dla Audi 100 (C2) dwulitrowy motor czterocylindrowy. Nowa jednostka o pojemności 1,9 litra, osiąga maksymalną moc przy 5400 obrotach i przekazuje na wał korbowy 154 Nm momentu obrotowego, osiąganego przy prędkości obrotowej 3700 obrotów. Silnik ten montowano w Audi 100 5 (C2), Audi 80 CD (B2), Audi Coupé GT 5S (B2) oraz w Audi 100 (C3).

1978: pierwszy pięciocylindrowy silnik wysokoprężny
W modelu Audi 100 (C2) z roku 1978, cztery pierścienie zaprezentowały swojego pierwszego diesla. Wolnossąca jednostka pięciocylindrowa o pojemności skokowej dwóch litrów, wytwarzała moc 51 kW (70 KM) i moment obrotowy 123 Nm. Napędzała też kolejną generację C3, zarówno w wersji Limousine, jak i w wersji Avant. Od roku 1984, dostępny był również turbodoładowany silnik o mocy 64 kW (87 KM) i o momencie obrotowym 172 Nm.

1980: pięciocylindrowy benzynowiec z turbodoładowaniem
W 1980 roku na rynek wchodzi Audi 200 5T (C2), napędzane pierwszym w historii producenta turbodoładowanym silnikiem benzynowym. Z pojemności skokowej 2144 cm3, ten pięciocylindrowiec generuje moc 125 kW (170 KM) przy prędkości obrotowej 5300 obr./min. oraz moment obrotowy 265 Nm, przy 3300 obrotach. Audi 200 5T (C2) to pierwsze Audi w klasie luksusowej. W standardzie posiada szlachetne wyposażenie modelu Audi 100 CD.

 

1980: pięciocylindrowy silnik benzynowy z turbodoładowaniem spalinami i wyposażony w chłodnicę powietrza doładowującego
Podczas Salonu Samochodowego w Genewie w 1980 roku, koncern z Ingolstadt przedstawia Audi quattro (B2), określane od połowy lat dziewięćdziesiątych mianem Ur-quattro – praquattro. Model ten wyposażono w napęd zapożyczony z Audi 200 5T (C2), uzupełniony jednak o chłodnicę powietrza doładowującego. Dzięki temu, ta turbodoładowana jednostka osiąga wyższą moc – rzędu 147 kW (200 KM), przy prędkości obrotowej 5500 obrotów na minutę oraz moment obrotowy 285 Nm, przy 3500 obrotach. Karoseria Audi quattro to adaptacja karoserii Audi Coupé (B2), zaprojektowanej z kolei w oparciu o Audi 80. Poszerzone błotniki, olbrzymie zderzaki i progi oraz duży spojler w tyle pojazdu, odróżniają Audi quattro od modelu Coupé.
 

1983: silnik pięciocylindrowy zwycięża w rajdach
W Rajdzie Korsyki w roku 1983, Audi wystawia po raz pierwszy model Audi quattro A2 grupy B. Jego pięciocylindrowy, turbodoładowany silnik o pojemności 2,1 litra, generuje moc 265 kW (360 KM) przy prędkości obrotowej 6500 obrotów na minutę oraz wytwarza moment obrotowy 450 Nm, przy 4000 obrotów. Na koniec sezonu, Fin Hannu Mikkola, zdobywa w tym pojeździe tytuł Mistrza Świata Kierowców. Rok później, Szwed Stig Blomqvist kontynuuje sukcesy: również zostaje Mistrzem Świata, a Audi po raz drugi od 1982, zdobywa tytuł Mistrza Świata Producentów.
 

1983: pięciocylindrowy, czterozaworowy silnik benzynowy, turbodoładowany spalinami i wyposażony w chłodnicę powietrza doładowującego
We wrześniu 1983 r., na Międzynarodowej Wystawie Motoryzacyjnej we Frankfurcie nad Menem, cztery pierścienie pokazały Audi Sport quattro (B2). Samochód napędzała wysokiej mocy jednostka o pojemności 2,1 litra, w której zastosowano cztery zawory na cylinder. Silnik rozwijał moc 225 kW (306 KM) przy 6700 obrotach na minutę. Maksymalny moment obrotowy - 350 Nm - dostępny był przy 3700 obrotach. Dostawy modelu rozpoczynają się od maja 1984 roku. Audi Sport quattro (B2) to auto z limitowanej serii specjalnej, ograniczonej do liczby 214 egzemplarzy, ze względu na wymogi homologacyjne przeznaczonej wyłącznie na potrzeby sportu rajdowego. Zgodnie z regulaminem, konieczne było w takim wypadku ograniczenie pojemności skokowej do 2133 cm3.
 

1984: pięciocylindrowy silnik benzynowy z mapą sterowania pracą silnika i standardowym układem oczyszczania spalin
W roku 1984 pojawia się pojazd zaprojektowany całkowicie od nowa. Audi, jako pierwszy na świecie producent, optymalizuje pracę pięciocylindrowego motoru stosując w nim w pełni elektroniczny układ zapłonowy, mapę sterowania pracą silnika oraz standardowy katalizator. Jednostka napędowa o pojemności skokowej 2309 cm3, przy prędkości obrotowej 5600 obr./min., wytwarza moc 100 kW (136 KM) oraz moment obrotowy 188 Nm przy 3500 obrotach na minutę. Ten najpopularniejszy silnik pięciocylindrowy marki Audi, znalazł zastosowanie w Audi 100 2.3E (C3), Audi Coupé 2.3E (B3) i Audi 90 2.3 E (B3). Od roku 1990 napędzał również Audi 100 2.3E (C4), a rok później zaczął być montowany w Audi 80 2.3E (B4) i w Audi Cabriolet 2.3E. W tych modelach miał moc 98 kW (133 KM), osiąganą przy prędkości obrotowej 5600 obr./min. oraz moment obrotowy 186 Nm, wytwarzany przy 4000 obrotów.

1987: rekord świata; na szczyt Pikes Peak w Audi Sport quattro S1 (E2)
W roku 1987, Walter Röhrl zasiadający za kierownicą Audi Sport quattro S1 (E2), wygrywa legendarny wyścig górski na szczyt Pikes Peak (USA), ustanawiając przy tym nowy rekord świata. W 10 minut i 47,85 sekundy, pokonuje blisko dwudziestokilometrowy odcinek ze 156 zakrętami i z różnicą wysokości 1439 metrów. Pięciocylindrowy silnik o pojemności 2,1 litra w Audi Sport quattro S1 (E2) wytwarzał moc 440 kW (598 KM) przy prędkości obrotowej 8000 obrotów na minutę oraz moment obrotowy 590 Nm przy 5500 obrotach.
 

1988: pięciocylindrowy, czterozaworowy silnik benzynowy z turbodoładowaniem spalinami, wyposażony w katalizator (silnik S)
Ze swoimi dwoma katalizatorami, techniką czterech zaworów na cylinder, zamkniętym systemem wentylacji zbiornika i systemem diagnostycznym, silnik ten charakteryzuje się zaawansowaną techniką i wyróżnia wysokim stopniem oczyszczania spalin. Dostępny początkowo w Audi 200 quattro 20V (C3), rok później zaczyna być montowany w Audi quattro 20V (B2), a w roku 1990 w Audi S2 Coupé (B3). Pięciocylindrowy silnik turbo ma pojemność skokową 2226 cm3, generuje moc 162 kW (220 KM) przy prędkości obrotowej 5700 obr./min. oraz moment obrotowy 309 Nm przy 1950 obrotach.

1989: najmocniejszy pięciocylindrowy silnik Audi debiutuje na torze
W roku 1989, wyposażone w najmocniejszy silnik pięciocylindrowy czterech pierścieni Audi 90 quattro, staje do zmagań torowych w serii amerykańskich wyścigów IMSA GTO. Tę wysokiej mocy aluminiową, turbodoładowaną jednostkę o pojemności 2,2 litra, stworzono specjalnie z myślą o sporcie wyścigowym. Generowała ona moc 530 kW (720 KM) przy prędkości obrotowej 7500 obr./min., wytwarzając moment obrotowy 720 Nm przy 6000 obrotów. W sezonie 1989, Audi 90 quattro IMSA GTO wygrało siedem rund amerykańskiej serii wyścigów samochodów turystycznych.

1989: pierwszy seryjny samochód osobowy z pięciocylindrowym turbodieselem z wtryskiem bezpośrednim
Kolejny krok milowy w historii motoryzacji – Audi 100 TDI – pokazane zostało podczas Międzynarodowej Wystawy Motoryzacyjnej we Frankfurcie nad Menem w roku 1989. Pierwszy w samochodzie osobowym seryjnej produkcji pięciocylindrowy turbodiesel z wtryskiem bezpośrednim, o pojemności skokowej 2,5 litra, wytwarzał moc 88 kW (120 KM) i przekazywał na wał korbowy moment obrotowy rzędu 265 Nm. Silnik montowany był w modelach serii C3 i C4. Od roku 1994 jednostka zwiększyła swą moc do 103 kW (140 KM) i 290 Nm momentu obrotowego.

1991: pięciocylindrowy silnik S o zwiększonej mocy i z funkcją overboost
W wersji sportowej modelu Audi 100 (C4) – Audi S4 z roku 1991, pracował dwudziestozaworowy, turbodoładowany, pięciocylindrowy silnik rzędowy o pojemności 2,2 litra. Jednostka, przy 5900 obrotach, generowała 169 kW (230 KM) mocy. Dzięki chwilowemu podwyższeniu ciśnienia ładowania, przy 1950 obrotach na minutę, jego moment obrotowy osiągał maksymalną wartość 350 Nm. Sportowy motor napędzał modele Audi S2 Avant (B4) i Audi S2 Coupé (B3). Od roku 1994, Audi S4 nosi nazwę Audi S6.

1994: pierwszy pięciocylindrowy silnik RS
W roku 1994, w Audi Avant RS 2 (B4), zamontowano najmocniejszy do tej pory, seryjny, pięciocylindrowy silnik od Audi. Posiadający turbodoładowanie, wtrysk i standardowy system oczyszczania spalin pięciocylindrowiec, z pojemności skokowej 2226 cm3 rozwija moc 232 kW (315 KM) osiąganą przy prędkości obrotowej 6500 obr./min. Moment obrotowy wynosił 410 Nm przy 3000 obrotów.

2009: turbodoładowany 2.5 TFSI z bezpośrednim wtryskiem benzyny, z chłodnicą powietrza doładowującego
30 lat po prezentacji pierwszego turbodoładowanego, pięciocylindrowego benzynowca, podczas Salonu Samochodowego w Genewie, koncern z Ingolstadt przedstawia nowy model z pięciocylindrowym, turbodoładowanym silnikiem benzynowym – Audi TT RS. Z pojemności skokowej 2480 cm3, przy 6500 obr./min, silnik generuje moc 250 kW (340 KM). Moment obrotowy to 450 Nm (przy 5300 obr.). Począwszy od roku 2011, jednostka montowana jest również w modelu RS 3 Sportback, a od 2014, w odmłodzonym Audi RS Q3. W Audi TT RS plus, od roku 2012, silnik ten ma 265 kW (360 KM), osiągane przy 6700 obr./min. oraz wytwarza moment obrotowy 465 Nm przy 5400 obrotach.

2010: Audi TT RS w wyścigach
W roku 2010, Audi TT RS debiutuje w sportach motorowych. Stworzony z myślą o udziale w wyścigach długodystansowych sportowy samochód, napędzany jest pięciocylindrowym silnikiem zapożyczonym z modelu seryjnego. Dzięki optymalizacji chłodnicy powietrza doładowującego i układu wydechowego, przy 5800 obr./min., wytwarza 280 kW (380 KM). Maksymalny moment obrotowy 500 Nm był dostępny przy 2500 obrotów. Napędzany na przednią oś samochód, kilkakrotnie, w sezonach 2010 i 2011, zwycięża w Długodystansowych Mistrzostwach Świata VLN w klasie SP4T - samochodów o pojemności skokowej do 2,5 litra. W sierpniu 2011, w sześciogodzinnym wyścigu na torze Nürburgring, wygrywa w klasyfikacji łącznej. Również podczas 24-godzinnego wyścigu w Eifel w roku 2011, Audi TT RS odnosi sukces, zwyciężając w swojej klasie.

2015: 2.5 TFSI z bezpośrednim wtryskiem benzyny, turbodoładowaniem i z chłodnicą powietrza doładowującego
Latem 2015 roku pojawia się Audi RS 3 Sportback drugiej generacji – najmocniejsze auto w segmencie samochodów kompaktowych premium, o mocy 270 kW (367 KM). Współpraca turbodoładowania i bezpośredniego wtrysku umożliwiła zastosowanie wyższego stopnia sprężania (w stosunku 10:1) i odpowiednio duży stopień sprawności. Ten rzędowy pięciocylindrowy motor przekazuje na wał korbowy maksymalnie 465 Nm. Moment obrotowy jest dostępny już przy 1625 obrotach na minutę i pozostaje stały do wartości 5550 obrotów. Od wiosny 2016, Audi stosuje rozbudowaną wersję tego silnika także w modelu Audi RS Q3 performance.

2016: 2.5 TFSI z bezpośrednim wtryskiem benzyny, turbodoładowaniem i z chłodnicą powietrza doładowującego
Na wystawie motoryzacyjnej Beijing Motor Show 2016, producent z Ingolstadt zaprezentował nowe Audi TT RS Coupé i nowe Audi TT RS Roadster. Ich pięciocylindrowe jednostki napędowe unowocześniono we wszystkich obszarach, stosując zabiegi zgodne z zasadą lekkiej konstrukcji, zmniejszonego tarcia wewnętrznego oraz zwiększonej mocy. Z niezmienionej pojemności skokowej 2480 cm3, silnik turbo generuje teraz 17 procent więcej mocy. Dzięki rozwijaniu mocy 294 kW (400 KM), jest mocniejszy niż kiedykolwiek dotąd. Maksymalny moment obrotowy 480 Nm jest dostępny w zakresie od 1700 do 5850 obrotów na minutę. Silnik zapewnia doskonały ciąg, któremu towarzyszy jedyne w swoim rodzaju brzmienie.