Regały w magazynie – podstawowe zasady bezpiecznej eksploatacji

Zgodnie z polskimi przepisami obowiązek systematycznej kontroli stanu bezpieczeństwa i higieny pracy spoczywa na pracodawcy. Dotyczy to także dbałości o stan techniczny systemów regałowych, stanowiących podstawowe wyposażenie każdego magazynu.

Z danych GUS wynika, że w polskich firmach, w prawie 60% sytuacji, przyczyną wypadku przy pracy jest nieprawidłowe zachowanie pracownika, a w tym także nieznajomość zagrożenia i zasad bhp. Jedną z istotnych przyczyn jest również tzw. niewłaściwy stan czynnika materialnego, obejmujący m.in. niewłaściwą eksploatację urządzeń. Na temat eksploatacji regałów warto więc wiedzieć więcej - zanim poznamy konsekwencje naszych ewentualnych zaniechań czy też braku odpowiedniego nadzoru.

Zobacz też: Efektywne zarządzanie energią w magazynie

Codzienne użytkowanie regałów

Bezpieczna eksploatacja regałów w magazynie obejmuje trzy aspekty: ich właściwe użytkowanie, przeglądy bieżące oraz przeglądy okresowe. Jak pokazuje praktyka, liczba nieprawidłowości w eksploatacji jest na ogół bardzo długa, a wśród najczęściej występujących uchybień warto wymienić przede wszystkim:

• wykonywanie przeglądów niezgodnie z zaleceniami producenta,
• brak tabliczek znamionowych oraz naklejek informujących  o maksymalnych dopuszczalnych nośnościach,
• uszkodzenia konstrukcji wskutek kolizji ze środkami transportu wewnętrznego czyli np. wózkami widłowymi (głównie słupów nośnych i rygli),
• wyrwane kotwy regałów z posadzki oraz uszkodzenia odbojników i odbojnic zabezpieczających regały,
• zastawione drogi komunikacyjne pomiędzy regałami.

– Osłabienie konstrukcji regałów powoduje wiele czynników - wszelkiego rodzaju uszkodzenia powstałe na skutek przypadkowych uderzeń wózkiem widłowym, samodzielne zmiany w ich konfiguracji albo stosowanie paletowych jednostek ładunkowych o niewystarczającej wytrzymałości, jakości lub nieodpowiednich wymiarach. Częstą przyczyną uderzeń wózków widłowych w regały jest nie tyle błąd operatora, co zbyt wąskie korytarze główne i robocze, które utrudniają manewrowanie. W tym kontekście ważne jest więc zapewnienie właściwego porządku w przestrzeni transportowej oraz oświetlenia strefy składowania – podkreśla Marek Łabęda, Dyrektor ds. Technicznych, w PROMAG S.A.

Warto pamiętać, że nikt nie zdejmie z pracodawcy odpowiedzialności, gdy np. na skutek nieszczęśliwego wypadku, okaże się, że regał był użytkowany niezgodnie z przeznaczeniem lub przepisami bhp. Dlatego tak ważne jest stosowanie się do instrukcji eksploatacji regałów dostarczanej przez producenta, wraz z całym wyposażeniem.

Zobacz też: Prowadzenie magazynu w tej samej miejscowości co siedziba spółki w kontekście obowiązku informacyjnego (NIP-8)

Przeglądy bieżące raz na tydzień

Kontrole bieżące mają wykluczyć ewentualne nieprawidłowości stanu technicznego regałów magazynowych i powinny być przeprowadzone przynajmniej raz w tygodniu przez ich bezpośrednich użytkowników (tj. wyznaczone przez pracodawcę osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo pracy). Wykryte w trakcie przeglądu usterki należy odnotować w karcie bieżącej kontroli stanu technicznego, która stanowi załącznik do instrukcji eksploatacji i konserwacji regałów oraz niezwłocznie zgłosić je pracodawcy w celu podjęcia działań zapobiegawczych.

Przeglądy bieżące zwykle wykonuje się z poziomu posadzki i polegają przede wszystkim na wzorkowym sprawdzeniu konstrukcji regałów, a jeśli to konieczne wykonaniu prostych pomiarów kontrolnych. Przykładowo, dla regałów ramowych paletowych rzędowych (a więc najczęściej użytkowanych) kontrola powinna obejmować sprawdzenie:

• niezgodności w zapisach na tabliczkach znamionowych ze stanem faktycznym,
• ewentualnych uszkodzeń, pęknięć posadzki w szczególności w miejscach kotwienia ram,
• wszelkiego rodzaju uszkodzeń elementów ram (wgniecenia, wygięcia, skręcenia, rozdarcia, pęknięcia itd.),
• uszkodzeń belek nośnych, zaczepów a także braków nitów zabezpieczających belki ryglowe przed przypadkowym wypięciem.

Zobacz też: Odszkodowanie za wypadek przy pracy

Przegląd okresowy przynajmniej raz w roku

Kontrole okresowe są znacznie bardziej szczegółowe i powinny być przeprowadzane przynajmniej raz w roku przez kompetentne osoby delegowane przez dostawcę regałów. Poza kontrolą wzrokową, obejmują także:

• wykonanie niezbędnych pomiarów co do wielkości odkształceń elementów regałowych pod obciążeniem i odchyleń słupów od pionu,
• sprawdzenie sposobu użytkowania regałów, a w przypadku braku dokumentacji, wykonanie rysunków rozmieszczenia i konfiguracji regałów na podstawie inwentaryzacji stanu,
• podanie lokalizacji elementów wymagających wymiany, naprawy i uzupełnień,
• sprawdzenie czy nie nastąpiło przeciążenie konstrukcji regałowej.

Wykonawca przeglądu sporządza odpowiedni raport, zawierający opis elementów, które wymagają wymiany, naprawy lub też uzupełnienia, zalecenia pokontrolne oraz protokół z kontroli. Warto zadbać o to, by do raportu dołączone były także rysunki rozmieszczenia i konfiguracji regałów opisujące lokalizację elementów do ewentualnej wymiany lub naprawy oraz tych, które do dalszej eksploatacji dopuszczono warunkowo.

Warto inwestować w wyposażenie dodatkowe

Największą rolę w zachowaniu bezpieczeństwa w magazynie odgrywa człowiek, co potwierdzają chociażby kontrole Państwowej Inspekcji Pracy. Bez poczucia odpowiedzialności, zachowania procedur, właściwego nadzoru i kontroli oraz dbałości o odpowiedni poziom wiedzy pracowników trudno, oczekiwać by było to w pełni bezpieczne miejsce pracy. Niemniej jednak wielu wypadków można uniknąć, montując wyposażenie dodatkowe, które np. zabezpiecza regały przed uderzeniami wózków widłowych.

- Niestety, wiele firm rezygnuje z zakupu akcesoriów dodatkowych, z uwagi na dodatkowe koszty, które trzeba ponieść. Jest to przecież wyposażenie, bez którego magazyn może funkcjonować. Z drugiej jednak strony ewentualne koszty napraw regałów i związanych z tym przestojów w pracy, mogą być wielokrotnie wyższe niż koszt zakupu akcesoriów, o czym wiele firm przekonuje się zaraz po tym, jak do takiego uszkodzenia dojdzie – podkreśla Marek Łabęda, z PROMAG S.A

Zobacz też: Co grozi za parkowanie na miejscu dla inwalidy w 2016 r?

Jakie normy prawne dotyczą eksploatacji regałów

Bezpieczne użytkowanie urządzeń magazynowych regulują:

1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 03.169.1650.

1. Norma PN-EN 15635 Stalowe statyczne systemy składowania. Zastosowanie i utrzymanie urządzeń do składowania.

Obowiązek wykonywania przeglądów regulują:

1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej (Dz.U.03.169.1650 ).
2. Norma PN-EN 15635 Stalowe statyczne systemy składowania. Zastosowanie i utrzymanie urządzeń do  składowania.
3. Instrukcja eksploatacji i konserwacji regałów.