Wyjaśnienie pojęć związanych z formułami Incoterms®2010

Wyjaśnienie pojęć powiązanych z formułami Incoterms®2010

Formuły Incoterms® tworzą zbiór trzyliterowych terminów handlowych, które mają zastosowanie w umowach sprzedaży towarów.

Opisują przede wszystkim czynności, ryzyko i koszty związane z dostawą towaru od sprzedających do kupujących. Formuły zostały bardzo precyzyjnie opisane w publikacjach Międzynarodowej Izby Handlową ICC, ich tłumaczenia na język polski dokonał polski oddział - ICC Polska.

Istnieje jednak potrzeba objaśnienia dodatkowych, ogólnych pojęć handlowych i logistycznych, które są konsekwencją zastosowania konkretnej formuły Incoterms®.

Jedenaście reguł Incoterms® prezentowanych jest w dwóch odrębnych kategoriach.

Pierwsza z nich, zawierająca siedem reguł, jest przeznaczona do stosowania dla wszystkich środków i gałęzi transportu.

Drugą podstawową grupą są reguły dla transportu morskiego i wodnego śródlądowego. Grupa zawiera cztery reguły, które mogą być stosowane w sytuacji, gdy zarówno punkt dostawy, jak i miejsce, do którego towar jest przewożony dla kupującego są portami.

W transporcie morskim jednym z najważniejszych dokumentów jest konosament (bill of lading), który jest dowodem przyjęcia ładunku do przewozu. Jest również dowodem zawarcia umowy o przewóz.

Posiadacz konosamentu posiada nad towarem pełną kontrolę w miejscu przeznaczenia. Kupujący towar może go sprzedać dalej, jeszcze przed jego odbiorem w porcie przeznaczenia.

Wystarczy, że odstąpi konosament, który co do zasady jest papierem wartościowym.

CIF,CIP

W regułach CIF (Cost Insurance and Freight) i CIP (Carriage and Insurance Paid To) wyszczególniony jest obowiązek zawarcia przez sprzedającego umowy ubezpieczenia.

Wersja reguł z 2010 roku uwzględnia zmiany dokonane w Instytutowych Klauzulach Ładunkowych (Institute Cargo Clauses). Klauzule ustanowione są przez Instytut Londyńskich Ubezpieczycieli.

W ich ramach ubezpieczyciel może udzielać ochrony ubezpieczeniowej w kilku wariantach pokrycia: A, B i C, przy czym wersja A zawiera maksymalny zakres pokrycia ubezpieczeniowego a C – podstawowy, najmniejszy.

Wyszczególniony w CIF i CIP obowiązek wskazuje na ubezpieczenie ładunku odpowiadające przynajmniej pokryciu przewidzianemu w klauzuli „C” Instytutowych Klauzul Ładunkowych (lub innych równoważnych).

Sprzedający może zapewnić dodatkowe ubezpieczenie, w zakresie rozszerzonym odpowiadającym pokryciu „A” lub „B”, ale dzieje się tak, tylko na wyraźne żądanie kupującego.

---

CPT i CIP

W formułach CPT (Carriage Paid To) i CIP (Carriage and Insurance Paid To) umieszczonych w grupie dla wszystkich środków transportu oraz w CIF (Cost Insurance and Freight) i CFR (Cost and Freight) w grupie dla transportu morskiego i wodnego śródlądowego, obowiązkiem sprzedającego jest zawarcie umowy przewozu do miejsca przeznaczenia i przekazanie towaru do wcześniej uzgodnionego miejsca załadunku.

Po przekazaniu towaru przewoźnikowi ryzyko utraty lub uszkodzenia przechodzi na kupującego. Zdarza się, że wynagrodzenie przekazywane jest sprzedającemu w formie akredytywy dokumentowej.

W akredytywie bank zobowiązuje się wypłacić określoną kwotę sprzedającemu pod warunkiem przedstawienia i złożenia kompletu dokumentów, które potwierdzą wywiązanie się z zobowiązań określonych w umowie. Akredytywa stanowi pisemne zobowiązanie banku wyznaczonego przez kupującego wobec beneficjenta akredytywy (najczęściej sprzedający) do zapłaty lub zabezpieczenia zapłaty określonej sumy pieniężnej pod warunkiem zaprezentowania przez niego dokumentów zgodnych z zapisami akredytywy i na warunkach w niej określonych.

Wynagrodzenie z tytułu realizacji kontraktu zgodnie z czterema wymienionymi powyżej formułami Incoterms®2010 będzie wypłacone po przedstawieniu dokumentu oddania towaru przez sprzedającego przewoźnikowi w miejscu załadunku.

To wystarcza do otrzymania wynagrodzenia na rzecz sprzedającego. Dalsze ryzyko utraty lub uszkodzenia po przekazaniu przewoźnikowi jest już udziałem kupującego towar.

Ważna jest siedziba

Reguły Incoterms®2010 nadają się do stosowania zarówno w krajowych, jak i międzynarodowych umowach sprzedaży. Do rozróżnienia, do której grupy należy dana transakcja, należy określić gdzie podmiot sprzedający i kupujący posiada domicyl. Określa on stałe miejsce zamieszkania osoby fizycznej lub siedzibę osoby prawnej.

Może oznaczać również stałe miejsce dopełniania zobowiązań finansowych. 

Powołanie się w umowie sprzedaży na Incoterms®2010 przenosi pojęcie dostawy towaru z poziomu naturalnego dla pracowników działów logistyki określenia przewozu ładunku z miejsca załadunku do miejsca przeznaczenia na poziom, który dostawą towaru określa podstawowy skutek jej wykonania.

Podstawową konsekwencją wykonania dostawy w Incoterms®2010 jest przejście ryzyka utraty lub uszkodzenia towaru ze sprzedającego na kupującego.

Dla każdej z jedenastu formuł sposób wykonania dostawy jest określony osobno.

Wachlarz możliwości jest szeroki: od formuły EXW (Ex Works), gdzie dostawa wykonana jest poprzez wystawienie do dyspozycji kupującego towaru na terenie sprzedającego bez załadunku, aż po formułę DDP (Delivered Duty Paid), w której sprzedający dostarcza towar gdy jest on, odprawiony w imporcie, podstawiony do dyspozycji kupującego na przybywającym środku transportu gotowy do wyładunku w miejscu przeznaczenia.

Powyższy artykuł prezentuje niektóre pojęcia, których znajomość jest wymagana jeśli w umowie sprzedaży podmiot świadomie powołuje się na konkretną formułę Incoterms®2010. Są to pojęcia będące na pograniczu sfery logistycznej i handlowej.

Dla specjalistów z dziedziny handlu i sprzedaży powyższe objaśnienia mogą być traktowane jak abecadło, jeden z pierwszych wykładów na pięcioletnich studiach z tego zakresu. Często jest jednak tak, że doświadczeni, zaprawieni w bojach logistycy z technicznym zapleczem wiedzy i umiejętności, pojęć handlowych i sprzedażowych muszą uczyć się od początku.