Jaki system czasu pracy będzie najkorzystniejszy dla kierowcy

Odpowiedni dobór systemu czasu pracy pozwoli pracodawcy uniknąć naruszeń przepisów o czasie pracy, zapobiegnie również konieczności wykonywania przez kierowców pracy w godzinach nadliczbowych. Praca nadliczbowa wiąże się natomiast najczęściej z obowiązkową wypłatą przez pracodawcę odpowiednich dodatków do wynagrodzenia z tytułu takiej pracy.

Nie ma jednego uniwersalnego systemu czasu pracy, który byłby najkorzystniejszy w każdej sytuacji. Dlatego każdy pracodawca, w zależności od potrzeb kadrowych i konieczności zapewnienia transportu osób lub rzeczy w określonych godzinach oraz dniach tygodnia, musi zdecydować o wyborze najkorzystniejszego pod względem prawnym i ekonomicznym systemu czasu pracy.

Wybór ten jest niezwykle ważny, a jego prawidłowość pozwala nie tylko w łatwy sposób organizować pracę w zakładzie, ale i unikać popełniania wykroczeń przeciwko prawom pracowniczym z zakresu czasu pracy.

Do kogo stosujemy ustawę o czasie pracy kierowców

Ustawa o czasie pracy kierowców jest jedynym aktem prawnym regulującym systemy czasu pracy, w jakich mogą być zatrudniani kierowcy. Tych zagadnień nie regulują bowiem przepisy europejskie, jak również umowy międzynarodowe.

Przepisy dotyczące systemów czasu pracy zawarte w ustawie o czasie pracy kierowców mają zastosowanie do kierowców wykonujących przewóz drogowy, zatrudnionych na podstawie umowy o pracę (art. 1 pkt 1 ustawy o czasie pracy kierowców).

W jakich systemach czasu pracy kierowca może wykonywać pracę

Ustawa o czasie pracy kierowców, jako przepis szczególny, nie daje możliwości zatrudniania kierowców we wszystkich systemach czasu pracy przewidzianych w Kodeksie pracy. Kierowca podlegający ustawie o czasie pracy kierowców może być zatrudniony jedynie w następujących systemach czasu pracy:

● podstawowym,

● równoważnym,

● przerywanym,

● zadaniowym,

● przerywanym połączonym z równoważnym.

Jednak nie wszyscy kierowcy mogą pracować w ww. systemach czasu pracy.

---

Ustawa o czasie pracy kierowców reguluje kompleksowo kwestie dopuszczalnych dla nich systemów czasu pracy. W odniesieniu do kierowców nie można zastosować innych niż wyżej wymienione systemów czasu pracy i wskazanych w Kodeksie pracy, ale nieuregulowanych w ustawie o czasie pracy kierowców (np. systemu pracy weekendowej, skróconego tygodnia pracy). 

Uwaga: Do kierowców nie można stosować systemów czasu pracy uregulowanych w Kodeksie pracy, jeżeli nie są przewidziane w ustawie o czasie pracy kierowców.

Różnice w kodeksie pracy i ustawie o czasie pracy kierowców

Dodatkowo regulacja systemów czasu pracy zawartych w ustawie o czasie pracy kierowców nie jest w pełni taka sama, jak systemów czasu pracy zamieszczonych w Kodeksie pracy.

W każdym z systemów czasu pracy, w jakich mogą pracować kierowcy, jest dopuszczalne zatrudnianie ich na zmiany. Oznacza to, że mogą oni wykonywać pracę według ustalonego rozkładu czasu pracy przewidującego zmianę pory wykonywania pracy przez poszczególnych pracowników po upływie określonej liczby godzin, dni lub tygodni.

Każdy z kierowców musi być poinformowany, w jakim systemie czasu pracy będzie wykonywał pracę. Informacja taka musi być zawarta w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy, a w sytuacji gdy pracodawca nie ma obowiązku ich tworzenia, w obwieszczeniu podanym do wiadomości pracowników (art. 18 ust. 1 ustawy o czasie pracy kierowców). W przypadku przerywanego systemu czasu pracy powinien on być wprowadzony w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy. Jeżeli w zakładzie nie działają związki zawodowe, to należy go wprowadzić w umowie o pracę (art. 18 ust. 3 ustawy o czasie pracy kierowców).

---

W firmie nie musi obowiązywać jeden system czasu pracy dla wszystkich kierowców zatrudnionych w całym zakładzie pracy. Pracodawca może stosować w stosunku do poszczególnych grup pracowników – kierowców różne systemy czasu pracy przewidziane przepisami o czasie pracy kierowców.

System podstawowy czasu pracy

Jest to najczęściej spotykany system czasu pracy. Pracownicy zatrudnieni w tym systemie wykonają pracę zgodnie z ustalonym rozkładem po 8 godzin dziennie. Praca ponad 8 godzin jest dla nich pracą nadliczbową, która musi zostać odpowiednio zrekompensowana.

Należy jednak pamiętać, że przepisy ustawy o czasie pracy kierowców w sposób nieco odmienny regulują zagadnienia dotyczące dyżurów, co daje pewne możliwości uelastycznienia czasu pracy kierowcy w podstawowym systemie czasu pracy. Do czasu dyżuru zaliczamy bowiem przerwy, jakie przysługują kierowcom (art. 9 ust. 2 ustawy o czasie pracy kierowców).

Kierowca wyjechał z miejscowości A o godz. 6.00 i przybył do miejscowości B o godz. 10.00. Podczas podróży zatrzymał się na przerwę śniadaniową. W miejscowości B miał przerwę na odpoczynek do godz. 11.00, a następnie wyruszył w powrotną drogę do miejscowości A, którą pokonywał w godz. od 11.00 do 15.00. Mimo przebywania w trasie łącznie przez 9 godzin (od 6.00 do 15.00) czas pracy kierowcy w tym dniu wyniósł 8 godzin, gdyż przerwa na odpoczynek pracownika została zaliczona do jego dyżuru, który nie jest wliczany do czasu pracy. W takim przypadku pracownik zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy nie przekroczył obowiązującej go 8-godzinnej dobowej normy czasu pracy.

Planując pracę w taki sposób należy jednak pamiętać, że przerwy na odpoczynek przysługujące na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy o czasie pracy kierowców ulegają skróceniu o 15-minutową przerwę należną każdemu pracownikowi w związku z co najmniej 6-godzinnym wymiarem czasu pracy w danym dniu. Tak zwana przerwa śniadaniowa zalicza się bowiem do czasu pracy pracownika, a nie do jego dyżuru.

Kierowca wyjechał z miejscowości A o godz. 6.00 i przybył do miejscowości B o godz. 10.00. W miejscowości B pracodawca zaplanował mu przerwę na odpoczynek do godz. 11.00, w trakcie której pracownik wykorzystał również 15-minutową przerwę śniadaniową wliczaną do czasu pracy.

Następnie kierowca wyruszył w drogę powrotną do miejscowości A, którą pokonywał w godz. od 11.00 do 15.00. W takiej sytuacji czas pracy kierowcy w tym dniu wyniesie 8 godzin i 15 minut, natomiast do dyżuru należy mu zaliczyć pozostałe 45 minut przerwy. Pracownikowi zatrudnionemu w podstawowym systemie czasu pracy należy zatem zrekompensować 15 minut nadliczbowych.

W podstawowym systemie czasu pracy korzystnie jest uregulowany okres rozliczeniowy, który może wynosić maksymalnie 4 miesiące. Również tygodniowa norma czasu pracy została ustalona jako przeciętna wynosząca 40 godzin. Czas pracy w poszczególnych tygodniach może się zatem wahać, np. w jednym tygodniu kierowca może przepracować 48 godzin, a w kolejnym 32 godziny. Należy jedynie pamiętać, aby w okresie rozliczeniowym została zachowana przeciętnie 40-godzinna norma tygodniowa.

Przy stosowaniu takiego systemu czasu pracy niekorzystna jest jedynie sztywna 8-godzinna dobowa norma czasu pracy, której przekroczenie stanowi każdorazowo pracę w godzinach nadliczbowych.

Jeżeli zatem nie ma konieczności, aby kierowca wykonywał pracę dłużej niż przez 8 godzin na dobę, to zastosowanie przez pracodawcę podstawowego systemu czasu pracy będzie najbardziej korzystne.

---

Równoważny system czasu pracy kierowcy

Do kierowców zatrudnionych w transporcie drogowym mogą być stosowane rozkłady czasu pracy, w których jest dopuszczalne przedłużenie wymiaru czasu pracy do 10 godzin na dobę, a do pozostałych kierowców do 12 godzin na dobę – w ramach systemu równoważnego czasu pracy (art. 15 ust. 1 ustawy o czasie pracy kierowców).

W tym systemie czasu pracy dłuższa praca w poszczególne dni jest rekompensowana krótszą pracą w innych dniach lub dniami wolnymi. Ogólny wymiar czasu pracy pracownika zatrudnionego w takim systemie nie może być jednak wyższy od wymiaru czasu pracy obowiązującego wszystkich pracowników w danym okresie rozliczeniowym.

System ten jest najbardziej elastyczny z systemów czasu pracy i daje pracodawcy dużą swobodę w planowaniu pracy poszczególnych pracowników.

System ten jest szczególnie korzystny dla pracodawców, których kierowcy prowadzą pojazd w czasie przekraczającym 8 godzin na dobę, lecz nie w każdym dniu tygodnia.

Kierowca wykonywał transport stalowych elementów z macierzystego zakładu do cynkowni oddalonej o 100 kilometrów. Pracuje on w systemie równoważnym czasu pracy. O godz. 6.00 kierowca podstawił samochód do załadunku. Następnie od godz. 6.30 do 9.30 pracownik jechał do cynkowni, gdzie przywiezione przez niego elementy były rozładowywane do godz. 13.00. Kierowca oczekiwał na ocynkowanie przywiezionych elementów, a następnie wrócił do zakładu pracy o godz. 15.30.

Pracownik świadczył pracę w tym dniu przez 9,5 godziny i taki czas pracy należy mu zaewidencjonować w ewidencji czasu pracy. Ze względu na pracę w systemie równoważnym praca powyżej 8 godzin nie będzie dla niego pracą nadliczbową.

Równoważny system czasu pracy będzie również korzystny dla pracodawców, którzy prowadzą transport na znaczne odległości. W takim przypadku pracownik zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy, korzystając z wydłużonych okresów prowadzenia pojazdu, może wykonywać pracę nawet 10 godzin na dobę.

Kierowca wykonujący transport drogowy przewoził towary z Katowic do Gdańska. Zachowując odpowiednie przewidziane przepisami odpoczynki i przerwy pracownik wykonywał ten transport w czasie pracy nieprzekraczającym 10 godzin. W Gdańsku podstawił samochód do rozładunku i zakończył pracę w tym dniu.

W kolejnym dniu po odbiorze przygotowanego i załadowanego samochodu powrócił do zakładu pracy w Katowicach. Kierowca ten, zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy, aby uniknąć pracy w godzinach nadliczbowych musiałby ten sam transport wykonywać przez 3 dni, co znacznie zwiększałoby koszty pracodawcy. W takiej sytuacji pracownik na trasie Katowice – Gdańsk po 8 godzinach pracy byłby zmuszony przenocować i dopiero kolejnego dnia dotarłby do Gdańska. Tam musiałby oczekiwać na rozładunek i załadunek samochodu, aby jeszcze tego samego dnia udać się w drogę powrotną, w trakcie której po 8 godzinach pracy znów musiałby zatrzymać się na nocleg. Dopiero w trzecim dniu kierowca dotarłby do siedziby pracodawcy w Katowicach nie przekraczając 8 godzin pracy w tym dniu.

Równoważny system czasu pracy będzie również korzystny dla pracodawców prowadzących przewóz osób na dłuższych trasach i z wieloma przystankami.

Kierowca autobusu wykonywał przewóz osób na trasie między Rzeszowem a Wrocławiem. Na trasie miał 12 przystanków, na których poza wykorzystywaniem obowiązkowych przerw świadczył pracę związaną ze sprzedażą biletów, nadzorowaniem wsiadających i wysiadających pasażerów oraz obsługą ich bagaży, co wlicza się do czasu pracy pracownika. W kolejnym dniu ten sam kierowca może wracać tą samą trasą lub wykonywać przewóz osób do kolejnego miasta.

W takim przypadku zatrudnienie w równoważnym czasie pracy daje kierowcy możliwość przejechania całej trasy w obowiązującym go przedłużonym dobowym wymiarze, tj. 10 godzin. Gdyby pracownik był zatrudniony w systemie podstawowym, mógłby pracować maksymalnie 8 godzin dziennie i pracodawca, chcąc uniknąć godzin nadliczbowych, musiałby zapewnić kierowcy zmiennika na trasie do Wrocławia.

Praca w systemie równoważnym będzie również umożliwiała pracodawcy zaplanowanie kierowcy dłuższych tras w taki sposób, aby mógł on w obowiązującym go wymiarze czasu pracy dojechać do określonej miejscowości i wrócić z niej bez konieczności wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych.

System ten będzie również korzystny dla kierowców zatrudnionych w jednostkach publicznych lub tzw. kierowców szefa u prywatnych przedsiębiorców. Taki kierowca będzie mógł wykonywać pracę do 12 godzin na dobę, co będzie rekompensowane krótszą pracą w pozostałe dni lub dniami wolnymi.

Kierowca dyrektora jednej z agencji rządowych zawozi szefa na konferencję do Warszawy. Wyjeżdżają z Krakowa o godz. 6.00 i przyjeżdżają do Warszawy o godz. 11.00.

Następnie kierowca oczekuje na szefa do godz. 13.00 i wracają do Krakowa o godz. 18.00. Kierowca zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy nie będzie zatem świadczył w tym przypadku pracy w godzinach nadliczbowych. W związku z tym, że dyrektor odbywa narady również w oddziałach niezbyt odległych od Krakowa, a w niektóre dni nie korzysta ze swojego kierowcy, będzie mógł mu zrównoważyć dłuższy czas pracy związany z wyjazdem do Warszawy w pozostałym okresie rozliczeniowym.

Jedyną niedogodnością dla pracodawcy stosującego do kierowców równoważny system czasu pracy jest krótki, 1-miesięczny okres rozliczeniowy (art. 15 ust. 3 ustawy o czasie pracy kierowców). W tym okresie pracodawca powinien tak zaplanować czas pracy kierowcy, aby ten wypracował dokładnie taką liczbę godzin, jaka wynika z obowiązującego go w danym miesiącu wymiaru czasu pracy.

Jednak ustawa o czasie pracy kierowców przewiduje w tym zakresie dwa wyjątki. Po pierwsze, w szczególnie uzasadnionych przypadkach okres rozliczeniowy może zostać przedłużony do 3 miesięcy, a po drugie, dla kierowców wykonujących pracę uzależnioną od pory roku lub warunków atmosferycznych nawet do 4 miesięcy (art. 15 ust. 4 i 5 ustawy o czasie pracy kierowców).

Przepisy nie wskazują, jakie to są „szczególnie uzasadnione przypadki”, a zatem wydłużanie tego okresu rozliczeniowego cechuje pewna dowolność i w praktyce decyduje o tym pracodawca. Dłuższe okresy rozliczeniowe są zawsze bardziej korzystne dla pracodawcy i pozwalają na większą elastyczność przy planowaniu pracownikom pracy w okresie rozliczeniowym.

Wydłużenie okresu rozliczeniowego w równoważnym systemie wymaga zgody związków zawodowych działających w zakładzie. Jeśli związki nie zgadzają się na wydłużenie okresu rozliczeniowego lub związki nie funkcjonują w firmie, pracodawca powinien zawiadomić o wydłużeniu okresu rozliczeniowego Państwową Inspekcję Pracy (art. 18 ust. 2 ustawy o czasie pracy kierowców).

---

System przerywanego czasu pracy

System ten umożliwia wprowadzenie dla kierowcy wykonującego transport drogowy przerwy w pracy, która jednak nie może być dłuższa niż 5 godzin. W przypadku gdy kierowca wykonuje przewozy regularne, przerwa może trwać nie dłużej niż 6 godzin, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy nie przekracza 7 godzin (art. 16 ust. 1 ustawy o czasie pracy kierowców).

Praca w systemie przerywanym musi odbywać się na podstawie z góry ustalonego rozkładu czasu pracy.

Przerwa w systemie przerywanym nie jest wliczana do czasu pracy. Podczas przerwy kierowca może swobodnie dysponować swoim czasem. Za czas tej przerwy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości połowy wynagrodzenia wynikającego z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – w wysokości połowy z 60% wynagrodzenia (art. 16 ust. 2 w zw. z art. 9 ust. 5 ustawy o czasie pracy kierowców).

Ważne jest jednak to, że taki system nie musi być wprowadzony w układzie zbiorowym pracy. System przerywanego czasu pracy dla kierowców może być również przewidziany w zapisach regulaminu pracy, a jeżeli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa – w umowie o pracę (art. 18 ust. 3 ustawy o czasie pracy kierowców).

Ten system czasu pracy może być korzystny dla kierowców, którzy wykonują regularnie transport na krótszych trasach z dłuższą przerwą między dotarciem do miejsca przeznaczenia a powrotem do siedziby pracodawcy.

Kierowca firmy transportowej wykonuje każdego dnia 4-godzinną trasę do zakładu zajmującego się piaskowaniem elementów metalowych. Po dostarczeniu tych elementów do piaskowania kierowca oczekuje na ich oczyszczenie około 3 godzin, a następnie wraca do siedziby pracodawcy. W takim przypadku wprowadzenie dla kierowcy przerywanego systemu czasu pracy będzie najbardziej korzystne dla pracodawcy i pozwoli uniknąć pracy każdego dnia w godzinach nadliczbowych.

Łączny czas pracy kierowcy po odjęciu przerwy nie przekroczy bowiem obowiązującej 8-godzinnej normy czasu pracy. Kierowca ma mieć jedynie możliwość swobodnego dysponowania swoim czasem w trakcie przerwy. Nie może być zatem zobowiązany np. do pilnowania pojazdu w tym czasie.

Stosowanie systemu przerywanego czasu pracy będzie również uzasadnione w przypadku konieczności wykonania dwóch takich samych kursów każdego dnia, które ze względu na specyfikę prowadzonej działalności wymagają odpowiedniej przerwy między jednym a drugim kursem.

Kierowca firmy transportowej każdego dnia od godz. 4.00 rozwozi pieczywo do określonej liczby sklepów, co zajmuje mu 4 godziny. Następnie przez kolejne 5 godzin może swobodnie dysponować swoim czasem. Po 5 godzinach przerwy ponownie przychodzi do pracy, aby rozwieźć świeżo upieczone pieczywo do tych samych sklepów. Stosowanie przerywanego systemu czasu pracy jest w takim przypadku jedynym racjonalnym rozwiązaniem. W przeciwnym razie pracodawca musiałby zatrudniać 2 pracowników na 1/2 etatu, aby w taki sam sposób zorganizować rozwiezienie pieczywa do sklepów.

System zadaniowego czasu pracy

W tym systemie podstawowe znaczenie odgrywają zadania, jakie kierowca ma wykonać, a nie ściśle określone godziny pracy.

Pracownik ma zatem pewną swobodę w zakresie intensywności wykonywania powierzonego mu zadania. Wymiar zadań, jakie pracownik ma zrealizować, musi być tak dobrany, aby kierowca mógł je wykonać w ramach obowiązujących go norm czasu pracy (8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin tygodniowo). W systemie zadaniowym zadania przewozowe ustala pracodawca, jednak rozkład czasu pracy w okresie wykonywania zadania przewozowego ustala sam kierowca.

Aby można było zastosować taki system czasu pracy, musi to być uzasadnione przynajmniej jednym z dwóch warunków, tj.:

● rodzajem wykonywanych przewozów lub

● ich szczególną organizacją.

Stosowanie tego systemu czasu pracy jest uzasadnione dla tego pracodawcy, dla którego podstawowe znaczenie w pracy kierowcy ma efekt jego pracy, a nie obecność w zakładzie pracy.

Kierowcy samochodu ciężarowego ustalono miesięczne zadania polegające na rozwiezieniu 300 pojemników z wodą mineralną do określonych odbiorców na terenie województwa wielkopolskiego. Kierowca samodzielnie ustala, do których miejsc odbioru towaru będzie jechał w poszczególnych dniach. Przy takim charakterze pracy możliwe jest zatrudnianie kierowcy w zadaniowym systemie czasu pracy.

System ten rzadko znajduje zastosowanie u pracowników zatrudnionych na stanowiskach kierowców. Mimo pewnego ułatwienia dla pracodawcy, związanego z brakiem konieczności sporządzania grafików pracy, pracodawca może łatwo narazić się na konieczność wypłaty pracownikowi należności z tytułu godzin nadliczbowych oraz na odpowiedzialność za naruszenia czasu pracy kierowcy, ponieważ nie ma kontroli nad jego godzinami pracy w poszczególnych dniach. W tym systemie kierowca bowiem sam decyduje, ile godzin będzie pracował w danym dniu.

---

Równoważny system czasu pracy połączony z systemem przerywanym

W uzasadnionych przypadkach w ramach systemu równoważnego czasu pracy dopuszcza się stosowanie przerywanego czasu pracy według z góry ustalonego rozkładu czasu pracy oraz z uwzględnieniem przepisów o obowiązkowym dobowym odpoczynku (art. 19 ustawy o czasie pracy kierowców). W tym systemie czasu pracy pracodawca jest jednak zobowiązany do ustalania rozkładu czasu pracy pracownika obejmującego okres co najmniej 1 miesiąca. Jest to wymóg, który znacznie ogranicza możliwość zastosowania takiego systemu czasu pracy.

Konieczność zapewnienia pracownikowi nieprzerwanego 11-godzinnego odpoczynku w każdej dobie oznacza, że czas pracy pracownika łącznie z przerwą nie może przekraczać 13 godzin. Zatem każde przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy ponad 8 godzin będzie skutkowało koniecznością skrócenia dopuszczalnej 5-godzinnej przerwy w tym systemie. Gdy kierowca wykonuje przewozy regularne, przerwa może trwać nie dłużej niż 6 godzin, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika nie przekracza 7 godzin.

Zatem zaplanowanie pracy powyżej 7 godzin, ale w wymiarze nieprzekraczającym 8 godzin, powoduje w tym przypadku, że przerwa będzie mogła trwać maksymalnie 5 godzin. Natomiast tak samo, jak w przypadku pozostałych kierowców, przedłużenie pracy ponad 8 godzin będzie skutkowało automatycznym skróceniem przerwy poniżej 5 godzin, aby można było udzielić pracownikowi 11-godzinnego odpoczynku dobowego.

Takie połączenie dwóch systemów będzie korzystne tylko w firmach o stałych, regularnych, powtarzalnych, dłuższych przejazdach, z krótszą przerwą między nimi.

Kierowca autobusu wykonuje stały przewóz osób na trasie Kraków – Warszawa. Zgodnie z rozkładem jazdy, wyjazd z Krakowa zaplanowano na godzinę 5.00 i przyjazd do Warszawy na godzinę 9.30. Powrót z Warszawy wyznaczono na godzinę 12.30. Autobus ma planowy przyjazd do Krakowa o godzinie 17.00. W takim przypadku jeden kierowca zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy w połączeniu z systemem przerywanym będzie mógł obsłużyć tę trasę w całości. Jego dzienny czas pracy wyniesie 9 godzin i pracownik będzie miał 3-godzinną przerwę.

Jaki system czasu pracy najlepiej wybrać dla kierowcy, który wykonuje przewóz drogowy

Wybór najkorzystniejszego, najbardziej elastycznego systemu czasu pracy zarówno dla kierowcy zatrudnionego w transporcie drogowym, jak i dla pozostałych kierowców będzie uzależniony od specyfiki wykonywanego przez kierowcę transportu. Będą się na to składały takie elementy, jak: długość trasy transportu, rodzaj transportu, przebieg trasy, częstotliwość transportu itp. W zależności od tego typu elementów pracodawca będzie mógł wybrać najbardziej korzystny ekonomicznie system czasu pracy dla zatrudnionego kierowcy.

Niewątpliwie jednak najczęściej system równoważnego czasu pracy będzie bardziej korzystny dla pracodawcy niż system podstawowy. Jedyną wadą systemu równoważnego jest krótszy okres rozliczeniowy czasu pracy, w którym należy pracownikowi zrównoważyć jego czas pracy.

Nie ma również przeszkód prawnych, aby kierowca w równoważnym systemie wykonywał pracę zgodnie z obowiązującym go harmonogramem, regularnie przez 8 godzin w ciągu doby, a jedynie w określonych przypadkach miał zaplanowane przedłużenie dobowego wymiaru do np. 10 godzin, co w takim przypadku powinno zostać zrównoważone skróceniem godzin pracy w innych dniach. Taka możliwość uelastycznienia czasu pracy pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowcy jest niewątpliwie korzystna dla pracodawcy i może w pewnych przypadkach wykluczyć występowanie godzin nadliczbowych.

Dla kierowcy zatrudnionego w transporcie drogowym jeszcze bardziej korzystne może się okazać stosowanie systemu przerywanego lub równoważnego w połączeniu z przerywanym. W zależności od specyfiki prowadzonej działalności, konieczność np. dwukrotnego wykonania w ciągu dnia transportu w pewnych odstępach czasu będzie niewątpliwie skłaniała pracodawców do wyboru właśnie któregoś z tych systemów.

• art. 130 Kodeksu pracy,

• art. 1, art. 6–9, art. 11–13, art. 15–19 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. Nr 92, poz. 879 ze zm.).

Słowniczek:

Transport drogowy – to podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej zarówno na terenie kraju, jak i za granicą w zakresie przewozu osób lub rzeczy pojazdami samochodowymi zarejestrowanymi w kraju, za które uważa się również zespoły pojazdów składające się z pojazdu samochodowego i przyczepy lub naczepy. Określenie to obejmuje również każdy przejazd drogowy wykonywany przez przedsiębiorcę pomocniczo w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej, niespełniający warunków do uznania za przewóz na potrzeby własne.

Pozostali kierowcy – to kierowcy uprawnieni do kierowania pojazdem silnikowym niewykonujący przewozów drogowych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Są to kierowcy zatrudnieni przy wykonywaniu przewozów na potrzeby organizacji charytatywnych, organów administracji publicznej.

W zależności od tego, czy kierowca jest zatrudniony w transporcie drogowym czy należy do grupy tzw. pozostałych kierowców wykonujących przewóz na potrzeby własne, może wykonywać pracę w różnych systemach czasu pracy.

Przewóz drogowy – to każdy przewóz odbywany w całości lub w części po drogach publicznych przez pojazd, z ładunkiem lub bez, używany do przewozu osób lub rzeczy.

Ustawa o czasie pracy kierowców różnicuje ponadto kierowców w zakresie stosowanych do nich systemów czasu pracy na kierowców zatrudnionych w transporcie drogowym i tzw. pozostałych kierowców.