Usługa spedycji a rozliczenie podatku VAT

Spedycja to działalność polegająca na organizowaniu przewozu towarów – charakteryzuje się przejęciem całego ciężaru obowiązków wiążących się z transportem ładunku. Ze względu na swój charakter obejmuje nie tylko wykonanie usługi przewozu, ale również pozostałe usługi bądź świadczenia związane z przemieszczeniem towaru. Jak wynika z wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 marca 2006 r. (sygn. I ACa 49/06) „do czynności spedycyjnych w szczególności można zaliczyć: udzielanie porad, zawieranie umów przewozu, sporządzanie dokumentów przewozowych, odbiór przesyłki od nadawcy, odbiór przesyłki od przewoźnika, przekazanie przesyłki odbiorcy oraz inne czynności organizacyjno-prawne. O zakresie czynnościowym usługi spedycyjnej i jej strukturze będą każdorazowo decydować konkretne okoliczności związane z zaspokojeniem danej potrzeby przewozowej oraz wola usługobiorcy usług spedycyjnych”.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Podstawową przesłanką opodatkowania danej czynności na terytorium Polski jest to, aby miejsce jej świadczenia (czyli kraj opodatkowania) zostało określone właśnie na terytorium Polski. Z uwagi na okoliczność, że stronami przedmiotowego świadczenia są podmioty z różnych państw (z kraju UE oraz kraju trzeciego), niezbędnym dla ustalenia podmiotu zobowiązanego do rozliczenia danej czynności na gruncie przepisów ustawy o VAT jest określenie miejsca świadczenia analizowanej usługi. Stąd też, stosownie do dyspozycji art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, miejscem świadczenia w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. W związku z czym uznać należy, iż świadczona, na rzecz kontrahenta z Ukrainy, usługa jest opodatkowana w kraju siedziby kontrahenta tj. na Ukrainie. Niemniej jednak pamiętać należy, iż powyższe ustalenie nie uchyla obowiązku usługodawcy w zakresie udokumentowania transakcji z punktu widzenia podatku VAT.

Jak zatem usługodawca powinien udokumentować przedmiotową transakcję z punktu widzenia podatku VAT?

W celu udokumentowania wykonania analizowanej usługi usługodawca winien wystawić tzw. fakturę NP (bez wskazania stawki i kwoty podatku), co wynika z art. 106 ust. 1a ustawy o VAT w zw. z § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia w sprawie m.in. wystawiania faktur. Faktura ta powinna dodatkowo zawierać wyrazy „odwrotne obciążenie” (§ 5 ust. 2 pkt 5 ww. rozporządzenia).

W jakim terminie powinna być wystawiona taka faktura?

Zgodnie z § 9 ust. 1 rozporządzenia w sprawie m.in. wystawiania faktur, w analizowanym przypadku fakturę należy wystawić nie później niż 7 dnia od dnia wykonania usługi spedycji.

Czy usługodawca powinien ww. transakcję ująć w rejestrze i deklaracji podatkowej?

Niewątpliwie usługodawca powinien przedmiotową transakcję właściwie ująć również w rejestrze i deklaracji podatkowej. W tym zakresie należy odnieść się do przepisów określających moment powstania obowiązku podatkowego. I tak, w przypadku usług, do których zastosowanie ma art. 28b, przepisy art. 19 ust. 19a i 19b stosuje się odpowiednio. A zatem, w myśl art. 19 ust. 19a ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstał z chwilą wykonania usługi spedycyjnej. Przedmiotowe świadczenie powinien wykazać w deklaracji podatkowej (z chwilą powstania obowiązku podatkowego) w części: „dostawa towarów oraz świadczenie usług poza terytorium kraju”.

Tekst: Katarzyna Ignaczak, Młodszy Konsultant Podatkowy ECDDP Sp. z o.o., Paweł Barnik Kierownik Zespołu ds. Podatku VAT ECDDP Sp. z o.o.