Czy realizacja prawa zastawu na przesyłce kontrahenta podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?

Powstaje jednak wątpliwość czy ww. transakcja winna zostać rozliczona na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Przeanalizujmy poniższy przykład:

Spółka prowadząca działalność logistyczną, mimo ustanowienia zastawu na przesyłce, nie uzyskała od kontrahenta (podatnika podatku VAT czynnego) spłaty wierzytelności. W związku z powyższym, podatnik po uzyskaniu od sądu nakazu zapłaty zaległych płatności (za zabezpieczenie których zajął przewożoną przesyłkę) zwrócił się z do komornika z wnioskiem o wszczęcie egzekucji z przedmiotu zastawu. Ostatecznie, komornik sprzedał zajęte ruchomości na drodze licytacji publicznej. W opinii Spółki, sprzedaż komornicza nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Rynek usług transportowych

Czy podatnik ma rację?

Wątpliwości jakie w przedstawionej sytuacji się pojawiają - związane są przede wszystkim z pozycją komornika jako strony transakcji. Wiele podmiotów uważa, że komornik nie jest podatnikiem podatku VAT, a tym samym – sprzedaż komornicza stanowi czynność neutralną na gruncie analizowanego podatku. Organy władzy publicznej (oraz urzędy obsługujące te organy) nie są przecież uznawane za podatnika VAT w zakresie zadań nałożonych przez przepisy, dla realizacji których zostały powołane. Natomiast komornik jest funkcjonariuszem publicznym, wykonującym czynności egzekucyjne w sprawach cywilnych, jak również inne czynności przekazane na podstawie odrębnych przepisów (vide: art. 1 oraz art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji).

Niemniej jednak, przepis art. 18 ustawy o VAT jednoznacznie wskazuje, że komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne są płatnikami podatku VAT od dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

W rezultacie, w świetle literalnego brzmienia zacytowanego przepisu, stanowisko spółki zgodnie z którym sprzedaż komornicza nie podlega VAT - uznać należy za nieprawidłowe. Otóż, komornik wykonujący czynności egzekucyjne w stosunku do dłużnika (podatnika VAT), na podstawie których Spółka uzyska zaspokojenie roszczeń wynikających z zawartej umowy przewozu, zobowiązany będzie odprowadzić podatek od towarów i usług powstały z tytułu tej sprzedaży (niejako za dłużnika). Co więcej, winien on wystawić w imieniu dłużnika i na jego rachunek faktury potwierdzające dokonanie sprzedaży zastawionych towarów.

Na marginesie warto jednak zauważyć, że komornik nie jest zobowiązany odprowadzić podatek VAT w każdej sytuacji. Jak bowiem czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 26 kwietnia 2011 r. (sygn. BPP1/443-647/11/ES): „komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika - dłużnika.

Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik; w przypadku gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku”. Jednakże to w wyjątkowych sytuacjach nastąpi.