REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Co to jest spedycja i dlaczego jest mylnie pojmowana

Paweł Budrewicz
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Pojęcie spedycji jest chyba najbardziej mylonym pojęciem w polskim systemie prawnym. Panuje niemal powszechne przekonanie, że firma, która sama nie przewozi towarów, lecz zleca to innym, to spedytor, a cała reszta – to przewoźnicy. Nic bardziej błędnego.

Ustawodawca nie rozpieszcza – formalna, prawna definicja spedycji jest oszczędna w słowach. Zgodnie z art. 794 kc spedycja to wysyłanie lub odbieranie przesyłek albo podejmowanie innych czynności związanych z przewozem. Co do zasady umowa spedycji powinna być umową profesjonalną – ustawa stanowi, że wspomniane czynności podejmuje się w ramach przedsiębiorstwa i za wynagrodzeniem.

REKLAMA

Z powyższego wynika, że spedycja to w najszerszym tego słowa rozumieniu obsługa przesyłki – zarówno w zakresie jej nadania, jak i odbioru, a także w związku z jej przewiezieniem. Jest to zatem działalność usługowa, której istota polega na zorganizowaniu przesyłania i przewożenia rzeczy (nacisk na określenie "przesyłka" jednoznacznie wyklucza przewozy osobowe).

Potwierdza to zresztą ustawodawca, wskazując w art. 796 kc, że w zakresie nieuregulowanym wprost przez przepisy spedycji stosuje się przepisy o zleceniu.

REKLAMA

Umowa zlecenia zaś to w pewnym sensie jest najbardziej uniwersalny "szablon" umowny obejmującym te wszystkie usługi, których nie regulują inne przepisy (art. 750 kc). Do 1965r. spedycję regulował kodeks handlowy z 1934r., który pod nazwą "ekspedycji" rozumiał przesyłanie rzeczy na rzecz innej osoby, a sama działalność była traktowana jako rodzaj komisu.

Nie wchodząc w szczegóły, kodeks handlowy kładł zdecydowany nacisk na rzeczowy charakter ekspedycji, podczas gdy obecnie kodeks cywilny przesuwa akcent na wymiar usługowy.
Wspomniane wzajemne uzupełnianie się przepisów art. 750 i 796 kc ma bardzo głęboki sens. Otóż spedycja to usługa zapewniająca sprawny i optymalny obrót przesyłkami. Paradoksalnie – sam przewóz to najmniej istotny element spedycji. Brzmi obrazoburczo? Tylko z pozoru.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Od ponad dwudziestu lat robi w Polsce karierę pojęcie logistyki, które w dużym uproszczeniu obejmuje dyslokację zasobów, kolejność ich wykorzystania, transport, pakowanie, zarządzanie łańcuchem dostaw itp. Mówiąc obrazowo, bez logistyki nie bylibyśmy tam, gdzie jesteśmy, z tym, co mamy, i będąc przygotowanymi na zrobienie tego, co zamierzamy zrobić.

Samo pojęcie ma rodowód wojskowy, a w Polsce zyskało należną rangę w działalności cywilnej dopiero po przemianach 1989r. Jak się to ma do prawa cywilnego? Otóż tak, że z prawnego punktu widzenia spedycja to rodzaj logistyki, tyle że ograniczonej do zorganizowania transportu rzeczy.

Czym zatem jest spedycja?

REKLAMA

To takie zarządzanie i zorganizowanie wszystkich czynności związanych z przesyłaniem rzeczy, które ma doprowadzić do bezpiecznego i efektywnego dostarczenia przesyłki we wskazane miejsce. Proszę zwrócić uwagę, że definicja ta w ogóle nie odnosi się do przewozu jako takiego.

I słusznie, bo – jako się rzekło – przewóz jest w spedycji najmniej istotnym elementem. W zakres spedycji wchodzi więc m.in. przechowywanie i przetwarzanie dokumentów związanych z przesyłką, zlecenie składu i przechowania, przepakowania, załadunku, ubezpieczenia, ewentualnej odprawy celnej, przewozu, odbioru, rozładunku oraz sprawdzenia zawartości przesyłki.

Oczywiście, nie każde zlecenie spedycyjne obejmuje taki zakres czynności, ale bez względu na ilość i rodzaj czynności spedycja to ogół działań, które zmierzają do tego, aby doprowadzić do przesłania rzeczy z punktu A do punktu B. O tym, czy mamy do czynienia ze spedycją, przesądza rodzaj podejmowanych czynności oraz cel tych czynności. Podsumowując, można powiedzieć, że spedycja to zarządzanie logistyką transportu.

Zamieszanie przez ustawę o transporcie

Zamieszanie i nieporozumienie, jakie powstaje wokół spedycji, wynika głównie z ustawy o transporcie drogowym. Nieprecyzyjne przepisy, które zresztą wiele razy krytykowało środowisko, m.in. Polska Izba Spedycji i Logistyki, traktują spedycję jako odmianę przewozu bez posiadania własnych środków transportowych.

Bowiem ustawowa definicja transportu drogowego zawiera w sobie pośrednictwo przy przewozie rzeczy – jakkolwiek spedycja nie jest pośrednictwem, to obejmując także pośredniczenie w tym zakresie, pasuje do takiej definicji.

Efekt jest dobrze znany każdemu z branży TSL – aby prowadzić przedsiębiorstwo spedycyjne, konieczna jest licencja transportowa. Prowadzi to do utrwalenia całkowicie błędnego mniemania, że spedycja i przewóz to pojęcia niemal tożsame, a przedsiębiorców, którzy podejmują się tej działalności, odróżnia jedynie to, czy korzystają z własnych, czy z cudzych pojazdów.

Wytłumaczeniem i przyczyną takiego stosowania przepisów może być to, że zgodnie z art. 800 kc spedytor może samemu podjąć się przewozu, a wówczas ma prawa i obowiązki przewoźnika. Oznacza to, że samo przyjęcie przez spedytora zlecenia na przewóz sprawia, że spedytor będzie ponosił odpowiedzialność nie na podstawie kodeksu cywilnego (spedycja), lecz ustawy prawo przewozowe (przewóz krajowy) albo Konwencji CMR (przewóz międzynarodowy).

W mniemaniu Państwa i jego funkcjonariuszy oznacza to konieczność zabezpieczenia interesów klientów spedytorów, a że jedynym rodzajem zabezpieczenia, jakie aparat państwowy jest zdolny sobie wyobrazić, jest licencja i polisa OC, mamy w efekcie spedytorów zmuszonych posiadać licencję na transport.

Czym w końcu jest spedycja

Wszystko, co do tej pory napisałem, służy odpowiedzi na zasadnicze pytanie z tytułu artykułu – czym jest umowa spedycji. Odpowiedź jest prosta – umowa spedycji to umowa obejmująca czynności spedycyjne. Co w tym odkrywczego? To, że w przypadku sporu sądowego, sąd nie powinien badać uwarunkowań co do licencji ani rodzaju polisy OC, ale wyłącznie to, czy podmiot, który zawarł umowę, przyjął na siebie obowiązki z umowy spedycji, czy przewozu – czy odpowiada jak spedytor, czy jak przewoźnik.

Liczy się zatem wyłącznie treść umowy, czyli treść zobowiązań i zakres czynności w umowie. Istotne jest to, do jakich czynności firma zobowiązała się wobec klienta, bo tylko to warunkuje zakres odpowiedzialności. Ale różnica odpowiedzialności pomiędzy spedytorem a przewoźnikiem to temat na odrębny artykuł.

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moto
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Polacy wciąż kupują samochody z silnikami na benzynę, ale ścigają je hybrydy. Auta jakich marek najlepiej sprzedają się teraz

Przede wszystkim notujemy stabilny wzrost rynku nowych samochodów od początku 2025 roku. Jednak na rynku aut dostawczych i w segmencie premium – duże zaskoczenia. Kto w styczniu był prymusem na poszczególnych rynkach?

Klasyki motoryzacji. 27 lat temu wyprodukowano ostatniego Żuka

27 lat temu z taśmy produkcyjnej zjechał ostatni Żuk. Lekki samochód dostawczy z Lublina oparty na konstrukcji Warszawy m20 był nie tylko odpowiedzią na potrzeby krajowego rynku, ale i był świetnym towarem eksportowym. Przypomnijmy sobie jego historię.

Polacy już wnioskują o dopłaty do aut elektrycznych. Ile można dostać?

Nowy program dopłat do zakupu lub leasingu samochodów elektrycznych ruszył 3 lutego. Na ten moment złożono blisko 400 wniosków. O jakie kwoty można się ubiegać?

Rejestracja samochodu w Polsce przez obcokrajowca

Obcokrajowcy planujący pobyt w Polsce dłuższy niż 6 miesięcy muszą zarejestrować swój pojazd, niezależnie od tego, czy przyjechali z własnym, czy planują kupić nowy. Rejestracja jest konieczna do legalnego poruszania się po drogach oraz świadczenia usług transportowych. Formalności można załatwić w urzędzie zgodnym z miejscem zameldowania, ale co w przypadku braku meldunku? Gdzie szukać pomocy?

REKLAMA

System "RedLight": Czy naprawdę poprawia bezpieczeństwo?

System "RedLight", czyli kamery rejestrujące przejazd na czerwonym świetle, budzi wiele kontrowersji wśród kierowców. Czy słusznie? Czy kamery rejestrujące przejazd na czerwonym świetle rzeczywiście zmniejszają liczbę wypadków i poprawiają bezpieczeństwo, czy może są jedynie kolejnym narzędziem do generowania przychodów dla budżetu? Przyjrzyjmy się faktom.

KGP: 96 923 interwencji, 247 wypadków drogowych, 23 ofiary śmiertelne. [Podsumowanie tygodnia]

Komenda Główna Policji opublikowała najświeższe dane dotyczące interwencji policjantów za weekend. Poniżej znajduje się podsumowanie ostatniego tygodnia. Policjanci w ubiegłym tygodniu przeprowadzili 96 923 interwencji. Byli wzywani do 247 wypadków drogowych.

NaszEauto nie dla wszystkich. Kto nie skorzysta z programu?

Dlaczego program NaszEauto (dawniej „Mój Elektryk 2.0”) mający wspierać elektromobilność w Polsce budzi kontrowersje? Kto, po wprowadzonych w drugiej edycji zmianach, nie ma możliwości skorzystać z dofinasowania?

Jazda pod prąd na S7. 66-latka nie wiedziała, w którym miejscu popełniła błąd

Nietypowe zgłoszenie odebrali policjanci na skrzynkę "Stop agresji drogowej". Na nagraniu, które podesłał kierowca, widać auto jadące drogą ekspresową pod prąd. 66-latka nie zdawała sobie sprawy z tego, że jechała niezgodnie z przepisami.

REKLAMA

Odcinkowy pomiar prędkości, system RedLight i fotoradar [Nowe lokalizacje]

Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym poinformowało o uruchomieniu nowego odcinkowego pomiaru prędkości, systemu RedLight w nowej lokalizacji oraz fotoradaru. Gdzie kierowcy nieprzestrzegający przepisów ruchu drogowego mogą liczyć się z mandatami i punktami karnymi?

Branża TSL w 2025 r. - najważniejsze trendy. Transformacja cyfrowa, regionalizacja łańcuchów dostaw, restrukturyzacja

W 2025 r. spodziewane jest ożywienie polskiej gospodarki. Według prognoz PKB wzrośnie do 3,7 proc. wobec 3,1 proc. w 2024 roku. – Aby wykorzystać prognozowane przyspieszenie firmy muszą wziąć pod uwagę trendy, które będą kształtować sektor transportu, spedycji i logistyki w 2025 roku, jednocześnie zmieniając oblicze całej branży – mówi Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

REKLAMA