Jazda bez uprawnień oznacza sytuację, w której kierujący prowadzi taki typ pojazdu, na który nie posiada prawa jazdy. Czy w takiej sytuacji policjanci mogą wlepić mu punkty karne? Wydawało się, że nie. Wydawało się...
- Bez prawa jazdy nie ma punktów karnych?
- Czy można dostać punkty karne za jazdę bez uprawnień?
- Jazda bez prawa jazdy. Punkty na początek. Potem sprawa w sądzie
- Kara za jazdę bez uprawnień. Punkty, grzywna i zakaz prowadzenia
Bez prawa jazdy nie ma punktów karnych?
W sytuacji, w której kierowca posiada prawo jazdy kat. B, a prowadzi pojazd o DMC większym niż 3,5 tony czy motocykl, jest traktowany jak osoba bez prawa jazdy. Nie posiada bowiem konkretnych uprawnień. Uprawnienia, a nie prawo jazdy, to bowiem poprawny termin z punktu widzenia przepisów. Podstawą kary w tym przypadku jest oczywiście mandat.
Co jednak z punktami karnymi? Teoretycznie przyjmuje się, że skoro kierowca nie posiada uprawnień, punktów karnych dostać nie może. Bo niby jak... Takiej kwalifikacji czynu nie ma nawet ujętej w taryfikatorze punktów karnych. To jednak ogląd mocno jednostronny i prawdziwy przede wszystkim w tym przypadku, w którym kierowca nie posiada prawa jazdy wcale. Nie ma żadnej kategorii uprawnień. Sytuacja może się zmienić wtedy, gdy prawo jazdy ma, ale prowadził pojazd nie tej kategorii, co trzeba.
Osoba, która nigdy nie zdobyła prawa jazdy i została zatrzymana przez policję na prowadzeniu pojazdu, punktów karnych dostać nie może. Nie ma bowiem nawet konta w bazie Centralnej Ewidencji Kierowców. Tam są gromadzone informacje o punktach karnych.
Czy można dostać punkty karne za jazdę bez uprawnień?
Prowadzenie pojazdu mechanicznego bez posiadania rodzaju uprawnień koniecznych dla danego typu środka transportu, jest jednym z typów wykroczeń, które zostały opisane w nowym taryfikatorze mandatów. Zapis taki pojawia się w pozycji H 21. A skoro wykroczenie jest wpisane na listę, ma także dopisaną wartość punktową. W takim przypadku do konta kierującego w bazie CEPiK policjanci dopiszą 10 punktów karnych. Tyle że będą one miały jedynie charakter punktów karnych tymczasowych.
Czym są punkty karne tymczasowe? To takie punkty, które, choć zostały dopisane do bazy i zaliczają się do limitu, chwilowo nie są aktywne. Nie będzie ich widać w spisie punktów aktywnych. Taka sytuacja wynika z działania prostego mechanizmu. W przypadku kierowania bez uprawnień policjanci muszą skierować sprawę do sądu. To sędzia wymierzy kierowcy karę. W efekcie dopiero po stwierdzeniu winy kierującego i uprawomocnieniu się orzeczenia, punkty karne staną się aktywne, ale z datą wsteczną. A więc datą dopisania ich do ewidencji jako tymczasowych.
W sytuacji, w której po uaktywnieniu się punktów okaże się, że w dniu kontroli kierowca przekroczył limit 24 punktów karnych, straci prawo jazdy. Nie będzie miało znaczenie to, że do czasu rozstrzygnięcia sądowego część z wcześniej aktywnych np. przedawniła się lub została zredukowana.
Jazda bez prawa jazdy. Punkty na początek. Potem sprawa w sądzie
Powyższy scenariusz wcale nie jest scenariuszem nierealnym. Podobną sytuację opisała ostatnio redakcja serwisu prawodrogowe.pl. Materiał przytaczał historię jednego z jej czytelników, który za jazdę z niewłaściwymi uprawnieniami dostał 10 punktów karnych. A warto pamiętać o jednym, same punkty karne nie wyczerpują całej kary. Bo jak już wspominałem, gdy kierowca posiadający kat. B poprowadzi np. motocykl, policjanci nie wystawią mandatu. Karę wlepi prowadzącemu sąd. Taki wniosek można wysnuć z penalizującego to wykroczenie art. 94 ustawy Kodeks wykroczeń. Konkretnie chodzi o par. 3, który w ramach kary obligatoryjnie przewiduje zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Ten może rozpatrywać tylko sąd, a więc automatycznie i on uzyskuje możliwość wskazania wartości grzywny.
Kara za jazdę bez uprawnień. Punkty, grzywna i zakaz prowadzenia
Podsumowując, kierowca ma prawo jazdy kategorii B, ale prowadził np. ciężarówkę. Jaka go zatem spotka kara? Na nią złożą się trzy elementy. Mowa konkretnie o:
- 10 punktach karnych dopisanych do jego konta w CEPiK na podstawie punktu H 21 taryfikatora mandatów.
- grzywnie wynoszącej od 1,5 do 30 tys. zł wlepionej przez sąd – mówi o tym art. 94 par. 1 ustawy Kodeks wykroczeń.
- zakazie prowadzenia pojazdów mechanicznych, który będzie obowiązywał przez okres od 6 miesięcy do nawet 3 lat – mówi o tym art. 94 par. 3 ustawy Kodeks wykroczeń.
Warto pamiętać o tym, że punkty karne staną się aktywne dopiero po uprawomocnieniu się orzeczenia. Po jakim czasie przedawnią się? Gdy orzeczenie zostało wydane po 17 września 2023 r. po roku od uprawomocnienia się orzeczenia, ale po warunkiem, że kierowca opłaci grzywnę. W przypadku orzeczeń wydanych przed tą datą termin przedawnienia jest dwuletni.