Strażnik miejski nie wystawi już mandatu za brak prawa jazdy. To wynik nowelizacji przepisów. W zamian otrzymał jednak inne uprawnienie. Tym razem powinni się go bać kierujący, ale pojazdami innymi niż mechaniczne.
- Strażnicy miejscy tracą jedno uprawnienie i zyskują nowe
- Czemu strażnicy miejscy nie wystawią już mandatu za brak prawa jazdy?
- Kiedy strażnicy miejscy dostaną nowe uprawnienia?
- W jakim przypadku strażnik miejski może zatrzymać pojazd do kontroli drogowej?
- Za jakie wykroczenia może wlepić kierowcy mandat strażnik miejski?
- Ile może wynieść mandat od strażników miejskich?
Strażnicy miejscy tracą jedno uprawnienie i zyskują nowe
Uprawnienia strażników miejskich lub gminnych są wyjątkowo wąskie. To ma być jednostka wspierająca policję. Z tego wynika fakt obniżenia ich możliwości "operacyjnych". Problem omawiamy w dzisiejszym materiale, jest powodowany jednak przez inną rzecz. Bo uprawnienia są wąskie, ale nie były zmieniane od lat. W efekcie prowadziło to do paradoksów. Strażnicy mogli co prawda zatrzymać pewną grupę uczestników ruchu, ale nie mogli ich karać za wszystkie wykroczenia. Podczas kontroli musieli rozłożyć ręce i puścić wolno daną osobę. Teraz ma się to zmienić.
Wszystko za sprawą opublikowanego 5 października 2023 r. rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 września 2023 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego.
Czemu strażnicy miejscy nie wystawią już mandatu za brak prawa jazdy?
Nowy akt prawny sprawia, że strażnik miejski straci jedno uprawnienie, ale za to zyska kolejne. Które straci? Przede wszystkim możliwość karania mandatem karnym kierowców, którzy prowadzili pojazd mechaniczny bez uprawnień. W skrócie nie wlepi kary za prowadzenie bez prawa jazdy lub z prawem jazdy złej kategorii. W tej nowelizacji nie chodzi jednak o odebranie uprawnień strażnikom. Cel zmiany tego zapisu jest inny.
Dziś za prowadzenie bez uprawnień nie dostaje się mandatu karnego. Dziś sprawę kieruje się do sądu i to sąd określa wymiar grzywny, a jednocześnie orzeka o zakazie prowadzenia pojazdów mechanicznych. Dlatego nowelizacja w takim kształcie de facto oznacza chęć dostosowania uprawnień strażników miejskich do aktualnie obowiązujących przepisów i zmian, które dokonały się na przestrzeni ostatnich kilku lat.
Identyczny cel ma nowe uprawnienie strażników miejskich. Po wejściu w życie nowelizacji będą oni mogli ukarać kierującego mandatem karnym wynoszącym maksymalnie 1500 zł w sytuacji, w której na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu prowadzi inny pojazd niż mechaniczny bez uprawnień. Skoro mogą kontrolować takich uczestników ruchu, powinni móc również ich karać. Co ten zapis oznacza w praktyce? Chociażby mandat wypisany nieletniemu rowerzyście, gdy porusza się rowerem po drodze publicznej, a nie posiada karty rowerowej.
Kiedy strażnicy miejscy dostaną nowe uprawnienia?
Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego wydane przez ministra spraw wewnętrznych i administracji jest datowane na 28 września 2023 r. Pojawiło się jednak w Dzienniku Ustaw 5 października 2023 r. Czy to oznacza, że weszło już w życie i obowiązuje? Jeszcze nie. Akt wyraźnie określa, że "rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia". To oznacza, że zacznie obowiązywać 19 października 2023 r.
W jakim przypadku strażnik miejski może zatrzymać pojazd do kontroli drogowej?
Strażnicy miejscy mają możliwość prowadzenia kontroli drogowych. Ich warunki i zakres wyraźnie określa jednak art. 129b ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Kiedy strażnik może zatrzymać pojazd jadący po drodze do kontroli? Po pierwsze wtedy, gdy kierujący pojazdem nie stosuje się do zakazu ruchu w obu kierunkach, określonego odpowiednim znakiem drogowym. Po drugie wtedy, gdy kierujący narusza przepisy o zatrzymaniu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, ograniczeniu ruchu w strefie czystego transportu czy nacisku osi.
W ramach powyższych uprawnień strażnicy miejscy mają możliwość zatrzymania pojazdu poruszającego się po drodze i kierowca do tych poleceń musi się stosować. Wyraźnie mówi o tym art. 129b ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Poza tym na mocy tego zapisu mają możliwość sprawdzania dokumentów, weryfikacji pojazdu i kierującego w bazie CEPiK czy sprawdzenia nacisku osi pojazdu znajdującego się na drodze.
Za jakie wykroczenia może wlepić kierowcy mandat strażnik miejski?
O zakresie uprawnień mandatowych strażników miejskich wyraźnie mówi zaktualizowane właśnie rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego. W jego głos strażnicy mogą ukarać kierującego za:
- jazdę samochodem bez wymaganych przepisami świateł lub pozostawia pojazd bez wymaganego przepisami oświetlenia – art. 88 ustawy Kodeks wykroczeń,
- tamowanie lub utrudnianie ruchu – art. 90 ustawy Kodeks wykroczeń,
- niestosowanie się do znaku lub sygnału drogowego albo do sygnału lub polecenia osoby uprawnionej do kierowania ruchem lub do kontroli ruchu drogowego – art. 92 par. 1 ustawy Kodeks wykroczeń,
- prowadzenie pojazdu mechanicznego bez uprawnień na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu – art. 94 par. 1 ustawy Kodeks wykroczeń,
- prowadzenie pojazdu mechanicznego pomimo braku dopuszczenia tego pojazdu do ruchu na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu – art. 94 par. 2 ustawy Kodeks wykroczeń,
- prowadzenie pojazdów bez wymaganych dokumentów – art. 95 ustawy Kodeks wykroczeń,
- nieuprawnione posługiwanie się kartą parkingową – art. 96b ustawy Kodeks wykroczeń,
- naruszenie zakazu wjazdu do strefy czystego transportu – art. 96c ustawy Kodeks wykroczeń,
- wystąpienie przeciwko innym przepisom – art. 97 ustawy Kodeks wykroczeń.
Poza tym strażnicy miejscy mogą np. wlepić mandat kierującemu rowerem, hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego za przekraczanie dopuszczalnej prędkości na chodniku lub drodze dla pieszych, ewentualnie nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu. Mają także możliwość sięgnięcia po bloczek mandatowy w sytuacji, w której np. właściciel pojazdu nie chce powiedzieć, komu powierzył auto do prowadzenia.
Ile może wynieść mandat od strażników miejskich?
Strażnicy miejscy być może nie mają szerokiego zakresu uprawnień. Te są jednak w stanie realizować czasami w sposób spektakularny. Dla przykładu skorzystanie z art. 97 ustawy Kodeks wykroczeń sprawia, że mogą wypisać mandat karny opiewający na kwotę wynoszącą od 20 do 3000 zł. A na tym nie koniec, bo:
- w przypadku art. 90 ustawy Kodeks wykroczeń za tamowanie lub utrudnianie ruchu mogą wlepić karę grzywny wynoszącą od 500 do 5000 zł.
- w przypadku art. 88 ustawy Kodeks wykroczeń i prowadzenia pojazdu bez wymaganego oświetlenia mogą wypisać mandat wynoszący od 20 do 5000 zł.
Patrząc na powyższe kary, które często są uzupełnione określoną w taryfikatorze ilością punktów karnych, stwierdzić można tylko jedno. Strażników miejskich lepiej nie ignorować czy lekceważyć. Bo być może zbyt wiele nie mogą, ale efekty działania nawet wąskich uprawnień mogą się okazać bolesne dla kierującego.