Wiek i ewentualne choroby robią swoje. Senior może nie nadawać się do prowadzenia pojazdu i to pomimo wielu lat spędzonych za kółkiem. Czy jest zatem możliwość, aby stracił prawo jazdy? Trochę nie, a trochę tak. Są przepisy, które stanowią furtkę. I obowiązują od lat.
- Senior a prawo jazdy. W czym jest problem?
- Senior a okresowe badania. Bezterminowe prawo jazdy na przeszkodzie
- Koniec bezterminowego prawa jazdy zmieni status seniora?
- Nie da się odebrać seniorowi prawa jazdy. To jednak połowa informacji
- Jak skierować seniora na egzamin sprawdzający?
- Czy od decyzji starosty o skierowaniu na egzamin sprawdzający można się odwołać?
- Kierowca dostał skierowanie na egzamin. Zignorował je. Co dalej?
- Jak dużą szansę ma senior na zdanie egzaminu sprawdzającego?
- Starosta wyśle na egzamin lub badanie lekarskie
Senior a prawo jazdy. W czym jest problem?
Wiek odbija się nie tylko na kondycji skóry czy fryzury. Wiek to coś więcej niż zmarszczki. To też ograniczona sprawność fizyczna, ruchowa i umysłowa. 70-latek nie będzie w stanie tak samo szybko przeanalizować sytuacji drogowej, wyłowić ewentualnego zagrożenia i zareagować, co 20-latek. I nie ma się co oszukiwać, że jest inaczej. Oczywiście to nie oznacza, że każdy senior powinien stracić prawo jazdy z uwagi na wiek. Bo u jednego sprawność ruchowa osłabi się po sześćdziesiątce, a u innego dopiero po siedemdziesiątce.
Weźcie teraz seniora, który znajduje się w słabej kondycji fizycznej i który wyjeżdża na drogi aglomeracji warszawskiej. To oznacza mniej więcej tyle, że porusza się w ruchu drogowym, który jest "wyceniany" na ponad 2,1 mln pojazdów. W takich warunkach niedowidzący, niedosłyszący czy powolnie ruszający się senior może się stać sprawcą wypadku drogowego lub potrącenia pieszego, ewentualnie rowerzysty. Otaczajmy seniorów na drodze opieką i bądźmy wyrozumiali? To bzdura. W ruchu drogowym nie uprzejmość czy szacunek do starszego są najważniejsze. Tu wartością nadrzędną jest bezpieczeństwa oraz życie i zdrowie!
Senior a okresowe badania. Bezterminowe prawo jazdy na przeszkodzie
Okresowe badania lekarskie sprawdzające stan kierowcy, powiecie? To bez wątpienia jakiś pomysł. Niestety dość ułomny. Jeżeli macie w rodzinie seniora, który posiada prawo jazdy, poproście go o okazanie dokumentu. Następnie odwróćcie jego prawo jazdy i sprawdźcie, co zostało wpisane w rubryce 11. Pojawia się tam kreska? Wniosek może być jeden. Senior posiada prawo jazdy bezterminowe. Bezterminowy dokument został wydany na podstawie bezterminowego orzeczenia lekarskiego. W skrócie senior nie będzie musiał przechodzić badań okresowych. Nigdy!
Może zatem zmusić go do badania raz w roku czy raz na dwa lata? Tyle że nie za bardzo jest jak. Nie ma takiej możliwości, bo bezterminowe prawo jazdy zostało mu nadane decyzją administracyjną. Tej nie da się teraz cofnąć. Wprowadzenie okresowych badań musiałoby być z tym jednoznaczne. Taki zapis byłby zatem niezgodny z prawem i raczej niemożliwy do wprowadzenia.
Koniec bezterminowego prawa jazdy zmieni status seniora?
Oczywiście możecie pomyśleć, że bezterminowe prawo jazdy to w zasadzie nie problem. To przestało być wydawane od 18 stycznia 2013 roku, a w latach 2028 – 2033 i tak każdy kierowca będzie musiał je zmienić na terminowe. To prawda. Tyle że w przypadku wymiany bezterminowego prawa jazdy, jego terminowość po roku 2033 ma wymiar wyłącznie aktualizacyjny. Bezterminowe pozostanie orzeczenie lekarskie. Data ważności dokumentu będzie miała zmusić kierowcę wyłącznie do zmiany prawa jazdy na takie, które będzie zawierać aktualne zdjęcie. Tyle! Senior nawet wprowadzeniem daty ważności dokumentu nie zostanie zmuszony do przeprowadzania okresowych badań lekarskich.
Sytuacja jest beznadziejna? Tak, to przepisowa krótkowzroczność. Przepisy mają jednak to do siebie, że jest ich wiele. Wiele omawia podobną kwestią. I identycznie jest także w tym przypadku. Są zapisy, które mimo wszystko pozwalają na odebranie seniorowi prawa jazdy. Powiem więcej, te zapisy nie są żadną nowością. Funkcjonują w polskim prawie od lat. Nie są jednak szeroko stosowane.
Nie da się odebrać seniorowi prawa jazdy. To jednak połowa informacji
Możliwość odebrania seniorowi prawa jazdy daje tzw. sprawdzenie kwalifikacji kierowcy w formie egzaminu państwowego. Taka instytucja istnieje w ustawie o kierujących pojazdami. Kto może podlegać egzaminowi sprawdzającemu? Przypadków jest kilka. Z punktu widzenia tego materiału najważniejszy jest jednak ten opisany w art. 49 ust. 1 pkt 2. Ten wyraźnie stwierdza, że "sprawdzeniu kwalifikacji w formie egzaminu państwowego podlega osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem w razie uzasadnionych zastrzeżeń co do jej kwalifikacji". Senior nie radzi sobie z prowadzeniem, autem i analizowaniem otoczenia drogowego, można go zatem skierować na powtórny egzamin do WORD-u. To jednak nie takie proste.
Tu ważne są dwie rzeczy. Powyższy punkt dotyczy nie tylko kierowcy. Odnosi się również do kierującego tramwajem. Poza tym wysłanie na egzamin sprawdzający dotyczy nie tylko seniora. Może odnosić się do każdego kierowcy, który ewidentnie i pomimo posiadania prawa jazdy, nie radzi sobie z kierowaniem pojazdem.
Jak skierować seniora na egzamin sprawdzający?
Skierowanie na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji kierującego może wystawić tylko jedna osoba. Jest nią starosta należny miejscu zamieszkania posiadacza prawa jazdy. Wyraźnie mówi o tym art. 99 ust. 1 pkt 1 ustawy o kierujących pojazdami. Czy to oznacza, że wybierze on losowo seniorów i zacznie kierować ich do WORD-ów? Raczej nie. Nie stosuje się takiej praktyki. Najczęściej starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy na powtórny egzamin w przypadku:
- informacji i ustaleń stanu faktycznego uzyskanych w ramach wykonywania zadań własnych – art. 99 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o kierujących pojazdami.
- na wniosek organu kontroli ruchu drogowego lub dyrektora wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego – art. 99 ust. 2 pkt 2 ustawy o kierujących pojazdami.
Powyższa podstawa prawna oznacza mniej więcej tyle, że starosta może skierować seniora na powtórny egzamin w przypadku, w którym ktoś poinformuje go o ograniczonych możliwościach danej osoby. Ujawni dane personalne kierującego i okaże np. filmik pokazujący jego "drogowe dokonania". Z wnioskiem może wystąpić również jednostka policji lub dyrektor WORD. Policjanci podzielą się w ten sposób wiedzą uzyskaną np. w wyniku prewencyjnej obserwacji drogi i dostrzeżenia kierującego, który nie panuje nad autem w czasie jazdy lub zdarzenia drogowego z udziałem seniora.
Czy od decyzji starosty o skierowaniu na egzamin sprawdzający można się odwołać?
Jak już wspomniałem, decyzja starosty dotycząca skierowania kierowcy na egzamin sprawdzający jest decyzją administracyjną. To oznacza, że kierujący może się od niej odwołać. Ma na to 14 dni liczona od dnia doręczenia decyzji. Odwołanie kieruje się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Kiedy może zostać uznane? Każdy przypadek jest rozstrzygany jednostkowo. Ważną przesłanką może być fakt, że np. ujawnione okoliczności, na podstawie których starosta podjął decyzję, miały miejsce na długo przed podjęciem decyzji administracyjnej.
Kierowca dostał skierowanie na egzamin. Zignorował je. Co dalej?
Starosta po podjęciu decyzji o skierowaniu kierowcy na egzamin sprawdzający przesyła tę decyzję posiadaczowi prawa jazdy. W niej wskazuje datę, do której należy przeprowadzić pojedynczy egzamin sprawdzający. W sytuacji, w której kierujący nie dotrzyma terminu lub egzaminu nie zda w obydwu częściach (teoretycznej i praktycznej), starosta podejmuje decyzję o wstrzymaniu uprawnień do kierowania pojazdami. Ta zostanie wpisana do bazy CEPiK. Urzędnik poprosi również kierowcę o zwrot prawa jazdy do wydziału komunikacji.
Do odzyskania uprawnień, kierowca będzie musiał zdać egzamin na prawo jazdy. W tym przypadku do sprawdzianu w WORD-zie może już podchodzić nielimitowaną ilość razy. Wszystko zależy od jego determinacji.
Jak dużą szansę ma senior na zdanie egzaminu sprawdzającego?
Senior, który ma problem ze wzrokiem, słuchem i możliwościami motorycznymi ma raczej nikłe szanse na zdanie egzaminu państwowego na prawo jazdy w WORD-zie. Szanse są tym mniejsze, że od czasu, w którym senior uzyskał uprawnienia, zasadniczo zmieniły się też przepisy drogowe czy zasady prowadzenia pojazdu. Z dużą dozą pewności można powiedzieć, że senior za zmianami nie nadąża. To sprawi, że odpadnie z sita egzaminacyjnego pewnie już na etapie zdawania egzaminu teoretycznego na prawo jazdy.
Starosta wyśle na egzamin lub badanie lekarskie
Starosta może skierować kierującego na egzamin sprawdzający. Na tym jednak możliwości jego działania się nie kończą. Ma on również możliwość "wydania decyzji administracyjnej o skierowaniu kierowcy na badanie lekarskie, jeżeli istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do ich stanu zdrowia". Mówi o tym art. 99 ust. 1 pkt 2 ustawy o kierujących pojazdami. Tu również działanie może zostać podjęte na podstawie informacji uzyskanych samodzielnie, od policjantów czy także na podstawie "zawiadomienia właściwych organów orzekających o niepełnosprawności lub niezdolności do pracy" (art. 99 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy o kierujących pojazdami).
W takim przypadku kierujący musi trafić do lekarza orzecznika. Ten na podstawie własnego badania i np. po zasięgnięciu opinii lekarzy innych specjalizacji, określi stan zdrowia kierującego oraz może podjąć decyzję o wydaniu jedynie czasowego orzeczenia. Kierowca tym samym będzie musiał okresowo poddawać się badaniom lekarskim.