Długo wyczekiwana przez kierowców zmiana wreszcie zacznie obowiązywać. Od 17 września 2023 roku punkty karne będą się przedawniać po roku, a nie dwóch. Warto jednak poznać zasady przedawnienia. Jest pewien haczyk.
- Punkty karne będą się przedawniać po roku. Podstawa prawna
- Przedawnienie punktów karnych po roku od 17 września 2023 r.
- Zasady kasowania się punktów karnych po roku
- Kasowanie punktów karnych a bieg przedawnienia
- Przedawnienie punktów po roku i kursy redukujące punkty
- Kierowcy czekali na nowy-stary termin przedawnienia punktów karnych
Punkty karne będą się przedawniać po roku. Podstawa prawna
Sprawa zaczęła się dużo, dużo wcześniej. A wszystko za sprawą art. 8 pkt 2 ustawy z dnia 26 maja 2023 roku o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw. Ten stwierdza wyraźnie, że "w ust. 2 i 3 wyrazy "2 lat" zastępuje się wyrazami "1 roku"". Ustawa weszła w życie 1 lipca 2023 r., przedawnienie nie zaczęło jednak obowiązywać w tym terminie. Powód? Do zmian nie był przygotowany system CEPiK, w którym na koncie kierowcy w bazie Centralnej Ewidencji Kierowców są przechowywane informacje o karach. Nieprzygotowane były również i procedury.
Przedawnienie punktów karnych po roku od 17 września 2023 r.
Dlatego w w/w ustawie pojawił się zapis mówiący o tym, że "minister właściwy do spraw informatyzacji ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" komunikat określający termin oraz zakres wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających usuwanie punktów za naruszenia przepisów ruchu drogowego". Kierowcy z napięciem czekali na komunikat. I ten pojawił się 1 września 2023 r. w Monitorze Polskim. Ciekawostka? Sam komunikat pojawił się 1 września, ale jest datowany na 24 sierpnia 2023 r.
Dokument wyraźnie stwierdza, że "termin wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających usuwanie punktów za naruszenia przepisów ruchu drogowego ‒ w zakresie osób wpisanych do ewidencji kierujących pojazdami silnikowymi, motorowerami oraz tramwajami naruszających przepisy ruchu drogowego, po upływie 1 roku od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia wydanego w sprawie o naruszenie albo po upływie 1 roku od daty uiszczenia grzywny za naruszenie, w przypadku nałożenia grzywny w drodze mandatu karnego określa się na dzień 17 września 2023 r."
Gdy kierujący dostanie 6 punktów karnych np. 16 września 2023 roku o godzinie 23:50, a zmiany wejdą w życie dopiero 17 września, te punkty karne przedawnią się nie po 12, a 24 miesiącach. Identyczna zasada dotyczy wszystkich kar wlepionych od 17 września 2022 roku. Roczny termin przedawnienia będzie zatem dotyczył tylko tych punktów, które kierujący otrzyma od godz. 00:01 17 września 2023 r.
Powyższa kwestia wydawała się oczywistą oczywistością. W sprawie pojawiły się jednak nowe wątki. Są opinie prawników, a nawet wypowiedzi policjantów, którzy uważają, że nawet dla punktów wlepionych przed 17 września 2023 r. termin przedawnienia wynosi rok. Piszemy o nich w kolejnym materiale: "Przedawnienie punktów sprzed 17 września 2023 r. także po roku? Część prawników tak uważa".
Zasady kasowania się punktów karnych po roku
Punkty karne od 17 września 2023 r. będą się kasować po roku. Powyższy komunikat ministra cyfryzacji wskazuje jednak na dwie zasady przedawnienia punktów. Mowa o tym, że:
- punkty karne dopisane do konta kierowcy na mocy grzywny otrzymanej od policjantów w czasie kontroli drogowej i potwierdzone mandatem karnym będą znikać z ewidencji CEK po upływie 1 roku od daty uiszczenia grzywny za naruszenie.
- punkty karne dopisane do konta kierowcy na mocy rozstrzygnięcia sądowego w sprawie o naruszenie przepisów będą się przedawniać po upływie 1 roku od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia. Znikną z CEK po roku od uprawomocnienia się orzeczenia sądu.
Kasowanie punktów karnych a bieg przedawnienia
W tym punkcie warto jednak pamiętać o jednej rzeczy. Skrócił się termin przedawnienia punktów karnych. Nie zmienił się jednak moment liczenia biegu przedawnienia. To nadal będzie liczone od opłacenia grzywny, a nie popełnienia wykroczenia. Przedawnienie nastąpi zatem w ciągu 12 miesięcy od opłacenia mandatu. Jeżeli kierowca nie zapłaci go wcale, przedawnienie nigdy nie zacznie biegnąć. To raz. Drugi z problemów jest dużo poważniejszy, bo dotyczy scenariusza, w którym kierujący zostanie ukarany nie przez patrol policji, a sąd.
W przypadku punktów dopisanych do konta kierującego w CEPiK przez sędziego, czas oczekiwania na karę może potrwać nawet kilka miesięcy lub w skrajnym przypadku lat. Dopiero w rok po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu z ewidencji znikną punkty. Ciekawostka? W przypadku rozstrzygnięcia sądowego warunkiem skasowania punktów karnych z ewidencji nie jest opłacenie grzywny. Tu data przedawnienia punktów jest liczona od prawomocnego rozstrzygnięcia, a nie wpłacenia grzywy. Tak wyraźnie stwierdza komunikat ministra cyfryzacji z dnia 24 sierpnia 2023 r. Powód? W przypadku nieopłacenia grzywny kierujący może trafić do więzienia. To bardziej dolegliwa sankcja od braku przedawnienia punktów karnych.
Przedawnienie punktów po roku i kursy redukujące punkty
W/w komunikat ministra cyfryzacji określa termin wdrożenia jeszcze jednej zmiany. Mowa o powrocie kursów redukujących punkty karne. Szkolenia, po których z ewidencji kierowcy w CEK zniknie 6 punktów karnych, ponownie będą mogły być prowadzone przez WORD-y. Od kiedy? Tu ponownie pojawia się data 17 września 2023 r. Na ten dzień wskazany został "termin wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających zmniejszenie liczby punktów za naruszenia przepisów ruchu drogowego ‒ w zakresie wynikającym z odbycia szkolenia organizowanego przez dyrektora wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego".
Kierowcy czekali na nowy-stary termin przedawnienia punktów karnych
Jeżeli w ostatnich miesiącach kierowcy czekali na jakiekolwiek zmiany legislacyjne, to ta zdecydowanie była jedną z najważniejszych. Powód? Te są tak naprawdę dwa. Po pierwsze chodzi o drastyczny wzrost kar. Dziś za wyprzedzanie można dostać 10 punktów karnych, rozmowę przez telefon 12 punktów karnych, a prędkość 15 punktów karnych. Po drugie dodatkową tragedię w świetle takich kar stanowił okres przedawnienia. 24-miesięczny sprawiał, że często proste błędy popełnione na drodze mogły doprowadzić do sytuacji, w której kierowca przez 2 lata nazbierał tyle punktów, iż tracił prawo jazdy.
Nie ma się zatem co dziwić, że o powrót do starych zasad przedawniania punktów karnych szczególnie mocno postulowały środowiska związane z kierowcami zawodowymi. Oni byli głównie zagrożeni działaniem tej sankcji. To właśnie ich prośbami rząd motywował potrzebę wprowadzenia zmian i pojawienie się zapisów skracających termin przedawnienia punktów karnych do roku.