Data ważności prawa jazdy jest obok kategorii jedną z najważniejszych informacji zapisanych w dokumencie. Lepiej w tej chwili sprawdź, czy nie jeździsz z nieważnym prawkiem. Dokument taki oznacza bowiem na początek nawet 30 tys. zł grzywny.
- Kierowca ma nieważne prawo jazdy i trafił na kontrolę drogową
- Co oznacza nieważne prawo jazdy?
- Mandat za nieważne prawo jazdy
- Nieważne prawo jazdy oznacza też... utratę prawa jazdy!
- Czy zawsze za nieważne prawo jazdy trzeba stracić prawo jazdy?
- Wymiana prawa jazdy. Podstawa prawna
- Co jeszcze warto wiedzieć o nieważnym prawie jazdy?
Kierowca ma nieważne prawo jazdy i trafił na kontrolę drogową
Wyobraźmy sobie taką sytuację. Policja zatrzymuje kierującego do kontroli drogowej. Pierwszym jej elementem jest sprawdzenie dokumentów. Funkcjonariusze wbijają numer rejestracyjny auta do rejestru Centralnej Ewidencji Pojazdów. Tam pojawia się informacja, że OC jest ważne, a pojazd nie jest kradziony. Następnie wbijają numer PESEL kierującego spisany z dowodu osobistego do Centralnej Ewidencji Kierowców. I w CEK pojawia się informacja mówiąca o minięciu ważności dokumentu prawa jazdy. Co to de facto oznacza z prawnego punktu widzenia? Funkcjonariusze nie będą mieli dobrej informacji dla kierującego. Popełnił on właśnie wykroczenie.
Prawa jazdy w Polsce były bezterminowe. BYŁY! Do roku 2013. Po tym terminie dokumenty są wydawane na maksymalnie 15 lat. Maksymalnie, gdy w przypadku kierującego nie występują przeciwwskazania medyczne. Warto o tym pamiętać.
Co oznacza nieważne prawo jazdy?
W sytuacji, w której kierujący posiada nieważne prawo jazdy, policjanci muszą wykonać przede wszystkim dwie czynności. Mowa o:
- fizycznym odebraniu dokumentu, jeżeli kierujący posiada go przy sobie. Podstawę do takiego działania daje im art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy Prawo o ruchu drogowym. Nie muszą oni wklepywać informacji blokującej uprawnienia do bazy CEK. Informacja w tej sprawie tam już się bowiem pojawiła automatycznie.
- uniemożliwieniu kierującemu dalszej jazdy. Po minięciu terminu ważności prawa jazdy, traci on uprawnienia do kierowania. De facto przestaje być zatem kierowcą, a więc nie może kontynuować jazdy. Kierujący będzie musiał wskazać osobę, która przejmie pieczę nad pojazdem, ewentualnie istnieje możliwość jego zabezpieczenia poprzez odholowanie na parking depozytowy.
Decyzja dotycząca zatrzymania prawa jazdy jest automatycznie podejmowana przez starostę. Podstawę do takiego działania daje art. 102 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy Prawo o ruchu drogowym. Mówi on wyraźnie, że "starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy (...), w przypadku gdy osoba posiadająca prawo jazdy (...) nie przedstawiła w wymaganym terminie orzeczenia o istnieniu lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem".
Mandat za nieważne prawo jazdy
Nieważne prawo jazdy w sensie kwalifikacji prawnej oznacza prowadzenie pojazdu bez uprawnień. Popełnienie tego wykroczenia uruchamia konsekwencje zapisane w art. 94 par. 1 ustawy Kodeks wykroczeń. Ten stwierdza, że "kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu prowadzi pojazd mechaniczny, nie mając do tego uprawnienia, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1500 złotych". Areszt i ograniczenie wolności są mało prawdopodobne. Choć decyzję w tej sprawie i tak podejmie sąd. Mandat brzmi już dużo gorzej. Zwłaszcza że może wynosić od 1500 do 5000 zł. Sankcja jest mocno dotkliwa.
Pamiętajcie o tym, że policjant równie dobrze może nie wskazać grzywny. Zwłaszcza że sprawa i tak trafi do sądu (szerzej o tym w kolejnym akapicie). A sędzia będzie mógł już ukarać grzywną wynoszącą do 30 tys. zł.
Nieważne prawo jazdy oznacza też... utratę prawa jazdy!
Wysoki mandat powiecie? To prawda. Tyle że na tym konsekwencje jeszcze się nie kończą. Bo zaraz za art. 94 par. 1 ustawy Kodeks wykroczeń pojawia się również par. 3. W tym ustawodawca stwierdza, że "w razie popełnienia wykroczenia, o którym mowa w § 1, orzeka się zakaz prowadzenia pojazdów". I sankcja ta jest obligatoryjna. Kierujący otrzyma zakaz prowadzenia (a więc de facto sąd odbierze mu prawo jazdy) na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Prosty błąd z niedopilnowaną datą ważności dokumentu może się zatem skończyć naprawdę poważnymi konsekwencjami.
Gdy sąd odbierze kierującemu prawo jazdy na okres do 12 miesięcy, po minięciu okresu zakazu prowadzący po prostu odbierze dokument w referacie komunikacji, który go wydał. Jeżeli jednak okres zakazu będzie dłuższy niż 12 miesięcy, do odzyskania uprawnień do kierowania pojazdami konieczny będzie egzamin sprawdzający umiejętności kierującego.
Czy zawsze za nieważne prawo jazdy trzeba stracić prawo jazdy?
Może się okazać, że kierowca zorientował się o minięciu terminu ważności prawa jazdy na własną rękę. Po prostu zajrzał do dokumentu. Co wtedy? Przede wszystkim pod żadnym pozorem nie powinien wsiadać za kierownicę pojazdu. Musi przede wszystkim zrobić nowe zdjęcie, przejść badanie lekarskie i złożyć w referacie komunikacji wniosek o wydanie nowego dokumentu. Jeżeli dokumenty będą kompletne, uprawnienia odzyska. Wyraźnie mówi o tym art. 102 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Stwierdza on bowiem, że "zwrot zatrzymanego prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem następuje po ustaniu przyczyny zatrzymania". W tym przypadku przyczyną zatrzymania będzie nieważne zaświadczenie lekarskie. Dostarczenie ważnego sprawi zatem, że ustąpi przyczyna zatrzymania.
Wymiana prawa jazdy. Podstawa prawna
Wymiana prawa jazdy w przypadku kończącego się okresu ważności odbywa się na podstawie decyzji administracyjnej wydanej na podstawie art. 13 ust. 6 ustawy o kierujących pojazdami. Zapis ten mówi wyraźnie o tym, że "okres ważności prawa jazdy określonej kategorii jest przedłużany, na wniosek osoby zainteresowanej, za opłatą, o której mowa w art. 10 ust. 1, w formie wymiany prawa jazdy". Tyle że opłata nie jest jedyną formalnością. Bo wraz z wnioskiem o wydanie nowego dokumentu, kierujący musi dostarczyć również aktualne zdjęcie oraz ważne zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do kierowania pojazdami. Data ważności nowego dokumentu zostanie określona na podstawie ważności zaświadczenia.
- Ile kosztuje wymiana prawa jazdy? Aktualnie kierujący płaci w wydziale komunikacji równe 100 zł. Nie wnosi już 50 gr opłaty ewidencyjnej. Do sumy warto jednak doliczyć koszt wykonania zdjęć (jakieś 30 do 50 zł) oraz wizyty u lekarza orzecznika (200 zł). W sumie wymiana prawa jazdy może zatem kosztować nawet 350 zł.
- Ile trzeba czekać na nowe prawo jazdy? Nowy dokument prawa jazdy powinien dotrzeć do referatu komunikacji najpóźniej 14 dni od złożenia wniosku. Zazwyczaj prawa jazdy są drukowane i wysyłane do urzędów wcześniej. Status można sprawdzić na rządowej stronie info-car.pl.
Co jeszcze warto wiedzieć o nieważnym prawie jazdy?
Na koniec zebrałem jeszcze kilka pytań internautów dotyczących tematu nieważnego prawa jazdy. Postanowiłem też na nie odpowiedzieć. Tak, aby nie pozostawić żadnych wątpliwości w tej sprawie.
- Czy można jeździć, oczekując na wymianę prawo jazdy? Można, ale tylko w sytuacji, w której wymieniane prawo jazdy jest jeszcze ważne. Do terminu jego ważności posiadacz formalnie nadal jest kierowcą. Po minięciu daty ważności prowadzić już nie można. To rodzi poważne konsekwencje.
- Ile można jeździć po upływie terminu prawa jazdy? Równe ZERO dni. Nieważne prawo jazdy oznacza, że kierowca przestaje być kierowcą. Jeżeli wsiądzie do auta i będzie prowadzić, zrobi to całkowicie nielegalnie.