Kwestia wyprzedzania na pasach jest jasna? A no właśnie nie bardzo... Szczególnie na drogach dwupasmowych kierowcy nawet nie zdają sobie sprawy z tego, że właśnie popełnili kosztujące 1500 zł wykroczenie. A mogą też stracić prawo jazdy! Zobacz, jak uniknąć błędu i czym tak naprawdę jest wyprzedzanie na pasach.
- Pierwszeństwo pieszych a wyprzedzanie na pasach
- Wyprzedzanie na pasach. Wiesz, czym tak właściwie jest?
- Wyprzedzać nie można na pasach, ale i przed nimi
- Dlaczego nie wolno wyprzedzać na pasach?
- Kiedy wolno wyprzedzać na pasach?
- Czy można wyprzedzać na przejściu dla pieszych i przejeździe dla rowerzystów?
- Czy można wyprzedzać na przejściu sugerowanym?
- Kara za wyprzedzanie na pasach
- Czy za wyprzedzanie na pasach można stracić prawo jazdy?
Pierwszeństwo pieszych a wyprzedzanie na pasach
1 czerwca 2021 roku przepisy obowiązujące w Polsce wzmocniły pierwszeństwo pieszych na przejściach. Pieszy uzyskuje pierwszeństwo przed pojazdem na oznakowanym przejściu nie po wejściu na zebrę, a już w momencie, w którym wchodzi na nią. Przepisy, a konkretnie art. 26 ustawy Prawo o ruchu drogowym, obliguje kierowców do ustępowania pieszym, ale nie tylko. Jedna z bardziej fundamentalnych zasad dotyczy także zakazu wyprzedzania na przejściach.
Bardzo ważna w tym przypadku jest jeszcze jedna rzecz. Przepis, a konkretnie art. 26 ust. 3 pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, mówi o zakazie wyprzedzania POJAZDU. Czym jest pojazd? Według art. 2 pkt 31 w/w ustawy to "środek transportu przeznaczony do poruszania się po drodze oraz maszyna lub urządzenie do tego przystosowane, z wyjątkiem urządzenia wspomagającego ruch". W skrócie legalnie na pasach bez świateł wyprzedzić można tylko urządzenia wspomagającego ruch jadące jezdnią. Nie można za to wyprzedzić samochodu, ciężarówki, autobusu, motocykla czy nawet roweru!
Wyprzedzanie na pasach. Wiesz, czym tak właściwie jest?
Czytając o wyprzedzaniu na przejściach dla pieszych, widzicie pewnie oczami wyobraźni sytuację, w której droga ma dwa pasy, po jednym w każdym kierunku. Przed pasami z pasa prawego zjeżdża pojazd i pasem lewym wyprzedza inne auto. Pewnie pomyślicie o tym, że do takiej sytuacji nawet nie może dojść. Przecież w takich punktach pojawiają się linie P-4, czyli podwójne ciągłe. I macie w tym sporo racji. Musicie jednak wiedzieć o tym, że powyższy scenariusz nie wyczerpuje wszystkich możliwości wyprzedzenia na pasach.
Czym tak właściwie jest wyprzedzanie? Według definicji zapisanej w art. 2 pkt 28 ustawy Prawo o ruchu drogowym to nic innego, jak "przejeżdżanie obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w tym samym kierunku". Wyprzedzanie nie wymusza zatem przejechania na przeciwległą cześć jezdni. Manewr może równie dobrze polegać na szybszej jeździe lewym pasem od pojazdu jadącego prawym pasem na drodze z dwoma pasami wyznaczonymi w danym kierunku. A gdy manewr ten zostanie wykonany w pobliżu oznakowanego przejścia dla pieszych, na którym ruch nie jest regulowany, kierowca popełni poważne wykroczenie.
Wyprzedzać nie można na pasach, ale i przed nimi
Wyjaśniłem już, czym tak naprawdę jest wyprzedzanie. To także przejeżdżanie swoim pasem obok uczestnika ruchu jadącego sąsiednim pasem, ale wolniej. Wskazać trzeba jednak na jeszcze jedną okoliczność. O tej mówi art. 26 ust. 3 pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Zapis wskazuje, że zakaz wyprzedzania dotyczy nie tylko samego przejścia dla pieszych. On obowiązuje również bezpośrednio przed zebrą.
Co oznacza bezpośrednio przed pasami? Przepisy tej kwestii nie precyzują. Można jednak umownie i orientacyjnie przyjąć, że słowo bezpośrednio odpowiada np. miejscu ustawienia znaku A-16 "przejście dla pieszych". Tablica powinna znaleźć się w odległości do 100 metrów od miejsca niebezpiecznego, o którym ostrzega. Od tego miejsca kierowca powinie zacząć redukować prędkość i obserwować przejście. A nie skupiać się na wyprzedzaniu innych pojazdów.
Nawet 100 metrów to dużo? Kierowca, który tak uważa, powinien zdać sobie sprawę z jednego. Pojazd jadący z prędkością wynoszącą 50 km/h pokona dystans 100 metrów w ciągu 7 sekund. To symboliczny margines. Zwłaszcza że sam czas reakcji kierowcy w momencie, w którym na pasach pojawi się pieszy, sięgnie nieco ponad 1 sekundy.
Dlaczego nie wolno wyprzedzać na pasach?
Wyprzedzać na przejściu dla pieszych nie można z dwóch powodów. Po pierwsze dlatego, że kierowca podczas wyprzedzania musi zwiększyć prędkość, skupić się na manewrze, a przez to gorzej będzie obserwował drogę i jej otoczenie. Skutek? Może nie dostrzec w porę pieszego wchodzącego na przejście. Taka sytuacja ma dużą szansę zakończyć się śmiertelnym potrąceniem. Przejścia dla pieszych, w dobie dużych uprawnień niechronionych uczestników ruchu, powinny być miejscem szczególnej uwagi ze strony kierujących.
Po drugie wyprzedzanie na pasach jest zabronione z uwagi na obowiązki kierującego wobec pieszych. Te zostały wyraźnie opisane w art. 26 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Zapis mówi o tym, że "kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość". Zmniejszyć prędkość, a nie zwiększyć ją.
Kiedy wolno wyprzedzać na pasach?
Na przejściu dla pieszych bez żadnych ograniczeń kierujący może wyprzedzić tak naprawdę pod dwoma warunkami. Muszą wystąpić jednocześnie. Mowa o tym, że:
- konieczne jest wystąpienie takiej możliwości z uwagi na konstrukcję drogi i jej oznakowanie. Przeszkodzić może linia ciągła, ewentualnie np. brak dwóch pasów wyznaczonych do jazdy w danym kierunku.
- w głos art. 26 ust. 3 pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym istnieje możliwość wyprzedzenia pojazdu na przejściu dla pieszych, na którym ruch jest kierowany. Co oznacza, że ruch jest kierowany? Przed pasami pojawia się sygnalizacja świetlna, ewentualnie ruchem kieruje policjant. To sprawia, że przejście zyskuje charakter jakby bezkolizyjny. Gdy auta jadą, piesi stoją.
Sankcją obłożone jest wyprzedzanie na pasach wyznaczonych na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu. Problem polega jednak na tym, że poza tymi miejscami przejść się po prostu na ogół nie wyznacza. W efekcie nie da się na nich wyprzedzić. To raz. Nawet gdyby zostały wyznaczone, kierowca wyprzedziłby na nich i stworzył tym samym zagrożenie dla bezpieczeństwa pieszego, konsekwencje poniesie. W takim przypadku mogą bowiem interweniować służby.
Czy można wyprzedzać na przejściu dla pieszych i przejeździe dla rowerzystów?
W sytuacji, w której przejście i przejazd są połączone, tej przestrzeni na jezdni dotyczą dokładnie te same zasady. Kierowcy powinni się zatem powstrzymać od wyprzedzania, chyba że ruch w danym punkcie jest regulowany. Działanie przepisów identycznie jak poprzednio kasuje sygnalizacja świetlna lub obecność policjanta kierującego ruchem.
Czy można wyprzedzać na przejściu sugerowanym?
Przy polskich drogach można znaleźć przejścia dla pieszych, ale także i przejścia sugerowane. Czy na przejściach sugerowanych również obowiązuje zakaz wyprzedzania? Aby móc odpowiedzieć na to pytanie, należy się cofnąć do definicji przejścia sugerowanego. A to nic innego, jak "nieoznakowane, dostosowane technicznie miejsce umożliwiające przekraczanie jezdni, drogi dla rowerów lub torowiska przez pieszych, niebędące przejściem dla pieszych" (art. 2 pkt 11a ustawy Prawo o ruchu drogowym). Najważniejsze są słowa "niebędące przejściem dla pieszych".
Skoro przejście sugerowane nie jest przejściem dla pieszych, pieszy traci na nim pierwszeństwo. Pierwszy przejeżdża samochód. Taki charakter sprawia również, że miejsca tego nie dotyczy zakaz wyprzedzania. Zatem jeżeli na wykonanie manewru pozwalają znaki drogowe, szerokość drogi lub wielość pasów, kierowca może taki manewr wykonać. Nie stanie się on wykroczeniem.
Kara za wyprzedzanie na pasach
Wyprzedzenie pojazdu na przejściu lub bezpośrednio przed nim jest wykroczeniem. Z punktu widzenia przepisów żadnego znaczenia nie ma fakt czy na przejściu lub przed nim znajdował się w tym czasie pieszy, czy go nie było. Czyn ten oznacza wypełnienie przesłanek zapisanych w art. 86b par. 1 pkt 3 ustawy Kodeks wykroczeń. Zapis mówi wyraźnie o tym, że "kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, prowadząc pojazd mechaniczny, wyprzedza pojazd na przejściu dla pieszych, na którym ruch nie jest kierowany, lub bezpośrednio przed tym przejściem, podlega karze grzywny nie niższej niż 1500 złotych".
Mandat za wyprzedzanie na pasach wynosi zatem od 1500 do 5000 zł w przypadku postępowania mandatowego. Gdy sprawa trafi do sądu, prowadzący może otrzymać grzywnę wynoszącą od 20 do 30 000 zł. Dla "wyceny" wykroczenia w tym przypadku obecność pieszego będzie już miała kolosalne znaczenie. Grzywna nie wyczerpuje jednak sankcji prawnych. Kierujący musi się również liczyć z tym, że na jego konto w CEK trafi 15 punktów karnych.
Czy za wyprzedzanie na pasach można stracić prawo jazdy?
Powyższa kara została opisana w art. 86b par. 1 pkt 3 ustawy Kodeks wykroczeń. Jest jednak jeszcze art. 86b par. 3. Ten wyraźnie stwierdza, że "w razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 można orzec zakaz prowadzenia pojazdów, w szczególności, jeżeli sprawca wykroczenia spowodował zagrożenie bezpieczeństwa pieszego". Więc tak, utrata prawa jazdy za wyprzedzanie na pasach jest możliwa. Choć w tym przypadku sankcja będzie zależeć od konkretnego przypadku. Gdy na przejściu i w jego pobliżu nie było pieszych, kierowca może nie stracić uprawnień. Gdy jednak piesi byli, zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w przypadku wyprzedzania na zebrze jest więcej niż pewny.