Jest taryfikator mandatów i jest... sprytna furtka dla policjantów. Mowa o art. 97 ustawy Kodeks wykroczeń. Ten pozwala na karanie za wszystko i za nic. Co więcej, za "wykroczenie przeciwko innym przepisom ustawy PoRD" można dostać wysoki mandat.
- Co oznacza art. 97 KW?
- Za co można dostać mandat na podstawie art. 97 KW?
- Czy art. 97 KW nie daje zbyt szerokiej podstawy mandatowej?
- Jak policjant wskaże kart z tytułu art. 97 KW?
Taryfikatory mandatów i punktów karnych określają wysokość kar dla kierowców. Taryfikator nie jest jednak niezależnym aktem prawnym. Bo musi mieć podstawę do karania. A tą dają właśnie zapisy ustawy Kodeks wykroczeń. Jednym z kluczowych wpisów w ustawie jest art. 97. Bo jest sformułowany na tyle ogólnikowo, że pozwala karać kierowców za nic i za wszystko.
Co oznacza art. 97 KW?
Art. 97 ustawy Kodeks wykroczeń brzmi następująco: "uczestnik ruchu lub inna osoba znajdująca się na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, a także właściciel lub posiadacz pojazdu, który wykracza przeciwko innym przepisom ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym lub przepisom wydanym na jej podstawie, podlega karze grzywny do 3000 złotych albo karze nagany".
Co powyższy zapis oznacza w praktyce? Warto wydedukować z niego trzy kluczowe informacje. Mowa o tym, że:
- zapis ten obowiązuje na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu.
- dotyczy wykroczenia przeciwko innym przepisom ustawy Prawo o ruchu drogowym lub przepisom wydanym na jej podstawie. Penalizuje tym samym kary, które nie znajdują odzwierciedlenia w innych artykułach Kodeksu wykroczeń. Oznacza zatem naprawdę szeroką interpretację prawną.
- określa karę grzywny na kwotę do 3000 zł. To oznacza mniej więcej tyle, że policjant może wypisać na druku mandatowym od 20 do 3000 zł.
Warto w tym punkcie wspomnieć o jednej rzeczy. Art. 97 od zawsze był obecny w KW. Do czasu nowelizacji kar dla kierowców z 2022 r. określał jednak maksymalny próg mandatu na 500 zł.
Za co można dostać mandat na podstawie art. 97 KW?
Bardzo szerokie działanie art. 97 ustawy Kodeks wykroczeń podczas wymierzania kar kierowcom widać już po samym taryfikatorze mandatów. Na podstawie tego właśnie zapisu policjant może wlepić kierującemu grzywnę za:
- parkowanie pojazdu w sposób, który utrudnia pieszym dostęp do komunikacji publicznej,
- naruszenie korytarza życia,
- utrudnianie poruszania się pojazdu uprzywilejowanego w terenie zabudowanym,
- zajmowanie więcej, niż jednego pasa ruchu,
- nieprawidłowe przewożenie dzieci (np. poza fotelikiem bezpieczeństwa),
- niekorzystanie z pasów bezpieczeństwa,
- korzystanie z telefonu podczas jazdy,
- wjeżdżanie na pas między jezdniami,
- niezachowanie bezpiecznej odległości,
- zawracanie w tunelu lub moście,
- zwiększanie prędkości przez kierującego pojazdem wyprzedzanym.
Powyższa lista zawiera jedynie przykłady, a nie wszystkie pozycje zapisane w taryfikatorze mandatów. A przecież to tak naprawdę dopiero początek. Art. 97 ustawy Kodeks wykroczeń mówi bowiem wyraźnie o wykroczeniu przeciwko innym przepisom. Tym samym policjant może użyć tej właśnie podstawy prawnej także do ukarania kierowcy za czyn, który w taryfikatorze opisany nie został. Stanie się tak np. w przypadku driftowania na pustym placu, braku przeglądu technicznego czy nieprawidłowego stanu technicznego auta. Pole interpretacyjne jest tu naprawdę szerokie.
Czy art. 97 KW nie daje zbyt szerokiej podstawy mandatowej?
Możliwość szerokiej interpretacji "wykroczenia przeciwko innym przepisom" otwierana przez art. 97 KW stanowi jeden z zarzutów przeciwników tego zapisu. Ustawodawca tworzący ten akt prawny inaczej postąpić jednak nie mógł. Chodziło bowiem o to, aby Kodeksu wykroczeń nie nasycać w sposób przesadny kolejnymi przykładami wykroczeń przeciwko przepisom. To byłoby bowiem niepotrzebne, bezsensowne i mimo wszystko krótkowzroczne.
Zawsze znalazłby się bowiem przykład przekroczenia, o którym ustawodawca by zapomniał. Bez furtki w postaci art. 97 ustawy Kodeks wykroczeń policjanci czynu nie mogliby zatem napiętnować. Nie mieliby podstawy prawnej do podjęcia czynności w takim przypadku. Zapis ten stanowi zatem sprytny wytrych na kierowców.
Jak policjant wskaże kart z tytułu art. 97 KW?
Zapis mówi o "karze grzywny do 3000 złotych". Do 3000 zł, jak już wspomniałem, oznacza kwotę z zakresu od 20 do 3000 zł. Co ważne, policjant może wybrać sumę uznaniowo i autorytarnie. W zależności od skali wykroczenia czy też stopnia zagrożenia dla ruchu drogowego. Za jedno wykroczenie kierowca może otrzymać zatem 300 zł kary, a za inne 3000 zł. Maksymalny próg grzywny został wybrany np. dla kierującego, który w "biały dzień" driftował dookoła ronda w BMW E39 w Zielonej Górze w listopadzie 2023 r.
Gdy kierowca nie zgadza się z "wyceną" wykroczenia przez policjantów, dokonaną na podstawie art. 97 ustawy Kodeks wykroczeń, ma możliwość odwołania. Może odmówić przyjęcia mandatu karnego. W takim przypadku oceną skali wykroczenia zajmie się sąd. To on wskaże wysokość grzywny.