Brak "kartonika" to nawet 30 tys. zł kary i zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Czym zatem jest ten tak ważny świstek i czy jeszcze obowiązuje? To pytania, które postawiliśmy przed tym materiałem.
- Co to jest "kartonik" dla kierowców?
- Czasami "kartonik" to nadal za mało...
- Co oznacza brak "kartonika" w samochodzie?
- Jaka jest kara za brak "kartonika" w samochodzie?
- Czy obowiązek posiadania "kartonika" nadal obowiązuje?
Co to jest "kartonik" dla kierowców?
Czarny scenariusz dla kierowcy? Jest nim zatrzymanie uprawnień do kierowania pojazdami. To oznacza, że choć kierowca zdał egzamin i nadal ma prawo jazdy w domu, legalnie kierować pojazdami nie może. Adnotacja wprowadzona do CEPiK przez funkcjonariuszy lub sąd wykasowała go z bazy kierowców. Jak odzyskać uprawnienia? Po pierwsze musi minąć okres zakazu. Będą to zatem np. 3 miesiące w przypadku przekroczenia dozwolonej prędkości w mieście o co najmniej 51 km/h. Tu zaczyna się jednak drugi punkt. Bo minięcie okresu zakazu wcale nie oznacza, że prawo jazdy jest aktywowane automatycznie.
Jeszcze jakiś czas temu do odzyskania uprawnień do kierowania pojazdami konieczne było pojawienie się w wydziale komunikacji, które wydało prawo jazdy, złożenie wniosku i opłacenie opłaty ewidencyjnej wynoszącej 50 groszy. "Kartonikiem" jest zatem nic innego jak potwierdzenie wniesienia opłaty w urzędzie. Kwitek taką nazwę otrzymał od kierowców. A stanowi dowód na to, że kierowca dopełnił wszelkich formalności w celu odzyskania uprawnień po minięciu okresu zakazu.
Czasami "kartonik" to nadal za mało...
Warto w tym punkcie pamiętać o ważnej rzeczy. Przepisy dotyczące "kartonika", ale przede wszystkim i zwrotu zatrzymanego prawa jazdy, dotyczą nie tylko przekroczenia prędkości o więcej niż 50 km/h w mieście. Odnoszą się do każdego przypadku, w którym uprawnienia kierującego zostały zatrzymane. Powiem więcej, czasami sama wizyta w wydziale komunikacji nie wystarczy. I wyraźnie mówi o tym art. 102 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Wskazuje on, że:
Jeżeli od dnia zatrzymania prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem upłynął okres przekraczający rok, warunkiem zwrotu prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem jest uzyskanie pozytywnego wyniku kontrolnego sprawdzenia kwalifikacji.
W skrócie, po okresie zakazu dłuższym niż 12 miesięcy, kierujący będzie musiał najpierw zdać egzamin sprawdzający kwalifikacje. Bez pozytywnego wyniku nie odzyska uprawnień do kierowania pojazdami.
Co oznacza brak "kartonika" w samochodzie?
Zasadnicze pytanie brzmi: "Po co kierowca powinien wozić "kartonik" w aucie, skoro to jedynie potwierdzenie formalności załatwionej w wydziale komunikacji?" Z prostego powodu. System CEPiK nie jest doskonały. Może zatem wskazywać, że uprawnienia nie są jeszcze aktywne. I to pomimo decyzji administracyjnej czy stosownego wpisu w bazie. Za sprawą "kartonika" kierowca udowodni podczas kontroli drogowej, że dopełnił wszystkich koniecznych formalności. Policjanci mogą zatem odstąpić od jego ukarania.
W sytuacji, w której kierowca kartonika nie będzie miał, a w bazie CEK będzie widniał jako osoba ze wstrzymanymi uprawnieniami, policjanci przejdą do punktu kolejnego kontroli drogowej. Prowadzący otrzyma surową karę.
Jaka jest kara za brak "kartonika" w samochodzie?
Brak "kartonika", a właściwie to brak aktywnych uprawnień do kierowania pojazdami, uruchamia art. 94 ustawy Kodeks wykroczeń. Tu kluczowe są dwa zapisy. Mowa o:
- par. 2, który stwierdza, że za to wykroczenie mandat wynosi od 1500 do 5000 zł. Gdy grzywnę wlepi sąd, górna jej granica przesuwa się na 30 tys. zł.
- par. 3, który stwierdza, że w razie popełnienia wykroczenia orzeka się zakaz prowadzenia pojazdów. I ta sankcja jest obligatoryjna. Przepis mówi o tym, że "ORZEKA SIĘ ZAKAZ", a nie że "MOŻNA ORZEC ZAKAZ". Okres zakazu zazwyczaj wynosi od 6 miesięcy do 3 lat.
Tok postępowania w tym przypadku może być zatem dwutorowy. Policjant może nałożyć grzywnę i skierować sprawę do sądu. Wtedy konieczność opłacenia mandatu pojawi się dopiero po prawomocnym wyroku. Funkcjonariusz może też odstąpić od karania i przekazać sędziemu możliwość wskazania okresu zakazu prowadzenia i wysokości grzywny.
Warto pamiętać też o tym, że stwierdzenie braku uprawnień oznacza, że kierowca nie będzie mógł odjechać samochodem z miejsca kontroli drogowej. Zatem albo wezwie kogoś, kto posiada aktywne prawo jazdy i przejmie pojazd, albo ten zostanie decyzją policjantów odholowany na parking depozytowy i tam zabezpieczony. W drodze wyjątku funkcjonariusze mogą zgodzić się na zabezpieczenie auta na miejscu kontroli. Opcja taka będzie jednak odnosić się tylko do sytuacji, w której będzie można je zaparkować poza obrębem drogi.
Czy obowiązek posiadania "kartonika" nadal obowiązuje?
1 lipca 2023 roku zmieniły się przepisy w tym zakresie. Kierowca nie potrzebuje już "kartonika". Wyraźnie wskazuje na to nowy kształt art. 102 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym. To bez wątpienia dobra informacja dla kierowcy. Zła niestety jest taka, że zniesienie opłaty ewidencyjnej za zwrot zatrzymanego prawa jazdy, jeszcze nie oznacza, że proces będzie przebiegał automatycznie. Nie będzie! I warto to mocno podkreślić.
Nowy kształt w/w zapisu wyraźnie mówi, że "zwrot zatrzymanego prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem następuje po ustaniu przyczyny zatrzymania". Tyle że do wystąpienia tego zwrotu nadal konieczne jest złożenie wniosku w wydziale komunikacji. Ten musi zatwierdzić starosta i dopiero po wydaniu decyzji pozytywnej, stosowny wpis pojawia się w bazie CEPiK, a kierujący ponownie staje się pełnoprawnym kierującym. Bez złożenia wniosku nawet po minięciu okresu zakazu, prowadzić nie można.