Zmiany legislacyjne, które niewątpliwie rewolucjonizują funkcjonowanie firm transportowych, pakiet mobilności, deficyty kadrowe w sektorze TSL, a jednocześnie rozwój flot i inwestowanie w nowe technologie czy w końcu zielone rozwiązania – o tym, zdaniem eksperta Grupy Inelo, Dawida Kochalskiego, będzie mówiła branża w 2022 roku i z tymi wyzwaniami przyjdzie jej się mierzyć. Jak te trendy wpłyną na polski sektor TSL?
Trend nr 1. Rozwój floty
Polskie floty samochodowe będą się rozwijać. Wg Instytutu Samar w 2021 roku zarejestrowano w Polsce 73 895 samochodów dostawczych - o 23,9 proc. więcej w stosunku do analogicznego okresu w poprzednim roku. Wg prognoz tego instytutu w 2022 roku zarejestrowanych będzie ponad 73 tys. „dostawczaków”. Wzmożone zainteresowanie rejestracjami to naturalny skutek powiększania flot o pojazdy spełniające normy – w tym normy spalania i normy ekologiczne. Firmy, które obecnie świadczą usługi transportowe pojazdami do 3,5 t. również chcą dążyć do rozbudowy floty.
- Osoby zarządzające decydują się na poszerzenie parku maszyn o pojazdy powyżej 3.5 t, jest to dla nich nowa sytuacja, z którą muszą się zmierzyć. Czas pracy kierowcy, wyższe koszty eksploatacyjne pojazdu czy dostępność kierowców z stosownymi uprawnieniami jest dla tych firm czymś nowym – mówi Dawid Kochalski, ekspert Grupy Inelo. Ekspert zwraca również uwagę na rewitalizację floty, którą trudno zaobserwować w statystykach, czyli o renowacje dotychczasowych pojazdów. To sposób z jednej strony na zadbanie o bezawaryjność samochodów, a z drugiej uniknięcie długiego czasu oczekiwania na nowe pojazdy, który od momentu zamówienia do dostarczenia wynosi obecnie około 12-18 miesięcy.
Trend nr 2: Cyfryzacja łańcucha dostaw, integracja i sztuczna inteligencja
Cyfryzacja to jeden z bezpiecznych i koniecznych kierunków dla branży transportowej i logistycznej. Z badań PwC z 2020 roku wynika, że digitalizacja łańcucha dostaw redukuje koszty i daje firmom dwukrotnie wyższy poziom przychodów. Z danych Grupy Inelo wynika dodatkowo, że inwestycja w cyfryzację skutkuje wzrostem rentowności przedsiębiorstwa transportowego nawet do 30 proc. Co ważne, cyfryzacja transportu i jego integracja z firmowymi systemami, m.in. systemami księgowo-kadrowymi w znacznym stopniu ułatwi rozliczanie wynagrodzeń i czasu pracy kierowców, a w świetle pakietu mobilności – nie trzeba będzie ich obliczać manualnie.
- Cyfryzacja transportu to bardzo szeroki temat. Mówimy w niej m.in. w przypadku integracji z systemami telematycznymi i TMS, dzięki którym możliwe jest automatyczne nadzorowanie przebiegu zlecenia czy wykonywanie skomplikowanych analiz rentowności przedsiębiorstwa. Udogodnienia te wymagają jednak również inwestycji w zaplecze IT firmy – mówi Dawid Kochalski.
O cyfryzację warto zadbać również dlatego, że jest ona często warunkiem podpisania kontraktu. Zleceniodawcy szukają firm TSL, które dadzą im możliwość całodobowego obserwowania transportu i kontroli warunków na naczepie, co jest szczególnie ważne w transportach medycznych albo spożywczych. W końcu – nacisk na ekologię sprawia, że bardziej konkurencyjni stają się transportowcy, którzy znają zasady eco-drivingu. - Niska emisja to coraz częściej jeden z elementów kontraktu. Jeśli firma nie jest „zielona”, musi nastawić się na duży odpływ umów w najbliższych latach – dodaje Kochalski.
Kolejnym krokiem do cyfryzacji jest wprowadzenie elektronicznych listów przewozowych, czyli eCMR. Zdaniem ekspertów Grupy Inelo, aż 26 proc. papierowych listów jest nieczytelnych, a dodatkowe 5 proc. zawiera braki lub błędy, które uniemożliwiają szybkie wystawienie faktury. Te argumenty nie przekonują jednak polskich transportowców. Jak wynika z obliczeń Polskiego Instytutu Transportu Drogowego stosuje go tylko około 1 proc. krajowych przewoźników, nawet pomimo tego, że technologia wygląda obiecująco.
Trend nr 3: Zielony transport – powoli, ale do celu?
Transport jest jednym z głównych źródeł emisji CO2 do atmosfery. Z tego względu intensyfikuje się działania, mające na celu zmniejszenie udziału paliw kopalnych jako głównych paliw używanych w transporcie. 15 lutego 2022 roku na stronach RCL został opublikowany projekt ustawy o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw. W uzasadnieniu wskazano udział energii odnawialnej w transporcie, który ma wzrosnąć z 8,7 proc. w 2021 roku niemal dwukrotnie, bo do 14,8 proc. w 2030 roku. To pozwala zakładać, że transport coraz śmielej będzie się ukierunkowywał w stronę zielonych rozwiązań.
Co z elektrykami w transporcie?
Firmy przygotowują się na zmiany wynikające z coraz większego nacisku na „wypchnięcie” z miast pojazdów napędzanych tradycyjnymi paliwami. Z tego powodu coraz częściej zaczyna się myśleć o dokupieniu samochodów zasilanych elektrycznie. W jaki sposób je wykorzystać? Przy dłuższych trasach pojazdy elektryczne wydają się mało atrakcyjne ze względu na zasięg. Odległości rzędu 80, 100 czy 200 km nie robią wrażenia w porównaniu do wyników samochodów z tradycyjnym systemem zasilania. Ekspert sugeruje, że w przyszłości transportowcy doposażą floty o mogące wjechać do miasta „elektryki”, które będą dokowane w powstających pod miastami centrach logistycznych. Pozostała część trasy – długie dystanse i transporty międzykrajowe – będą nadal domeną pojazdów z tradycyjnym silnikiem spalinowym, dodatkowo zmiany te będą utrudniać długie czasy ładowania baterii oraz na chwilę obecną znikoma ilość ładowarek elektrycznych.
Trend nr. 4: Pakiet mobilności, czyli transportowa rewolucja
Pakiet mobilności to gorący temat w branży od co najmniej kilku lat, ale nabrał wyraźnego kształtu dopiero w lutym tego roku. Możemy teraz zakładać, że najbliższe miesiące będziemy dyskutować o pierwszych skutkach i konsekwencjach stosowania. Przepisy wprowadzają do firm transportowych szereg zmian związanych z ich codziennym funkcjonowaniem. Najwięcej kontrowersji budzi m.in. ewidencja czasu pracy kierowców i to, jak będą wynagradzani. Pakiet mobilności dostosowuje wysokość wynagrodzeń truckerów do tego, po jakich krajach się poruszają.
- Dotychczasowe krajowe przepisy były stosunkowo proste do przestrzegania i nie budziły aż tylu kontrowersji. Wraz z wprowadzeniem pakietu mobilności na rewolucyjne zmiany muszą nastawić się szczególnie działy kadrowe i księgowe. Według szacunków Inelo, wzrost kosztów wynagrodzeń może wynieść nawet od 20-30 proc. Jednocześnie łączny koszt prowadzenia działalności, na skutek zmian wynagrodzeń, może wzrosnąć od 5 do 10 proc. w zależności od rodzaju wykonywanych przewozów. O tyle przewoźnicy będą musieli podnieść ceny swoich usług, by wyjść na przysłowiowe zero. Dlatego na tym etapie warto już teraz zainwestować w nowe technologie, które na przykład przeanalizują zebrane dane i pokażą, w którym miejscu wprowadzić zmiany, żeby utrzymać lub poprawić rentowność przedsiębiorstwa – podsumowuje Kochalski.
Trend nr 5: Braki za kółkiem i za biurkiem – deficyty w transporcie rosną
W zależności od źródeł szacuje się, że w Polsce brakuje od 100 do 200 tys. zawodowych kierowców. W całej Europie – aż 400 tys. Ten niezbyt optymistyczny trend utrzymuje się od kilku lat. Brakuje również pracowników biurowych w tym sektorze. Jak to więc możliwe, że branża transportowa nadal funkcjonuje? Najczęściej dzięki kierowcom z zagranicy. Jeszcze kilka lat temu polscy transportowcy stawiali na sąsiadów z Ukrainy lub Białorusi. Teraz okazuje się, że i to może nie wystarczyć, dlatego coraz częściej przewoźnicy szukają rąk do pracy w egzotycznych krajach.
- Dzisiaj za kółkiem w polskiej firmie transportowej pracują Białorusini, Ukraińcy, Kazachowie, a nawet Turcy. Coraz częstszym kierunkiem staje się też Azja czy Afryka. Aby zachęcić ludność z tych kierunków, firmy transportowe będą musiały zapewne stworzyć specjalne warunki socjalne dla potencjalnych kierowców. Mowa tu o stałym zakwaterowaniu dla kierowców oraz w późniejszej perspektywie pomocy przy relokacji całych rodzin. Dodatkowa przeszkodą, która wydaje się być tylko w głowach potencjalnych kandydatów na kierowców to wyrobienie stosownych zezwoleń oraz uprawnień niezbędnych do prowadzenia ciężarówki na terenie UE – komentuje Dawid Kochalski, i dodaje, że konieczność zwerbowania pracowników spoza Ukrainy jest szczególnie ważna w świetle zagrożenia konfliktem z Rosją. – Słyszymy sygnały, że w przypadku wojny ludność Ukraińska, pracująca w wielu sektorach naszej gospodarki nie tylko jako kierowcy zawodowi może chcieć wracać do kraju, żeby bronić swoich granic. Musimy to uwzględnić w naszych planach zatrudnienia – podsumowuje.
Źródło: Inelo