Eksport pośredni, a eksport bezpośredni
Przez eksport towarów, w świetle art. 2 pkt 8 ustawy o VAT, należy rozumieć potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych wywóz towarów z terytorium kraju (Polski) poza terytorium Unii Europejskiej w wykonaniu czynności określonych w art. 7 (czyli czynności stanowiących odpłatną dostawę towarów).
Jako zaś eksport pośredni rozumie się eksport wskazany w art. 2 pkt 8 lit b ustawy o VAT czyli taki, w którym wysyłka lub transport jest przeprowadzana przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz. Dla określenia tego, czy mamy do czynienia z eksportem pośrednim istotne jest to, kto faktycznie organizuje transport/wysyłkę. Wystąpi on więc w szczególności jeśli dostawa jest przeprowadzana na warunkach EXW wg Incoterms 2010, kiedy nabywca sam (ewentualnie może zlecić to firmie spedycyjnej/transportowej) dokonuje transportu.
Eksport pośredni jest odróżniany od eksportu bezpośredniego, w którym to wysyłka/transport jest organizowana przez samego sprzedawcę lub na jego rzecz. Podział ten jest istotny, ponieważ ustawodawca nieco inaczej określił sposób dokumentowania eksportu w zależności od jego rodzaju. Niniejszy artykuł dotyczy jedynie eksportu pośredniego.
Stawka 0% a potwierdzenie wywozu
W eksporcie towarów stawka wynosi z zasady 0% (art. 41 ust. 4 w zw. z ust. 11 ustawy o VAT). Dla skorzystania z opodatkowania w tej wysokości konieczne jest jednakże spełnienie określonych obowiązków dokumentacyjnych. W świetle bowiem art. 41 ust. 6 w zw. z ust. 11 ustawy o VAT, stawkę podatku 0% stosuje się w eksporcie towarów pod warunkiem, że podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument potwierdzający wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej (art. 41 ust. 6 w zw. z ust. 11 ustawy o VAT). Tak więc, podatnik jest uprawniony do zastosowania stawki 0% w eksporcie, jeżeli przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów (okres, w którym powstał obowiązek podatkowy), otrzymał dokument potwierdzający wywóz. Dodatkowym warunkiem, w przypadku eksportu pośredniego jest to, by z dokumentu celnego wynikała tożsamość towaru będącego przedmiotem dostawy i wywozu (co wynika z art. 41 ust. 11 ustawy o VAT).
W art. 41 ust. 6a ustawy o VAT ustawodawca precyzuje, że właściwym dokumentem jest w szczególności:
1) dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez urząd celny wydruk tego dokumentu;
2) dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność;
- zgłoszenie wywozowe w formie papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez urząd celny.
Odpowiednim dokumentem będzie zwłaszcza komunikat elektroniczny IE 599; dopuszcza się także dokument SAD. Potwierdzeniem może być także sama decyzja wydana przez naczelnika urzędu celnego potwierdzająca wywóz.
Wywóz towarów w ramach eksportu został przeprowadzony przez zagranicznego nabywcę 6.7.2016. Sprzedawca otrzymał komunikat IE-599 24.8.2016 r. W związku z tym, może on wykazać eksport ze stawką 0% w rozliczeniu za lipiec 2016 r.
Późniejsze rozliczenie eksportu
W przypadku niespełnienia warunku do posiadania odpowiednich dokumentów w terminie wskazanym w powyższej regulacji (art. 41 ust. 6 ustawy o VAT) zastosowanie znajdzie art. 41 ust. 7 zd. 1 ustawy o VAT. W świetle tego przepisu, jeżeli warunek, o którym mowa w ust. 6, nie został spełniony, podatnik nie wykazuje tej dostawy w ewidencji VAT za dany okres rozliczeniowy, lecz w okresie następnym, stosując stawkę podatku 0%, pod warunkiem otrzymania odpowiedniego dokumentu przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ten następny okres. Tak więc, eksporter może przesunąć wykazanie dokonanej przez niego sprzedaży do okresu rozliczeniowego następującego po okresie, w którym doszło do dostawy. Co więcej może on zastosować stawkę 0%, byleby tylko posiadał dokument wywozu najpóźniej w ostatnim dniu na złożenie deklaracji za ten następny okres.
Więcej na temat VAT w logistyce przeczytasz tutaj
Wywóz towarów w ramach eksportu został przeprowadzony przez zagranicznego nabywcę 6.7.2016. Podatnik nie dostał komunikatu IE-599 do 25.8.2016 r. W związku z tym, nie wykazał on eksportu w rozliczeniu za lipiec 2016 r. Komunikat IE-599 dotarł jednakże do niego do dnia 25.9.2016 r. (a więc do czasu upływu terminu do złożenia deklaracji za sierpień 2016 r.). Podatnik wykazuje eksport ze stawką 0% w rozliczeniu za sierpień 2016 r.
W przypadku nieotrzymania dokumentu wywozu w przedstawionym wyżej terminie, zastosowanie znajdzie stawka właściwa dla dostawy tego towaru na terytorium kraju (art. 41 ust. 7 zd. 2 ustawy o VAT).
Wywóz towarów w ramach eksportu został przeprowadzony przez zagranicznego nabywcę 6.7.2016. Podatnik nie dostał komunikatu IE-599 do 25.9.2016 r. W związku z tym, podatnik wykazał sprzedaż ze stawką podstawową VAT w rozliczeniu za sierpień 2016 r.
Oczywiście zastosowanie stawki krajowej nie zamyka ostatecznie drogi do skorzystania ze stawki 0%, jeśli dokument wywozu zostaną uzyskane z późniejszym czasie. Wtedy bowiem eksporter będzie upoważniony do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym otrzyma ten dokument (art. 41 ust. 9 w zw. z ust. 11 ustawy o VAT).
Wywóz towarów w ramach eksportu został przeprowadzony przez zagranicznego nabywcę 6.7.2016. Podatnik nie dostał komunikatu IE-599 do 25.9.2016 r. Podatnik wykazał sprzedaż ze stawką podstawową VAT w rozliczeniu za sierpień 2016 r. Komunikat IE-599 został przez niego otrzymany 28.9.2016 r. W związku z tym możliwa jest korekta podatku należnego w deklaracji za wrzesień 2016 r.
Tekst: Michał Samborski, konsultant podatkowy ECDDP sp. z o.o.