Silnik w samochodzie pełni dwie podstawowe funkcje. Z jednej strony dostarcza siły napędowej koniecznej do ruszenia pojazdu z miejsca. Z drugiej musi też stanowić źródło siły dla podstawowych układów wykorzystywanych przez kierowcę w czasie jazdy. O jakich układach mowa? Przede wszystkim wspomaganiu układu kierowniczego, ładowania oraz klimatyzacji. Źródłem napędu w przypadku dodatkowych funkcji życiowych jednostki napędowej jest pasek zewnętrzny, zwany również paskiem osprzętu lub wielorowkowym. A kluczowym elementem napędowym dla niego jest koło pasowe wału korbowego, które przekazuje mu moment obrotowy wprost z silnika.
Tłumik drgań skrętnych, czyli co?
W nowoczesnych silnikach coraz częściej koło pasowe jest łączone z tłumikiem drgań skrętnych TVD. Przyjmuje on formę gumowego dystansu zastosowanego między metalowymi obręczami koła, a jego zadaniem jest zmniejszenie ilości wibracji, które są emitowane przez jednostkę napędową. Skąd pochodzą drgania? Te są wynikiem pracy motoru wysilonego zarówno pod względem mocy, jak i emisji szkodliwych związków. Czemu należy je redukować? Bo nie tylko obniżają komfort eksploatacji pojazdu, ale przede wszystkim prowadzą do przyspieszonego zużycia paska wielorowkowego czy łożysk urządzeń, które napędza oraz pękania wału korbowego.
Zobacz również: Jak dobrze wybrać koło pasowe?
Koło pasowe wału korbowego występuje na rynku w dwóch typach. Pierwszym jest typ otwarty spotykany najczęściej w silnikach benzynowych, w którym obręcz wewnętrzna jest wyposażona w otwory. Drugim jest typ zamknięty. Posiada on obręcz jednolitą i dominuje w przypadku motorów zasilanych olejem napędowym. Bardzo ważne w kole pasowym jest jego prawidłowe wyważenie. Tylko w takim przypadku praca obrotowa elementu będzie przebiegała bez żadnych zakłóceń. Mechanizm wyważa się w dość prosty sposób. Służą do tego celu specjalne otwory, które nawierca się na powierzchni koła.
Koło pasowe powinno wytrzymać 120 tys. km
Czas życia koła pasowego wału korbowego są w stanie skrócić przede wszystkim cztery czynniki, z których pierwszym jest oczywiście naturalne zużycie. Czas życia koła pasowego wyposażonego w tłumik drgań skrętnych TVD na ogół jest określany mniej więcej na 120 tysięcy kilometrów, przy czym element warto poddać kontroli mechanika po połowie tego dystansu. Usterka koła pasowego to jedna z popularniejszych niesprawności np. w dieslach 1.6 HDI i 2.0 HDI produkowanych przez koncern PSA.
Zobacz również: Eksploatacja silnika 1.6 HDI
O skróceniu interwały wymiany napędu paska zewnętrznego zadecydować może kilka scenariuszy eksploatacyjnych. Podstawowy dotyczy czynników zewnętrznych. W sytuacji, w które komora silnika została pozbawiona osłony, będzie się do niej dostawać zwiększona ilość wilgoci, piachu czy pyłu. Te będą stopniowo uszkadzać mechanizm. Poza tym znaczenie mają różnego rodzaju wady materiałowe oraz błędy popełnione przez mechanika podczas montażu. Przykład? Zdarza się, że warsztaty montują nowe koło pasowe wału korbowego przy pomocy starej śruby lub z niewłaściwym momentem obrotowym.
Awaria koła pasowego wału korbowego - objawem buczenie!
Kierowca dość szybko powinien zorientować się o tym, że koło pasowe wału korbowego wyposażone w tłumik drgań skrętnych TVD zużyło się w jego aucie. A świadczy o tym przede wszystkim głośna praca przypominająca buczenie. Jakie są najczęściej występujące uszkodzenia? Te dotyczą przede wszystkim samego tłumika, a konkretnie pęknięcia gumowej membrany lub pojawienia się poważnych ubytków na jej powierzchni. Koło pasowe może też korodować, zdarza się że wycierają się w nim powierzchnie wewnętrzne lub dochodzi do uszkodzenia otworów szczelinowych, ewentualnie tulei.
Zobacz również: Używany Peugeot 307: kompaktowa lwica
Sama wymiana koła pasowego na wale korbowym - nawet w sytuacji, w której posiada ono tłumik drgań skrętnych - nie jest droga. Procedura kosztuje zazwyczaj od 50 do 100 złotych. Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku cen części. Czasami element kosztuje 100 złotych, a czasami jego cena sięga np. blisko 2100 złotych. Wszystko zależy od zaawansowania technologicznego jednostki napędowej zastosowanej w aucie przez producenta. Co ważne, razem z kołem pasowym mechanicy zalecają wymianę paska klinowego oraz napinacza i koła przy alternatorze. Zestaw napędu zewnętrznego zwiększa na ogół koszt o 150 - 500 złotych.