Obserwacje ruchu drogowego w Polsce niestety wskazują, że wielu pieszych po zmroku nadal nie nosi elementów odblaskowych na odzieży. Taka sytuacja wpływa nie tylko na częstość potrąceń przez samochody, motocykle oraz inne pojazdy mechaniczne. Warto również zdawać sobie sprawę, że brak odblasków może zostać wysunięty przez ubezpieczyciela sprawcy wypadku jako poważny zarzut. Zakłady ubezpieczeniowe dość często zarzucają potrąconym pieszym nienoszenie odblasków i ten sposób próbują pomniejszyć należne świadczenie z OC (w ramach tzw. przyczynienia się do szkody). Eksperci porównywarki ubezpieczeniowej Ubea.pl postanowili zaprezentować kilka ciekawych wyroków, które są związane z opisywaną kwestią. Najpierw warto jednak wyjaśnić, na jakiej podstawie zakład ubezpieczeń może pomniejszyć zadośćuczynienie lub odszkodowanie z OC.
Ciężar dowodu spoczywa po stronie ubezpieczyciela…
Zakłady ubezpieczeń próbujące pomniejszyć świadczenie ze względu na niewłaściwe zachowanie ofiary wypadku, zawsze opierają się na artykule 362 kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem: „jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron”. Zakłady ubezpieczeń muszą też brać pod uwagę artykuł 6 kodeksu cywilnego. Przedstawia on podstawową zasadę prawa cywilnego, zgodnie z którą osoba fizyczna lub prawna powołująca się na jakiś fakt, bierze na siebie ciężar dowodu. „Innymi słowy, to ubezpieczyciel będzie musiał udowodnić, że niewłaściwe zachowanie poszkodowanego (związane np. z nieposiadaniem odblasku) miało wpływ na zaistnienie szkody lub jej powiększenie” - tłumaczy Andrzej Prajsnar, ekspert porównywarki ubezpieczeniowej Ubea.pl.
Zakłady ubezpieczeń w celu dowiedzenia nagannego zachowania pieszego zwykle powołują się na artykuł 11 ustęp 4a ustawy prawo o ruchu drogowym. Zgodnie z tym przepisem, pieszy poruszający się po zmierzchu i poza obszarem zabudowanym, powinien używać elementów odblaskowych w sposób widoczny dla innych uczestników ruchu. Taki obowiązek dotyczy osób korzystających z pobocza. Odblasków nie trzeba mieć na terenie chodnika, drogi dla pieszych oraz strefy zamieszkania. „Sąd podczas orzekania o przyczynieniu się do szkody przez pieszego, weźmie pod uwagę nie tylko złamanie zasad wyznaczonych przez art. 11 prawa o ruchu drogowym. Sytuację potrąconego pieszego dodatkowo pogarszają okoliczności związane np. z nadużyciem alkoholu przed wypadkiem” - podkreśla Paweł Kuczyński, prezes porównywarki ubezpieczeniowej Ubea.pl.
Sąd zawsze sprawdza wszystkie okoliczności zdarzenia
Po wyjaśnieniu najważniejszych kwestii związanych z przyczynieniem się pieszego do szkody poprzez brak odblasków, warto zaprezentować przykłady ciekawych orzeczeń sądowych. Eksperci porównywarki Ubea.pl zwracają uwagę na następujące wyroki sądów:
- Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 maja 2018 r. (sygn. akt: V ACa 1317/17) wskazujący na przyczynienie się pieszego do szkody wynoszące 25%. W sytuacji analizowanej przez sąd, mężczyzna zmarły na skutek potrącenia nie posiadał odblasków, poruszał się niewłaściwą stroną jezdni i nie ustąpił pierwszeństwa pojazdowi. Wpływ na wyrok miał fakt, że kierowca samochodu nie zachował należytej ostrożności i został z tego powodu prawomocnie skazany.
- Wyrok Sądu Okręgowego we Włocławku z dnia 21 września 2015 r. (sygn. akt: I C 286/13) dotyczący przyczynienia się do szkody przez pieszego, który nie miał wymaganych odblasków, szedł niewłaściwą stroną drogi, wtargnął na jezdnię, a także posiadał we krwi 2,87 promila alkoholu. Sąd potwierdził, że w opisywanej sytuacji poziom przyczynienia się zmarłego do szkody i redukcji świadczenia przez ubezpieczyciela powinien wynieść 50%. Co ważne, sprawca wypadku został wcześniej uniewinniony od zarzutów dotyczących naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym.
- Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 grudnia 2018 r. (sygn. akt: I ACa 161/18) w sprawie związanej ze śmiercią pieszego. Zmarły w stanie upojenia alkoholowego (2,48 promila) szedł po niewłaściwej stronie drogi i nie posiadał odblasków. Sąd potwierdził stopień przyczynienia się do szkody na poziomie tylko 10%, ponieważ w dacie wypadku nie było jeszcze obowiązku posiadania elementów odblaskowych poza terenem zabudowanym. Poza tym udało się jedynie udowodnić wpływ poruszania złą stroną drogi na wypadek. W analizowanej sytuacji, większa wina była związana z zachowaniem kierowcy, który nie dostosował prędkości do warunków drogowych.
„Powyższe przykłady potwierdzają, że sąd każdorazowo bada wszystkie okoliczności potrącenia pieszego (w tym również zachowanie i winę kierowcy). Dlatego nie można z góry orzec, jakie będzie ostateczne pomniejszenie świadczenia z OC na skutek nienoszenia odblasków przez pieszego” - podsumowuje Andrzej Prajsnar, ekspert porównywarki ubezpieczeniowej Ubea.pl.
Źródło: porównywarka ubezpieczeń Ubea.pl