Podatnik jest spółką świadczą usługi spedycyjine na terytorium Polski. Spółka zamierza w sierpniu 2017 r. wykonać usługę spedycyjiną, której przedmiotem będzie transport znacznej liczby wielkogabarytowych maszyn produkcyjnych. Ze względu na złożoność planowanych czynności, podatnik już w marcu 2017 r. zawarł umowę transportu z podwykonawcą – firmą transportową. Wartość usługi wynosi 123.000 zł brutto. Podatnik miał zapłacić podwykonawcy zaliczkę w kwocie 73.800 zł (brutto) w dwóch ratach: 49.200 zł do 20.4.2017 r.; 24.600 zł do 20.5.2017 r.
Podwykonawca 28.3.2017 r. wystawił fakturę na całą kwotę zaliczki tj. na 73.800 zł. Spółka zapłaciła 17.4.2017 r. 49./200 zł zaliczki. W związku z tym odliczyła podatek naliczony w wysokości 9.200 zł w rozliczeniu za kwiecień. Druga rata – 24.600 zł została wpłacona 18.5.2017 r.
Spółka zadała pytanie, czy może odliczyć podatek naliczony związany z zaliczką wpłaconą 18.5.2017 r. w rozliczeniu za maj 2017 r. Wątpliwość Spółki bierze się z faktu, że faktura zaliczkowa w części dotyczącej tej kwoty została wystawiona zbyt wcześnie (przed 30 dniem od wpłaty).
Zobacz też: Rezygnacja z leasingu samochodu
Termin w którym można wystawić fakturę
Zgodnie z art. 106i ust. 7 pkt 2 ustawy o VAT, faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty. Z powyższej regulacji wynika, że faktura zaliczkowa nie powinna być wystawiana wcześniej niż 30 dni przed zapłatą zaliczki. W związku z tym, podwykonawca mógł 28.3.2017 r. wystawić fakturę tylko w odniesieniu do pierwszej części wpłaty, tj. 49.200 zł W odniesieniu zaś do pozostałej kwoty, fakturę należy uznać za wystawioną przedwcześnie.
Niemniej jednak, to że podwykonawca nieprawidłowo wywiązał się z obowiązku wystawienia faktury, nie musi negować ogranicza prawa Spółki do odliczenia podatku naliczonego.
Zobacz też: Czy można komuś pożyczyć leasingowany samochód?
Przesłanki do odliczenia podatku
Jak wynika zstanowi art. 86 ust. 10 w zw. z ust. 10c ustawy o VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do całości lub części zapłaty uiszczonej przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi powstał obowiązek podatkowy. nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Z kolei, w świetle art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadku dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę.
Zobacz też: Kradzież leasingowanego samochodu, co dalej?
Z powyższych regulacji wynikają dwie przesłanki, których łączne spełnienie jest konieczne do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zaliczki:
1. powstał już obowiązek podatkowy
2. podatnik otrzymał fakturę dokumentującą daną zaliczkę
Pierwszy warunek został spełniony, ponieważ obowiązek podatkowy powstał w momencie wpłaty (art. 19a ust. 8 ustawy o VAT). Za spełnioną należy uznać także drugą z powyższych przesłanek. Spółka otrzymała bowiem fakturę dokumentującą zaliczkę. MimoFakt, że dokument ten jest obarczony wadą, nie przekreśla tego, iż zaliczka (obie ratypłatności) została faktycznie wpłacona. to czynności na nim wskazana została faktycznie dokonana. Otrzymana faktura dokumentuje zaliczkę zarówno w odniesieniu do kwoty 49.200 zł jak i 24.600 zł.
W konsekwencji, obie przesłanki do odliczenia podatku naliczonego w odniesieniu do drugiej raty zaliczki (w kwocie 24.600 zł) zostały spełnione w maju 2017 r. Spółka może uwzględnić podatek naliczony w wysokości 4.600 zł w deklaracji podatkowej za ten okres.
Faktura przedwczesna nie jest fakturą pustą
Należy podkreślić przy tym, że faktura otrzymana od podwykonawcy, nie jest tzw. fakturą pustą, czyli taką która stwierdza czynność która nie została dokonana. Takie dokumenty nie uprawniają do odliczenia podatku naliczonego - art. 88 ust. 3a pkt 4 lit a ustawy o VAT). Faktura otrzymana od Spółkiprzez spółkę,, jak wskazano, mimo swojej wady, odzwierciedla jednak zdarzenie gospodarcze. W ustawie o VAT, brak jest przy tym wyraźnej podstawy do zanegowania odliczenia, gdy usługobiorca otrzyma fakturę wystawioną wcześniej niż powinna być ona wystawiona.
Tekst: Michał Samborski, konsultant podatkowy ECDDP Sp. z o.o.