Opony rolnicze przeznaczone są do pracy na ciężkim sprzęcie, w zróżnicowanym terenie i pod dużymi obciążeniami. Ogumienie maszyn używanych w nowoczesnych gospodarstwach rolnych musi być przygotowane do trudnych warunków eksploatacji. Specjalne wzmocnienia czy bieżnik to elementy, które pozwalają na oszczędności paliwa i wydłużoną żywotność.
Dwa typy opon rolniczych
Na rynku dostępne są dwa podstawowe typy opon rolniczych: radialne i diagonalne. Czym się różnią? Głównie strukturą wewnętrzną. Opony diagonalne mają wielowarstwową budowę osnowy z kordem ułożonym pod kątem ostrym w stosunku do kierunku obrotu. Z kolei opony radialne mają kord osnowy ułożony prostopadle do kierunku obrotu opony. Atutem ogumienia diagonalnego jest nieco większa odporność na uszkodzenia mechaniczne. Opony radialne mają lepszą przyczepność do podłoża i wolniej się zużywają, zapewniają też lepsze parametry jezdne oraz mniejszy opór toczenia, dzięki czemu pojazd zużywa mniej paliwa.
Jak wydłużyć okres eksploatacji opon rolniczych?
Po pierwsze – regularne sprawdzanie ciśnienia w oponach. Ten parametr istotnie wpływa na spalanie podczas jazdy po nieutwardzonym terenie. Ciśnienie należy monitorować manometrem przynajmniej raz w miesiącu. Kluczowe jest utrzymywanie wskaźnika na prawidłowym poziomie – podstawowym błędem popełnianym przez operatorów jest doprowadzanie do zbyt wysokiego ciśnienia w kole. W większości przypadków 1 do 1,6 bara jest wartością wystarczającą. Należy pamiętać, że w przypadku opon rolniczych niższe ciśnienie przekłada się na zwiększenie przyczepności, a także pozwala zniwelować ryzyko wystąpienia poślizgu. Jednak tylko nowoczesne ogumienie przystosowane do jazdy z obniżonym ciśnieniem jest w stanie zapewnić bezpieczeństwo pracy.
– Przesiadka na opony radialne pozwala zmniejszyć zużycie paliwa o 3-12%, co obniża koszty eksploatacyjne pojazdu. W odróżnieniu od typu diagonalnego, odkształcenia ogumienia radialnego przebiegają w odpowiedni i kontrolowany sposób, co skutkuje zwiększeniem pola odcisku w glebie. Przyczynia się to do mniejszego stopnia ugniecenia gruntu, po którym porusza się maszyna – co jest szczególnie ważne dla operatorów ciężkiego sprzętu rolniczego – mówi Piotr Sarnecki, dyrektor generalny Polskiego Związku Przemysłu Oponiarskiego (PZPO).
Monitoruj luzy i zużycia
Ogumienie można chronić także przez monitorowanie luzów na drążkach i zużytych łożysk zwrotnic. Ich wystąpienie może objawiać się niewłaściwym nachyleniem kół w stosunku do gruntu, a w konsekwencji szybszym ścieraniem się opon, szczególnie przednich. Zwrotnica odpowiada za prowadzenie koła pojazdu w pozycji przewidzianej przez zawieszenie i układ kierowniczy. Wbrew pozorom mamy wpływ na trwałość łożysk zwrotnic – zużywają się znacznie szybciej przy nieprawidłowo ustawionej geometrii zawieszenia. Prawidłowa zbieżność ma istotny wpływ na tempo eksploatacji ogumienia, a jej regularna kontrola sprzyja dłuższej żywotności opon.
Badania wykazały, że po przekroczeniu 50% procent zużycia klocków na oponie pojawiają się największe spadki sił trakcyjnych[1], a dalsza eksploatacja opony wiąże się z obniżeniem ekonomii jazdy – zarówno na gruncie miękkim, jak i utwardzonej powierzchni. W konsekwencji wzrasta uślizg, a także samo zużycie paliwa – co uniemożliwia kontynuowanie efektywnej pracy na polu. Analogicznie jest w przypadku drogi asfaltowej – na skutek wzrostu tarcia o podłoże rośnie poziom spalania. Przed kupnem ogumienia kluczowe jest staranne sprawdzenie właściwości wybranego modelu opony.
– Producenci opon w specyfikacji produktu dokładnie opisują parametry jego użytkowania, które uwzględniają wiele czynników – takich jak rodzaj pracy, masa traktora czy jego prędkość. Dlatego w interesie użytkowników jest dokładne zapoznanie się ze wskazaniami ich zastosowania – dodaje Piotr Sarnecki.
Na przestrzeni kilku ostatnich lat czołowi producenci ogumienia rolniczego wprowadzili z dużym sukcesem na rynek dwie nowe kategorie opon radialnych, a mianowicie opony klasy IF oraz VF. Pozwalają one na stosowanie niższego ciśnienia eksploatacyjnego, odpowiednio o 20% oraz 40%, w porównaniu do klasycznych opon radialnych. Dobór właściwego ciśnienia w przypadku tych opon dokonywany jest na podstawie aktualnego obciążenia koła. Dla użytkownika jest to spore ułatwienie, które pozwala uniknąć kłopotliwej konieczności zmiany ciśnienia po zakończeniu pracy w polu i przed wyjazdem na drogę utwardzoną, po której ciągnik porusza się ze znacznie większa prędkością.
Jak przechowywać opony?
Poza starannym doborem ogumienia i jego racjonalną eksploatacją, nie można zapominać o poprawnym przechowywaniu. Wprawdzie użytkowanie najbardziej przyczynia się do zużycia opony, jednak warunki magazynowania są bardzo istotne. Opon nie powinno się narażać na bezpośrednie oddziaływanie warunków atmosferycznych, wysokie temperatury i ich gwałtowne zmiany, działanie promieniowania UV w wysokim natężeniu oraz kontakt z chemikaliami czy wyładowaniami elektrycznymi.
[1] ”Ocena zużycia występów bieżnika opon w aspekcie zdolności trakcyjnych”, Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu