Jak wynika ze stanu faktycznego, Spółka nie wywiązała się należycie z zobowiązania wobec zleceniodawcy, gdyż dostarczyła towary do wskazanego miejsca z tygodniowym opóźnieniem. W związku z tym, została obciążona stosowną kwotą przez usługobiorcę.
W takim przypadku kwota, którą zleceniodawca obciążył Spółkę XYZ ma charakter odszkodowania za naruszenie stosunku obligacyjnego łączącego strony. Wówczas zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego, który w art. 471 przewiduje obowiązek pokrycia szkody z uwagi na niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez kontrahenta. Odszkodowanie, o którym mowa wyżej, pełni więc funkcję rekompensaty za poniesioną przez zleceniodawcę szkodę w związku z nienależycie wykonanym zobowiązaniem Spółki XYZ.
Odwiedź nasz serwis Logistyka
Trzeba w tym miejscu podkreślić, że tego typu rekompensata nie wiąże się z jakimkolwiek świadczeniem wzajemnym ze strony zleceniodawcy. Dlatego też ww. odszkodowania nie można uznać za wynagrodzenie za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT (dostawę towarów czy też świadczenie usług). Świadczenie to jest neutralne z punktu widzenia VAT. Faktura wystawiona przez na rzecz Spółki XYZ nie dokumentuje zatem żadnej rzeczywistej transakcji. Stanowi ona tzw. pustą fakturę, czyli fakturę nierzetelną w rozumieniu Kks.
Analogiczne stanowisko prezentują również organy podatkowe. Przykładowo, w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 26.01.2016 r. sygn. ITPP2/4512-1103/15/AK stwierdzono: „Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz treści powołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że w tym konkretnym przypadku zapłata przez kontrahenta określonej kwoty (stanowiącej równowartość poniesionych kosztów przestoju/utraconych zysków), wynikającej z jego zawinionych opóźnień, nie stanowi ekwiwalentu za dostawę towarów, czy świadczenie przez Pani firmę usług. Tym samym otrzymane środki pieniężne – stanowiące odszkodowanie – nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i nie mogą być udokumentowane fakturą. Czynność ta, jako niepodlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, winna być udokumentowana innym dokumentem niż faktura zarezerwowana dla dokumentowania czynności z zakres ustawy o podatku od towarów i usług, np. notą obciążeniową”.
W związku z powyższym, trzeba podkreślić, że Spółka XYZ nie ma tu prawa do odliczenia podatku naliczonego z ww. faktury. Zgodnie bowiem z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego faktury w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu.
Tekst: Ewelina Kalita, Konsultant podatkowy ECDDP Sp. z o.o.