W zakresie naliczania odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, należy wskazać na przepisy ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Z tej ustawy wynika bowiem obowiązek podatników do uiszczania odsetek od zaległości podatkowych, których stawka jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%. Obecnie stawka odsetek za zwłokę to 10%.
W przypadku złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji wraz z uzasadnieniem przyczyn korekty i zapłaty w całości, w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty, zaległości podatkowej, można zastosować obniżoną stawkę odsetek za zwłokę - obecnie wynoszą one 7,5%.
Odsetki za zwłokę nalicza się również w odniesieniu do nieuregulowanych w terminie płatności zaliczek na podatek dochodowy, w części przekraczającej wysokość podatku należnego. Tym samym również niezapłacona w terminie płatności zaliczka na podatek zostanie obciążona odsetkami od zaległości podatkowych.
Odsetki za zwłokę naliczane są od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku. W odniesieniu do zaliczek na podatek dochodowy uwzględniając, iż termin płatności zaliczek co do zasady (wyłączając zaliczki kwartalne) przypada na 20 dnia danego miesiąca za miesiąc poprzedni – początkowym terminem naliczania odsetek będzie 21 dzień danego miesiąca (w odniesieniu do zaliczki za miesiąc poprzedni). Wyjątkiem może być sytuacja, w której 20 dzień danego miesiąca przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy. W takim przypadku ustawowy termin płatności podatku ulega przesunięciu na najbliższy dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy. W takim przypadku termin początkowy naliczania odsetek ulega zatem przesunięciu.
Taką sytuację będziemy mieli w odniesieniu do zaliczki za marzec 2014 r. kiedy to ustawowy termin płatności zaliczki przypada na niedzielę 20 kwietnia (niedziela), z kolei 21 kwietnia to dzień świąteczny (ustawowo wolny od pracy). Tym samym termin płatności zaliczki za miesiąc marzec 2014 r. upływa 22 kwietnia. Tym samym w przypadku nieuregulowania zaliczki za marzec w powyższym terminie będzie to skutkowało naliczeniem odsetek od zaległości podatkowych, liczonych od dnia 23 kwietnia.
Korekta zaliczek na podatek dochodowy, gdy ma miejsce w trakcie roku, powoduje naliczenie odsetek do dnia ich zapłaty.
W zakresie końca okresu naliczania odsetek należy wskazać na przepisy wykonawcze, przedmiotowej kwestii nie reguluje bowiem bezpośrednio Ordynacja podatkowa. W tym zakresie należy odnieść się do rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach. Zgodnie z jego postanowieniami, odsetki za zwłokę są naliczane m.in. do dnia zapłaty. Jeżeli zatem zaległa zaliczka zostanie wpłacona przez podatnika w trakcie roku podatkowego – odsetki naliczane będą do dnia jej zapłaty.
Po upływie roku podatkowego odsetki należy liczyć do dnia złożenia zeznania.
Zgodnie z regulacjami ustawy o podatku dochodowym podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości dochodu (straty) osiągniętego w roku podatkowym i we wskazanym w ustawie terminie wpłacić podatek. W złożonym zeznaniu podatnik uwzględnia (dokonuje rozliczenia) ustalonych zaliczek, które po złożeniu zeznania przekształcają się w zobowiązanie wynikające z zeznania rocznego (podatek wynikający z zeznania).
Zgodnie z § 4 pkt. 7 przywołanego rozporządzenia, odsetki za zwłokę są naliczane do dnia złożenia zeznania (włącznie z tym dniem) za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy, a w przypadku niezłożenia zeznania w terminie, na ostatni dzień terminu złożenia zeznania - od nieuregulowanych w terminie płatności w całości lub w części zaliczek na podatek dochodowy.
Tym samym podatnik nalicza odsetki od zaległych zaliczek od dnia następującego po dniu, w którym upływa terminu ich płatności, do dnia złożenia zeznania podatkowego (ewentualnie do dnia upływu terminu złożenia zeznania, w przypadku nie złożenia zeznania w terminie). Od momentu bowiem złożenia zeznania podatkowego (upływu terminu do jego złożenia) zaliczki na podatek dochodowy tracą swój byt a podatnik odpowiada za zaległości nie w płatności zaliczek na podatek, lecz samego podatku. W tej sytuacji odsetki od zaliczek na podatek dochodowy nie mogą się „nakładać” w czasie z odsetkami od zaległego podatku wynikającego z zeznania podatkowego. Zaliczki po złożeniu zeznania przekształcają się w zobowiązanie wynikające z zeznania podatkowego. W przypadku nie uregulowania zobowiązania podatkowego wynikającego z zeznania odsetki od zaległości podatkowych – od kwoty podatku wynikającego z zeznania podlegają dalszemu naliczaniu, aż do dnia zapłaty zaległej kwoty podatku.
Tekst: Tomasz Musialski, Konsultant Podatkowy w Dziale Podatków Bezpośrednich ECDDP Sp. z o.o.