Awarie tachografów nie zdarzają się często, jednak kiedy już wystąpią, generują dużo kłopotów. Jak już wiemy, to najważniejsze urządzenie w kabinie kierowcy, rejestruje bowiem wszelkie zdarzenia, takie jak czas jazdy, odpoczynków czy innej pracy.
Zacznijmy od… przepisów
Z pomocą przychodzi nam Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 165/2014 z dnia 4 lutego 2014. Ten właśnie dokument zawiera wszelkie informacje dotyczące tachografów stosowanych w transporcie drogowym. Znajdziemy w nim dokładne instrukcje nt. tego, jak zachować się podczas awarii. Zgodnie z Rozporządzeniem, to na przedsiębiorstwie transportowym leży odpowiedzialność usunięcia usterki. Oczywiście właściciel czy też mechanik nie może tego dokonać samodzielnie. Naprawa możliwa jest jedynie u zatwierdzonego instalatora lub zatwierdzonego warsztatu.
Zegar tyka – ile czasu na usunięcie awarii?
Ile czasu przewidział ustawodawca na usunięcie awarii? Na naprawę mamy całe 7 dni. Tutaj jednak pojawia się pytanie: od kiedy? Od momentu, kiedy usterka się pojawi? Przecież nie zawsze mamy świadomość tego, że coś się stało z urządzeniem. Ważny jest zapis, który znajdziemy w rozporządzeniu, a dokładniej w artykule 37.: "od wykrycia wadliwego działania". A zatem w przypadku podstawowej usterki (wysunięcie karty z tachografu, komunikaty na ekranie lub wręcz brak możliwości korzystania z tachografu), sprawa jest jasna. Od chwili, gdy kierowca miał możliwość odkrycia awarii zaczyna się liczyć czas 7 dni. Ważne jest jednak, że w przypadku odpoczynku tygodniowego, kierujący pojazdem dostrzeże to np. w poniedziałek rano, ponieważ podczas tego czasu nie używał tachografu.
W przypadku bardziej ukrytych wad (problemy z zapisem danych, awarie czujnika), usterkę wykryje dopiero kontrola lub pobieranie danych przez przedsiębiorstwo z karty lub tachografu po powrocie do bazy. Oczywiście jeśli na ekranie nie było wcześniej takiego komunikatu. I tutaj należy mieć na uwadze, że pojawienie się komunikatu o błędzie jest automatycznie rejestrowane w pamięci. A zatem kiedy kierowca naciśnie przycisk „ok”, komunikat zniknie, jednak podczas kontroli, odpowiednie organy otrzymają o tym stosowną informację.
Awaryjna trasa – poznaj procedurę!
Kiedy awaria nastąpi podczas pobytu w bazie, sytuacja jest prosta: od momentu jej zdiagnozowania, mamy 7 dni na naprawę. Pojazd kierujemy do zatwierdzonego warsztatu, w którym to pozbywamy się problemu. Co jednak należy zrobić, kiedy usterka pojawi się podczas trasy? Tutaj jednak pojawiają się dwa możliwe rozwiązania: jeżeli mamy pewność, że podczas tego czasu uda nam się dotrzeć do bazy i tam dokonać naprawy, kierowca kontynuuje trasę. Jeżeli natomiast powrót nie jest możliwy, należy skontaktować się z najbliższym zatwierdzonym warsztatem i tam naprawić urządzenie.
Jeżeli kierowca zdecyduje się kontynuować trasę, jest zobowiązany do tego, aby na wykresówkach lub tymczasowych wykresówkach zapisać następujące informacje:
- Zapisać dane identyfikacyjne (imię i nazwisko, numer prawa jazdy oraz karty kierowcy) oraz informacje o wszelkich okresach, które były rejestrowane przez urządzenie.
- Podpisać się
Nowoczesne problemy: awarie najnowszych tachografów
Tachografy montowane po 2012 roku posiadają więcej zabezpieczeń (podwójny system wykrywania ruchu pojazdu), zatem pojawiających się komunikatów i usterek może być więcej. Szczególnie należy zwrócić uwagę na usterki "błąd czujnika ruchu" czy "naruszenie spójności danych”. Takie zdarzenia sugerują problemy z zakłócaniem czujnika ruchu a tym samym rejestrowaniem aktywności kierowcy (jazdy). Takie usterki należy usunąć jak najszybciej, a w przypadku braku możliwości bardzo dokładnie rejestrować ręcznie swoją aktywność, jazdę, pracę, odpoczynki - aby uniknąć zarzutu nierejestrowania aktywności, co wiąże się z najwyższymi karami przewidzianymi w taryfikatorach.
Innym już nieco mniej kłopotliwym problemem mogą być niejasne lub nieprawidłowe komunikaty o "wydłużonym czasie pracy/jazdy" lub naruszonym odpoczynku. Od kilku lat tachografy oprócz swojej podstawowej funkcji rejestrowania pracy, posiadają mechanizmy analizy czasu pracy kierowcy. Tachograf cały czas sprawdza czy nie przekroczono norm określonych w przepisach unijnych. Warto jednak zwrócić uwagę, że algorytmy wbudowane do tachografów nie zawsze są w pełni zgodne z wytycznymi czy zasadami analizy w bardziej skomplikowanych sytuacjach. Niektóre tachografy uznają za prawidłową przerwę okres zarejestrowany jako "dyspozycja" na postoju, inne tą samą dyspozycję uznają za czas pracy i zgłaszają naruszenie wymiaru pracy. Wbrew przepisom niektóre tachografy uznają za prawidłowy układ podzielonych przerw w jeździe na 20 minut i 25 - co nie jest prawdą (w sumie jest 45 minut, ale druga część musi być minimum 30 minut i tutaj występuje błąd analizy).
Te na pierwszy rzut oka ułatwienia dla kierowcy potrafią utrudnić pracę, gdy zasugerowanym błędnym komunikatem, odmawia dalszej pracy - pomimo ręcznej weryfikacji na wydruku bardziej ufa on "sztucznej inteligencji" niż własnej wiedzy i doświadczeniu. Takie sytuacje nie są awarią tachografu - warto zweryfikować takie komunikaty np. analizując wydruk czasu pracy. - Kierowca, który przeszedł szkolenie okresowe niestety nie zawsze nabył odpowiedni poziom umiejętności. Często musimy spotkać się z kierowcami naszych Klientów dodatkowo, aby już w formie praktycznej przećwiczyć sytuacje drogowe. Takie szkolenia w przyjaznej atmosferze w ciągu kilku godzin podnoszą pewność siebie u kierowców i skutkują prawidłową interpretacją komunikatów pojawiających się na ekranie – mówi Mariusz Hendzel. Tachograf, nawet jeśli wyświetla komunikat "sugerujący" problem z czasem pracy, nie zablokuje w żaden sposób możliwości dalszej jazdy i jeśli znający przepisy kierowca uznaje, że tachograf dokonał błędnej analizy jak najbardziej może i powinien zignorować takiego "złego doradcę” i kontynuować pracę.
Dlatego tak ważne jest dbanie o wysoki poziom wiedzy kierowców, aby czuli się oni pewnie wśród wszystkich nowinek technicznych sugerujących gotowe, szablonowe rozwiązania. Nic nie zastąpi wiedzy i doświadczenia profesjonalnie wyszkolonego kierowcy.
Źródło: Kancelaria transportowa ITD-PI