W części I analizowanego dokumentu wskazano, iż MWS FIATA obowiązują tylko, jeżeli zostaną włączone do umowy spedycji. Definicja usługi spedycyjnej prezentowana tym dokumencie odnosi się do przewozu, konsolidacji, składowania, obsługi, pakowania lub dystrybucji towarów, jak również usług pomocniczych i doradztwa w wyżej wymienionym zakresie.
Spedytor nie aranżuje ubezpieczenia, jeśli nie otrzyma w tym względzie wyraźnych instrukcji od klienta. Aranżowane na zlecenie ubezpieczenie podlega zwyczajowym warunkom i wyłączeniom oferowanym w polisach ubezpieczeniowych. Jeśli w czasie wykonywania spedycji zaistnieją przeszkody lub ryzyka, które nie wynikły z błędu lub zaniedbania spedytora, a które zagrażają prawidłowemu przebiegowi usługi, spedytor może odstąpić od jej wykonania.
Spedytor w takim wypadku przekaże towar klientowi w bezpiecznym miejscu i zostanie to uznane za wywiązanie się z obowiązku dostarczenia towaru, a odpowiedzialność spedytora względem towaru wygaśnie. W takim wypadku spedytorowi przysługuje wynagrodzenie za zrealizowaną usługę, a klient pokryje dodatkowe koszty będące skutkiem zaistniałych okoliczności.
Wytyczne klienta wskazują sposób wykonania usługi spedycyjnej. Klient jest zobowiązany przekazać wskazówki najbardziej kompletnie i dokładnie. W przeciwnym wypadku spedytor może na ryzyko i koszt klienta działać w sposób uznany przez siebie za siebie właściwy.
Spedycja: Jaki rodzaj przedstawicielstwa?
W części II rozróżniono zakresy odpowiedzialności dla spedytora: jako wykonawcy bezpośredniego (jeśli wykonuje przewóz własnymi środkami transportu, wystawia własny dokument przewozowy lub w sposób oczywisty przyjmuje na siebie odpowiedzialność przewoźnika) oraz wykonawcy pośredniego (jeśli spedytor do realizacji usługi wykorzystuje stronę trzecią – przewoźników, firmy oferujące magazyny, firmy przeładunkowe, zarządy portów lub innych spedytorów).
W pierwszym przypadku spedytor odpowiada za działania i zaniedbania stron trzecich, które zaangażował do realizacji zadania w taki sposób, jakby były to jego działania i zaniedbania. Jego prawa i obowiązki określone są wówczas przez przepisy prawa odnoszące się do danego sposobu transportu oraz powszechnie przyjęte warunki wykonywania danej usługi.
Jeśli spedytor nie występuje jako bezpośredni wykonawca usługi, ponosi odpowiedzialność jedynie w przypadku niepodjęcia racjonalnych działań lub nienależytej staranności, która ujawniła się w trakcie wykonywania usługi. W takim wypadku spedytor zrekompensuje klientowi straty (również straty bezpośrednie finansowe), jakie wynikły w wypadku niedołożenia należytej staranności. Spedytor nie odpowiada za działania i zaniedbania stron trzecich za wyjątkiem faktu niedołożenia należytej staranności w ich wyborze, zleceniu czynności i ich nadzorowaniu ich wykonania.
W artykule 8., który również znajduje się w tej części dokumentu przedstawiono wyłączenia, sposoby określenia wartości towaru, ograniczenia kwotowe odpowiedzialności spedytora, w tym za utratę lub uszkodzenie towaru, opóźnienia oraz inne rodzaje strat.
Spedytor nie będzie odpowiadać w żadnym wypadku za przesyłki wartościowe (m.in. kruszce, monety, pieniądze, kamienie szlachetne) i towary niebezpieczne (w rozumieniu oficjalnych klasyfikacji materiałów niebezpiecznych mogące się stać niebezpiecznymi w trakcie realizacji usługi), jeśli nie zostały zadeklarowane w czasie zawierania umowy, stratę spowodowaną opóźnieniem (chyba że uzgodniono pisemnie inaczej) oraz stratę pośrednią lub będącą dalszym skutkiem.
Zgłaszanie szkód w spedycji
W artykule 9. została określona procedura zgłaszania szkód. Pisemne zawiadomienie określające ogólnie zakres straty lub szkody w towarze powinno być przekazane spedytorowi przez osobę odpowiedzialną do odbioru towaru już w momencie przekazywania towaru.
Jeśli szkoda nie jest zewnętrznie widoczna, przewidziano 6 dni bieżących na jej zgłoszenie. Wszelkie inne straty lub szkody powinny zostać zgłoszone w ciągu 14 dni począwszy od dnia, gdy klient powinien zgłosić ten fakt. Termin przedawnienia określony jest na 9 miesięcy od momentu wydania towaru lub terminu, kiedy powinien zostać wydany lub od czasu, kiedy niewydanie towaru dało klientowi podstawę do traktowania towaru jako utracony.
W III części dokumentu przedstawiono zobowiązania i odpowiedzialności klienta. W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych okoliczności lub ryzyk przy realizacji usługi obowiązuje opisana w części I zasada działania przez spedytora na rzecz klienta przy jednoczesnym pokryciu przez klienta dodatkowych kosztów.
Spedytor ma prawo zastawu na towarze lub dokumentach z nim związanych w związku z należnościami od klienta w jakimkolwiek czasie. Spedytor może wykonywać prawo zastawu w każdy rozsądny sposób, który uzna za słuszny. Zapłata za usługę spedycyjną będzie płacona bez potrąceń lub odroczeń.
FIATA: Czy to konieczne w spedycji?
MWS FIATA obowiązują jedynie w ramach przepisów konwencji międzynarodowych lub prawa krajowego odnoszącego się do usług spedycyjnych. Jeśli nie uzgodniono inaczej działania przeciwko spedytorowi mogą prowadzone w miejscu głównej siedziby spedytora i rozstrzygane będą w kraju, w którym mieści się główna siedziba spedytora.
Dokument MWS FIATA dają odpowiedź na wiele pytań związanych z usługą spedycyjną. W każdym konkretnym przypadku jednak należy dokładnie zapoznać się z ich treścią i zdecydować czy w zakresie realizowanych usług istnieje konieczność wprowadzania MWS FIATA do umowy pomiędzy spedytorem a zleceniodawcą.
* Fiata - założona w Wiedniu w 1926 roku największa organizacja w sektorze usług spedycyjnych - Fédération Internationale des Associations de Transitaires et Assimilés, która skupia narodowe zrzeszenia spedytorów, reprezentujące łącznie około 40 tys. firm spedycyjnych i logistycznych w 150 krajach świata, w tym z Polski (PISiL jest członkiem i przedstawicielem FIATA).