Choć nie wynika to wprost z przepisów, pracownicy mają prawo do dodatkowej przerwy związanej z koniecznością ogrzania się. Praca w magazynie nie jest natomiast samoistną przesłanką do wydawania posiłków regeneracyjnych.
Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy związanych z bhp jest ochrona zdrowia i życia pracowników. W ramach tego obowiązku pracodawca powinien zapewnić w pomieszczeniach pracy temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy, nie niższą jednak niż 140C, chyba że niższa temperatura jest uzasadniona względami technologicznymi, np. w pomieszczeniach chłodni, pomieszczeniach przechowalni owoców.
Dodatkowe przerwy w pracy
Pomimo że przepisy nie regulują wprost kwestii dodatkowych przerw w pracy dla pracowników zatrudnionych w nieogrzewanych pomieszczeniach, obowiązek taki istnieje. Wynika on pośrednio z unormowania dotyczącego zapewnienia w pobliżu miejsc pracy możliwości ogrzania się (podczas krótkotrwałych periodycznych okresów przebywania) w wydzielonym dla tego celu i odpowiednio przystosowanym pomieszczeniu:
● o powierzchni wyliczonej jako iloczyn liczby pracowników najliczniejszej zmiany i powierzchni 0,1 m2, jednak nie mniejszym niż 8 m2,
● w którym powinna być zapewniona temperatura co najmniej 160C,
● zaopatrzonym w urządzenia do podgrzewania posiłków.
Liczba przerw na ogrzanie się i czas ich trwania powinny zostać:
● ustalone z uwzględnieniem innych niezbędnych środków profilaktycznych, zdefiniowanych po przeprowadzeniu oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą,
● określone w unormowaniach zakładowych, np. regulaminie pracy.
Odzież i obuwie robocze
Niezależnie od zapewnienia możliwości ogrzania się w wydzielonym pomieszczeniu na pracodawcy ciąży obowiązek nieodpłatnego dostarczenia zatrudnionym stosownej odzieży i obuwia roboczego. Powinny one spełniać łącznie co najmniej cztery warunki:
● posiadać właściwości ochronne,
● posiadać właściwości użytkowe,
● być estetyczna, by nie powodować dyskomfortu u użytkownika,
● odpowiadać wymaganiom określonym w Polskich Normach ich dotyczących.
Ponadto, w zależności od zdefiniowanego stopnia zagrożenia na stanowisku pracy, częstości narażenia pracownika na zagrożenie, od rodzaju prac i cech stanowiska pracy pracodawca powinien dokonać analizy, czy w konkretnych warunkach środowiska pracy zachodzi potrzeba wyposażenia pracowników w środki ochrony indywidualnej (np. kurtki, czapki, buty, rękawice). Środki ochrony indywidualnej muszą spełniać zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa.
Posiłki profilaktyczne
Wykonywanie pracy w nieogrzewanych pomieszczeniach nie stanowi samoistnej przesłanki uzasadnienia przysługiwania posiłków profilaktycznych. Nie można wykluczyć, że praca w niedogrzanych pomieszczeniach pracy może być postrzegana jako praca w warunkach uciążliwych.
W piśmiennictwie uciążliwość pracy definiuje się jako subiektywnie odczuwaną lub dającą się stwierdzić obiektywnie reakcję organizmu na wykonywanie pracy, której intensywność przekracza granice obciążenia optymalnego lub też reakcję na wykonywanie pracy o optymalnej intensywności, ale w warunkach środowiska pracy, których nie można uznać za optymalne. Powszechnie akceptowany jest pogląd, iż o uznaniu danej pracy za uciążliwą nie mogą przesądzać kwestie o charakterze osobniczym, dotyczące konkretnej osoby.
W sytuacji gdy nie zachodzi okoliczność stałego utrzymywania w magazynie temperatury poniżej 100C ze względów technologicznych – warunkiem uzasadniającym przysługiwanie posiłków profilaktycznych może być jedynie spełnienie przesłanki wykonywania pracy związanej z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 2000 kcal (8374 kJ) u mężczyzn i powyżej 1100 kcal (4605 kJ) u kobiet.
Pomiary wydatku energetycznego mogą być wykonywane nie tylko przez akredytowane laboratoria, lecz również np. przy użyciu Miernika Wydatku Energetycznego MWE obsługiwanego przez pracownika zakładu, który został przeszkolony w zakresie obsługi miernika w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy – Państwowym Instytucie Badawczym.
Miernik Wydatku Energetycznego MWE-1 (na licencji CIOP). Żaden przepis nie ogranicza pracodawcy do zlecania pomiarów wydatku energetycznego wyłącznie akredytowanemu laboratorium.
Jeżeli nie ma formalnoprawnych przeszkód wykonywania pomiarów wydatku energetycznego we własnym zakresie, to w sytuacji gdy wyniki pomiarów wydatku energetycznego mają stanowić podstawę przyznania wyodrębnionej grupie pracowników np. posiłków i napojów profilaktycznych, autor niniejszego opracowania proponuje – z uwzględnieniem tzw. ostrożności procesowej – aby pomiary wykonane przez przeszkolonego pracownika zakładu potraktować jedynie jako pomiary rozpoznawcze stanowiące wskazówkę co do zakresu zlecenia pomiarów jednostce zewnętrznej, np. wyspecjalizowanemu laboratorium. Taki sposób postępowania może uchronić pracodawcę od konfliktu z urzędem skarbowym w kwestiach podatkowych.
Podstawa prawna:
● art. 207 § 2, art. 232 k.p.,
● § 30 rozporządzenia, § 44 załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.),
● § 1 pkt 1, § 3 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (DzU nr 60, poz. 279).