Na terenie pomieszczeń magazynowych obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie, aby regały, czyli urządzenia przeznaczone do składowania, były czytelnie oznakowane w zakresie dopuszczalnego obciążenia. Dotyczy to również podłóg i stropów. W rozporządzeniu w sprawie ogólnych przepisów bhp nie jest określona forma tego oznakowania. W zależności od stopnia zagrożenia inspektor pracy może wydać decyzję:
● opatrzoną rygorem natychmiastowej wykonalności bądź
● z inną datą wykonania decyzji.
UZASADNIENIE
Pracodawca ma obowiązek chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.
Pracodawca, decydując się na działalność, w której istnieje potrzeba składowania materiałów na terenach magazynów, musi dokładnie przeanalizować, jakiego rodzaju materiały będą składowane. Rodzaj urządzeń do składowania towarów powinien być dostosowany do składowanych wyrobów i ich masy.
Pracodawca musi mieć świadomość zagrożeń wynikających ze składowania towarów, a zwłaszcza obciążania powierzchni do składowania powyżej dopuszczalnej ciężkości, zarówno na regałach, jak i na powierzchni podłóg. Warto pamiętać, że prawidłowe oznakowanie jest jednym z elementów profilaktyki wypadkowej. Powinno być zatem poddane analizie już na etapie ich montażu, z uwzględnieniem dopuszczalnego obciążenia podłóg i stropów.
Warto pamiętać, że składowane przedmioty i towary powinny być magazynowane w pomieszczeniach i miejscach do tego przeznaczonych. Pomieszczenia te i urządzenia muszą spełniać wymagania bezpieczeństwa, stosownie do rodzaju i właściwości składowanych w nich materiałów.
Podczas składowania towarów podstawowymi zasadami do bezwzględnego stosowania są:
● określenie dla każdego rodzaju składowanego materiału miejsca, sposobu i dopuszczalnej wysokości składowania (trzeba to określić w instrukcji magazynowania i składowania towarów, w której należy uwzględnić wskazówki producenta);
● zapewnienie, aby masa składowanego ładunku nie przekraczała dopuszczalnego obciążenia urządzeń przeznaczonych do składowania (regałów, podestów itp.);
● zapewnienie, aby masa składowanego ładunku, łącznie z masą urządzeń przeznaczonych do jego składowania i transportu, nie przekraczała dopuszczalnego obciążenia podłóg i stropów, na których odbywa się składowanie;
● wywieszenie czytelnych informacji o dopuszczalnym obciążeniu podłóg, stropów i urządzeń przeznaczonych do składowań.
W sytuacji zakupienia nowych regałów określenie dopuszczalnego obciążenia półek regałów magazynowych nie będzie stanowić problemu dla pracodawcy. Jest to określone w dokumentacji regałów. Ponadto w nowo produkowanych regałach oznakowane jest na nich dopuszczalne obciążenie lub producent dołącza oznakowanie do samodzielnego umieszczenia na regałach, np. w formie nalepek. Problem pojawia się, gdy korzysta się z regałów starszego typu, na których takiej informacji nie ma. Pracodawca musi, jeżeli ma dokumentację otrzymaną przy zakupie, odnaleźć dopuszczalne obciążenie określane przez producenta, a następnie wywiesić informację w miejscu widocznym dla osób wykonujących pracę z ich zastosowaniem. W przepisach z zakresu bhp nie jest określona forma, w jakiej informacja taka ma być przedstawiona. Informacja musi być czytelna. Istotą prawidłowego oznakowania jest zapewnienie bezpieczeństwa, czyli informacja taka powinna być umieszczona w widocznym miejscu.
Umieszczenie informacji w miejscu, którego pracownik nie widzi przy wykonywaniu pracy, nie spełnia tego zadania. Wskazane jest także, aby taka informacja nie była umieszczana wśród wielu innych, jak np. rok produkcji, nazwa producenta oraz inne informacje, które mogą spowodować, że informacja nie będzie przejrzysta.
W praktyce przy używaniu regałów starszego typu pracodawcy powinni zawiesić tabliczkę na regałach, uzupełnioną (w zależności od struktury półek) np. niezmywalnym flamastrem. Spotykane jest również zawieszanie tablic (np. ofoliowanych) na frontach regałów.
Ważne jest, aby oznakowanie było zapisane odpowiednio dużymi literami, tak by było je dobrze widać z poziomu podłogi także na górnych półkach.
W przypadku braku dokumentacji dotyczącej używanych regałów pracodawca ma obowiązek (we własnym zakresie) określić maksymalną dopuszczalną wartości (kg).
Wydanie decyzji przez inspektora pracy opatrzonej rygorem natychmiastowej wykonalności nie może stanowić przedmiotu dyskusji bądź braku akceptacji. Inspektor pracy, wydając decyzję w takiej formie, kieruje się stanem faktycznym na terenie zakładu pracy, mając na uwadze bezpieczeństwo, zdrowie i życie wykonujących pracę osób. W każdej jednak sytuacji decyzja taka podejmowana jest indywidualnie.
Jeżeli podczas kontroli inspektor pracy zastał na terenie zakładu pracy przeciążone półki regałów, na których składowane są towary bardzo ciężkie, które mogą powodować uszkodzenie konstrukcji urządzeń do składowania oraz mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia, inspektor pracy nakaże nie tylko wywieszenie czytelnych informacji, ale wyda kolejne decyzje dotyczące magazynowania i składowania.
Jednak, gdy na regałach składowane są rzeczy bardzo lekkie, a magazyn otwierany jest raz w tygodniu, inspektor pracy może wydać decyzję określającą inny niż natychmiastowy termin jej wykonania. Każda decyzja jest indywidualnie wydawana w zależności od ciężkości zagrożeń oraz dopuszczalnego ryzyka występowania stanu niezgodnego z prawem.
Niewykonanie decyzji wydanej przez inspektora pracy w terminie wskazanym w nakazie jest wykroczeniem.
Pracodawca musi mieć świadomość, że wykonanie decyzji powinno nastąpić w terminie w niej wskazanym. W sytuacji zdarzenia wypadkowego spowodowanego przeciążeniem urządzeń przeznaczonych do składowania i przy jednoczesnym braku informacji o ich dopuszczalnym obciążeniu, czynnik ten może być uznany jako bezpośrednia przyczyna wypadku przy pracy. Wówczas pełną odpowiedzialność przed właściwymi organami będzie ponosić pracodawca.
Ponadto w takiej sytuacji osoba poszkodowana ma prawo wystąpienia w drodze powództwa cywilnego o roszczenia uzupełniające z tego tytułu (art. 444–446 Kodeksu cywilnego). Obecnie obowiązujące przepisy nie ograniczają wysokości kwot roszczenia z tego tytułu.
PODSTAWA PRAWNA
● Art. 207 § 2, art. 283 § 2 pkt 7 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.),
● Par. 68 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.),
● Art. 444–446 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (DzU z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm).