Zgodnie z art. 2 pkt 28 Prawa o ruchu drogowym wyprzedzanie jest definiowane jako przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w tym samym kierunku. Wyprzedzanie jest jednym z najtrudniejszych manewrów na drodze. Może bowiem wiązać się z koniecznością wjechania na przeciwległy pas ruchu, co wymaga od uczestników ruchu szczególnej ostrożności.
Zgodnie z art. 24 ust. 1 przy wykonywaniu takiego manewru kierujący pojazdem jest obowiązany przed wyprzedzaniem upewnić się w szczególności czy ma odpowiednią widoczność i dostateczne miejsce do wyprzedzania bez utrudnienia komukolwiek ruchu. Oprócz tego kierujący, przygotowując się do wykonania manewru, powinien upewnić się, czy jadący za nim nie rozpoczął już wyprzedzania. Musi również mieć pewność, że wyprzedzania nie rozpoczął pojazd przed nim.
Zobacz: Art. 23 - wymijanie i omijanie na drodze
Szczególna ostrożność
Przy wykonywaniu manewru uczestnik ruchu jest obowiązany zachować szczególną ostrożność, a zwłaszcza bezpieczny odstęp od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu. Przy wyprzedzaniu roweru, wózka rowerowego, motoroweru, motocykla lub kolumny pieszych odstęp ten nie może być mniejszy niż 1 metr.
Obowiązek zachowania jednego metra należy potraktować poważnie. W sytuacji, w której wyprzedzający nie zachował odpowiedniej odległości przy wyprzedzaniu kolumny pieszych, czym spowodował śmiertelny wypadek, narazi się na odpowiedzialność karną.
Jak wyprzedzać
Co do zasady kierujący pojazdem powinien dokonywać tego z lewej strony. Pojazd szynowy może być jednak wyprzedzany tylko z prawej strony, chyba że położenie torów uniemożliwia takie wyprzedzanie lub manewr odbywa się na jezdni jednokierunkowej. Podobnie rzecz się ma do uczestnika ruchu sygnalizującego zamiar skrętu w lewo, którego można wyprzedzać jedynie z prawej strony. Niezachowanie reguł co do strony po której powinno dojść do wyprzedzania naraża kierującego na mandat karny oraz 3 punkty karne.
Zobacz serwis: Manewry
Zakazy wyprzedzania
W określonych sytuacjach drogowych przepisy prawa zakazują wyprzedzania. Będzie tak:
- przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia;
- na zakręcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi;
- na skrzyżowaniu, z wyjątkiem skrzyżowania o ruchu okrężnym lub na którym ruch jest kierowany.
Od zakazów tych istnieją jednak wyjątki, które dotyczą możliwości wykonywania wyprzedzania na drogach jednokierunkowych(przy wierzchołkach wzniesienia lub na zakrętach), jak również na drogach dwukierunkowych (pod warunkiem że kierujący nie wjeżdża na część jezdni przeznaczoną do ruchu w kierunku przeciwnym - w miejscu, gdzie jest to zabronione znakami na jezdni).
Na terenie zabudowanym zabrania się wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego.
Punkty karne
Restrykcyjne zasady wyprzedzania pociągają także za sobą odpowiedzialność za niezastosowanie się do nich.
5 punktów karnych – m.in. nieupewnienie się co do możliwości wyprzedzania; niezastosowanie się do znaku „zakaz wyprzedzania”; wyprzedzanie przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia; wyprzedzanie na skrzyżowaniu.
8 punktów karnych – naruszenie zakazu wyprzedzania na przejazdach rowerowych i bezpośrednio przed nim.
Zobacz: Mandaty i punkty karne