Zawory ulegają bardzo specyficznemu zużyciu, wynikającemu z charakteru ich pracy. Zawór wydechowy podlega działaniu gazów spalinowych o bardzo wysokiej temperaturze, co powoduje ich utlenianie, nazywane popularnie wypalaniem. Na dodatek obie części podlegają kilkudziesięciu silnym udarom na sekundę, występującym podczas zamykania zaworu oraz działaniu korozyjnemu płomienia w chwilę po zapłonie.
Zawór ssący jest poddawany znacznie mniejszym obciążeniom termicznym, jest na dodatek intensywnie chłodzony strumieniem mieszanki paliwowo-powietrznej lub powietrzem, zasysanym przez silnik. Jedynie jego przylgnia oraz gniazdo zaworowe podlegają identycznym udarom, jak w zaworze wydechowym, powtarzającym się dokładnie z tą samą częstotliwością.
Zobacz również: Wymiana świec zapłonowych
Nie ocenia się stopnia zużycia zaworów. Nawet najmniejszą nieszczelność traktuje się jako kryterium, kwalifikujące zawór do wymiany lub do zeszlifowania i dotarcia jego przylgni do gniazda.
Najczęściej występujące objawy nieszczelności zaworów to:
1. Przy całkowicie sprawnym układzie zapłonowym i prawidłowo ustawionym zapłonie „strzały w gaźniku” lub w kolektorze ssącym silnika wysokoprężnego oraz, przy dużym zużyciu zaworu i gniazda – pojawianie się spalin w układzie ssącym silnika.
2. Charakterystyczny odgłos, słyszalny wyraźnie w układzie wydechowym, a przy bardzo zużytych zaworach wydechowych także sączenie się niedopalonego paliwa z rury wydechowej oraz - w silniku benzynowym - zapalanie się co jakiś czas resztek paliwa w tłumikach.
3. Bardzo silne rozgrzewanie się kolektora wydechowego i rury, łączącej go z pierwszym tłumikiem.
4. „Kłapanie zaworów” wyraźnie słyszane przy pracy na wolnych obrotach, świadczące o zbyt dużych luzach zaworowych, wynikających ze zużycia trzonków zaworów, krzywek i popychaczy rozrządu.
Po zauważeniu choćby jednego z powyższych objawów trzeba dokonać pomiaru ciśnienia sprężania w cylindrach. Niższe ciśnienie, niż nominalne, może świadczyć także albo o niepełnym otwieraniu się zaworów ssących, albo o dużym zużyciu grupy tłok - pierścienie - cylinder. Dlatego ostateczne zdiagnozowanie usterki może nastąpić dopiero po sprawdzeniu prawidłowości regulacji zaworów.
Zobacz również: Kiedy wymienić filtr powietrza?
Aby usunąć na czas pomiaru nieszczelności między cylindrem i tłokiem, można wlać do niego, np. przez otwór świecy zapłonowej lub po wykręceniu wtryskiwacza, kilkanaście mililitrów oleju silnikowego. Trzeba liczyć się wówczas z tym, że olej ten zostanie albo spalony przez silnik przy normalnej pracy, co zaowocuje chwilowym intensywnym dymieniem z rury wydechowej, albo utrudni rozruch, mostkując elektrody świecy. Dlatego ostateczną diagnostykę zaworów lepiej powierzyć stacji serwisowej.