Usterki wynikające z naturalnego zużywania się części mają wiele objawów, po których można je dostatecznie wcześnie zdiagnozować i podjąć odpowiednie kroki dla przeciwdziałania awariom. Usterki pojawiające się nagle, bez wcześniejszych symptomów lub z symptomami niezauważonymi przez użytkownika pojazdu, zazwyczaj owocują kosztowną naprawą.
Do pierwszej grupy usterek zalicza się zużycie gładzi cylindrów i pierścieni tłokowych, zużycie panewek i czopów korbowodowych, zużycie łożysk tocznych, stopniowe zużywanie się krzywek i innych elementów w układzie rozrządu oraz w układzie zapłonowym, utratę szczelności układu chłodzenia i kawitacyjne zużycie elementów pompy wodnej, stopniowe zużywanie się elementów pompy paliwowej itp.
Zobacz także: Jak docierać silnik – nowy i po remoncie?
O naturalnym zużyciu elementów silnika świadczą, między innymi: podwyższone i stale wzrastające jednostkowe zużycie oleju, utrata mocy silnika, większa hałaśliwość jego pracy, większe zużycie paliwa, dymienie z rury wydechowej nawet po nagrzaniu silnika do temperatury pracy, dym wydobywający się z odpowietrzenia miski olejowej, trudności w uzyskaniu równomiernej pracy silnika na wolnych obrotach itp.
Do drugiej grupy należą, miedzy innymi, zatarcia tłoków w cylindrach i panewek w wyniku braku lub zastosowania niewłaściwego oleju albo przegrzania się silnika po awarii układu chłodzenia, zmęczeniowe lub udarowe złamanie korbowodu, połamanie lub pogięcie trzonków zaworów po awarii napędu wałka rozrządu, wypalenie otworów w denkach tłoków w wyniku użycia niewłaściwego paliwa, wadliwego ustawienia kąta wyprzedzenia zapłonu lub wtrysku, złego składu mieszanki paliwowo-powietrznej itp.
Zobacz także: Jak wykryć i usunąć usterki zawieszenia?
Usunięcie większości usterek silnika wymaga czaso- i pracochłonnego demontażu silnika lub jego części, np. zdjęcia głowicy dla naprawy gniazd zaworowych albo wymiany uszczelki. Tylko w niektórych samochodach prace przy korbowodach i tłokach można wykonywać po zdjęciu miski olejowej bez potrzeby wymontowywania silnika. W większości tylko wyjęcie silnika umożliwi zdjęcie miski olejowej, co otworzy dostęp do wału korbowego i korbowodów. Aby uniknąć niepotrzebnej pracy, należy najpierw wykryć i zdiagnozować usterkę i jej przyczynę. Wymaga to jednak sporego doświadczenia popartego wiedzą i umiejętności rozpoznawania różnych symptomów, towarzyszących wszystkim bez wyjątku uszkodzeniom.