Historia motoryzacji: pierwsza duża fabryka samochodów w USA

Słynna statuetka na masce Rolls-Royce'a fot. Jason 7825/wikipedia
Chociaż postęp w konstrukcjach silników i samochodów już w ostatnich latach XIX wieku był bardzo szybki, to pierwsze lata dwudziestego stulecia przyniosły prawdziwą motoryzacyjną rewolucję. Jak grzyby po deszczu pojawiały się kolejne wytwórnie pojazdów, przy czym były to zarówno niewielkie zakłady, produkujące po kilka aut rocznie, jak i całkiem spore koncerny, z produkcją liczoną w setkach, a nawet w tysiącach sztuk.

Już w 1901 roku rozpoczęto masową produkcję aut, prostych, lekkich i na tyle tanich, aby nie pozostać luksusową zabawką bogaczy, jakimi były pierwsze samochody. Konstrukcję takiego dwuosobowego auta z jednocylindrowym silnikiem o niewielkiej mocy opracował Ransom Eli Olds, ten sam którego nazwisko pojawiło się potem w nazwie jednej z najsławniejszych samochodowych marek – Oldsmobile. Pierwszym masowo produkowanym autem był Oldsmobile Curved Dash Runabout – przypominający wyglądem niewielkie, popularne powozy konne. Był to zarazem pierwszy model samochodu, do którego były równolegle produkowane części zamienne, dostępne dla warsztatów i użytkowników.

Zobacz też: Historia motoryzacji: początki angielskiej motoryzacji

Samochody w zakładach Oldsa były produkowane nadal metodami, które dziś nazwalibyśmy chałupniczymi, choć wzorowano się na metodach, stosowanych wówczas w zakładach zbrojeniowych. Jednak dopiero wprowadzenie kilkanaście lat później przez Forda taśmy produkcyjnej zrewolucjonizowało zarówno przemysł, jak i rynek samochodowy w USA a niedługo potem także w Europie. Tymczasem Olds pracował nad konstrukcjami kilku różnych samochodów, od bardzo małych do dużych i drogich, aż do chwili, gdy plany pokrzyżował mu pożar, który zniszczył sporą część jego fabryki. Olds, chcąc szybko odrobić straty musiał się skupić na produkcji, nie wymagającej dużych nakładów, przy tym prostej i szybkiej. Takim warunkom odpowiadał Oldsmobile Curved Dash Runabout.

Legenda Rolls-Royce'a

W tym czasie, kiedy na amerykańskim rynku święcił triumfy mały i tani Oldsmobile, w Europie, na Wyspach Brytyjskich powstawały w 1906 roku pierwsze egzemplarze samochodu, który już wkrótce miał się stać legendą światowej motoryzacji i równocześnie przedmiotem westchnień ludzi o bardzo grubych portfelach. Co ciekawe, samochód ten w pełni zasługiwał na swoją znakomitą opinię, czego dowodem są nadal użytkowane jego egzemplarze, liczące 90 i więcej lat. Jest to „Silver Ghost”, zaprojektowany i produkowany w zakładach Rolls Royce. Na początku nazywano go po prostu „40/50 h.p.”. Nazwa „Silver Ghost” pojawiła się w 1907 roku, kiedy dyrektor handlowy firmy Rolls-Royce, Claude Johnson wpadł na pomysł, aby zaprezentować samochód o specjalnym, szokującym wyglądzie, który miałby się stać wizytówką firmy. Samochód pomalowano więc farbą o kolorze aluminium, dodając mu różne posrebrzane dodatki. Miał on numer rejestracyjny AX 201.

Zobacz też: Historia motoryzacji: trudne początki silnika spalinowego

„Silver Ghost” był pierwszym w historii światowej motoryzacji autem nie przeznaczonym wyłącznie do udziału w imprezach sportowych, w którego wyglądzie zerwano z tradycją nakazującą upodobnianie aut do pojazdów konnych. Jak na tamte czasy, sylwetka „Srebrnego Ducha” była bardzo nowoczesna. Nadwozie było nadal otwarte. Szyba, która osłaniała kierowcę od przodu, zwana windscreen (w Wielkiej Brytanii) lub windshield (w Ameryce), była w połowie wysokości dzielona, dzięki czemu jej dolna część mogła być odchylona od pionu pod dość dużym kątem, co znacznie poprawiało aerodynamikę pojazdu. Aerodynamiczne były także błotniki, które tylko częściowo pełniły rolę osłon przed kurzem i błotem.

Aerodynamika

Montowane w pewnej odległości od karoserii stawiały mniejszy opór powietrzu, opływającemu auto podczas jazdy. Samochód miał potężny, jak na tamte czasy, sześciocylindrowy silnik rzędowy o pojemności 7036 centymetrów sześciennych, a w modelach wytwarzanych po 1910 roku nawet 7428 centymetrów, czyli prawie 7,5 litra. Silnik ten miał interesującą konstrukcję – był podzielony na dwa trójcylindrowe bloki ze wspólnym wałem korbowym, podpartym siedmioma łożyskami, przy czym łożysko środkowe było znacznie większe od pozostałych dla zmniejszenia wibracji. Wał korbowy miał zapewnione smarowanie ciśnieniowe. W każdym cylindrze pracowały dwie świece zapłonowe, co zapewniało nieprawdopodobną niezawodność układu zapłonowego. Pierwsze silniki miały moc około 36 kW przy 1250 obrotach. Po zmodernizowaniu konstrukcji moc wzrosła do 60 kW przy 2250 obrotach na minutę. W „Srebrnych Duchach” stosowano początkowo, aż do 1913 roku skrzynie biegów o trzech biegach. Potem, w 1913 roku dołożono bieg czwarty. Zmiana ta została w pewnym sensie wymuszona po starcie „Ducha” w 1912 roku w prestiżowym rajdzie „Austrian Alpine Trial”, kiedy okazało się, że doskonale spisujące się na nizinach auto ma problemy z podjechaniem pod przełęcz Katschbergh.

O jakości „Srebrnego Ducha” świadczy przyznanie mu przez „Autocar”, najstarszy brytyjski tygodnik motoryzacyjny już w 1907 tytułu „Best car in the world”. Dziś pierwszy „Srebrny Duch” z numerem rejestracyjnym AX 201 po gruntownym remoncie jest własnością firmy „Bentley Motors”. Jego wartość szacuje się na ponad 57 milionów dolarów, co czyni z niego najdroższy samochód świata.

Moto
Niebezpieczna wiosna na polskich drogach. Liczba wypadków z udziałem motocyklistów wzrosła o 80 proc.
02 maja 2024

W pierwszych czterech miesiącach 2024 roku na drogach w Polsce miało miejsce 5,7 tys. wypadków. Jak informuje "Rzeczpospolita", liczba wypadków z udziałem motocyklistów wzrosła o 80 proc.

W 2024 r. 30 000 zł dopłaty do zakupu samochodu elektrycznego. Jak zezłomujesz swój samochód trochę więcej
30 kwi 2024

W 2024 r. 30 000 zł dopłaty do zakupu samochodu elektrycznego.

Przewoźnik nie zmieni tachografu do końca 2024 r. Kara to 10 tys. zł
30 kwi 2024

W Polsce ponad 300 tys. aut będzie musiało otrzymać nowy tachograf. Kiedy jest on konieczny i ile kosztuje jego montaż? To kluczowe pytania. Zwłaszcza że kara za nieprzystosowanie pojazdu do nowych wymogów to nawet 10 tys. zł.

Kolizja z dzikiem. Czy kierowca dostanie odszkodowanie? Jedyną nadzieją AC
30 kwi 2024

Kolizja ze zwierzęciem wcale nie jest rzadkim scenariuszem na polskich drogach. Jak się zachować w takim przypadku i czy kierowca może liczyć na odszkodowanie na naprawę auta? Sprawdźcie.

Sprzedaż auta bez aktualnego przeglądu. Możliwa czy nie?
29 kwi 2024

Brak ważnego przeglądu oznacza brak dopuszczenie do ruchu. Tylko czy to jest jednoznaczne z brakiem możliwości sprzedaży takiego auta? Przepisy nie mówią "nie", ale nie do końca mówią też "tak". Taka sytuacja oznacza kilka wyzwań.

Samochód z zagranicy w polskiej strefie czystego transportu. Jak kierowca ma zdobyć zieloną naklejkę na szybę?
29 kwi 2024

Zielona naklejka w SCT w Polsce zniknęła? Nie do końca. Obowiązek jej stosowania nadal będą mieli kierujący autami zarejestrowanymi za granicą. Jak zatem ją zdobyć? I co jeszcze warto wiedzieć na jej temat?

Konfiskata samochodów nietrzeźwym: w majówkę 2024 auta straci dwa tysiące kierowców, jak uniknąć kary
27 kwi 2024

Choć zapowiadane jest cofnięcie drastycznych przepisów, nadal obowiązuje nowe prawo według którego nietrzeźwemu kierowcy konfiskuje się auto. Gdyby obowiązywał już w ubiegłoroczną majówkę, samochody straciłoby prawie2 tys. kierowców. Jednak jeśli nawet przepisy zostaną złagodzone, to kary dla nietrzeźwych kierowców pozostaną nadal surowe.

Nowe kary dla kierowców przyjęte. Masowo polecą prawa jazdy
26 kwi 2024

Kierowców czeka rewolucja w karaniu za wykroczenia. Przepisy przyjęte przez Parament Europejski niosą poważne zmiany. Reforma ma przyczynić się do zmniejszenia liczby zabitych na europejskich drogach. Oto szczegóły…

Majówka może przynieść spadek cen paliw. Za benzynę Pb 95 możemy zapłacić od 6,61 do 6,72 zł za litr, a za Pb98 od 7,28 do 7,39 zł
26 kwi 2024

W nadchodzący majowy weekend, kierowcy mogą spodziewać się korzystniejszych cen paliw. Eksperci portalu e-petrol.pl prognozują spadek kosztów tankowania, a to z powodu promocji oferowanych przez stacje benzynowe.

Minister zapowiadał rejestrację aut przez internet. Kiedy to będzie możliwe? Data jest znana
26 kwi 2024

Rejestracja auta online będzie. To dobra informacja. Gorsza jest taka, że trzeba będzie na nią poczekać. Wstępnie szefostwo CEPiK mówi nawet o terminie 30 miesięcy. Czy taka rejestracja będzie wymagać wizyty w wydziale komunikacji?

pokaż więcej
Proszę czekać...