Szybkość jest wielkością fizyczną, informującą jak duży odcinek drogi jest pokonywany przez poruszający się przedmiot, w tym wypadku pojazd, w jednostce czasu. W motoryzacji najczęściej spotyka się wyrażenie prędkości w kilometrach na godzinę, zaś bardzo rzadko i niemal wyłącznie w opisach technicznych i w tekstach o bezpieczeństwie ruchu drogowego – w metrach na sekundę.
Szybkość dzielimy na kilka rodzajów:
- szybkość chwilowa;
- szybkość bezpieczna;
- szybkość ekonomiczna;
- szybkość podróżna;
- szybkość maksymalna.
Z szybkością chwilową mamy do czynienia w bardzo krótkim odcinku czasu. Parametr ten nie jest przydatny w normalnej eksploatacji pojazdu, dlatego nie będziemy się nim szerzej zajmowali.
Zobacz też: Michael Schumacher czy Jaś Fasola: jakim jesteś kierowcą?
Za to niezwykle ważnym, o ile nie najważniejszym parametrem, ważnym z punktu widzenia bezpieczeństwa jest szybkość bezpieczna. W zasadzie nie istnieje taka szybkość, przy której można mieć stuprocentową gwarancję bezpieczeństwa. Niefortunne uderzenie przechodnia przez samochód, jadący z, wydawałoby się, bezpieczną szybkością rzędu 20 km/godz. może mieć dla niego fatalne, nawet – tragiczne skutki. Stąd w definicji szybkości bezpiecznej pojawia się dodatkowy parametr. Tak więc szybkość bezpieczna jest to taka prędkość, przy której w danych warunkach pogodowych i drogowych kierowca jest w stanie uniknąć każdego nieszczęśliwego zdarzenia. Oczywiście niebagatelne znaczenie ma jego stan psychofizyczny, w jakim się on w danej chwili znajduje, oraz stopień jego doświadczenia za kierownicą. Szybkość bezpieczna na pasach startowych nieczynnego lotniska, gdzie nikt się niespodziewanie nie pojawi, może wynosić nawet 300 km/godz, pod warunkiem że pojazd jest w pełni sprawny technicznie i że nie nastąpi niespodziewany wystrzał opony.
Szybkość bezpieczna jest bardzo trudna do wyznaczenia, a przepisy nie są w stanie przewidzieć jej dla każdej sytuacji na drodze. Stąd rozbieżności pomiędzy szybkością maksymalną dopuszczoną znakami, a szybkością bezpieczną według opinii kierowców. Szybkość bezpieczna zależy od stanu nawierzchni, jej szerokości, natężenia ruchu, umiejętności i poziomu zmęczenia kierowcy (a także innych kierowców, czego jednak nie da się prowadząc auta sprawdzić), stanu technicznego samochodu i kilku innych. Pojęcie szybkości bezpiecznej wprowadził znany kierowca rajdowy Sobiesław Zasada w swojej książce "Szybkość Bezpieczna".
Szybkość ekonomiczna jest to taka szybkość, która pozwala na pokonanie danej trasy najmniejszym możliwym kosztem. Planując podróż należy zatem uwzględnić nie tylko szybkość, przy której samochód zużywa najmniej paliwa, ale dodatkowe elementy, takie jak możliwość zapłacenia mandatu karnego za przekroczenie dozwolonej szybkość dla utrzymania tej, przy której zużycie paliwa jest najmniejsze.
Zobacz też: Jak brzmi 10 przykazań dobrego kierowcy?
Szybkość podróżna jest to taka szybkość, zbliżona do tej, przy której samochód zużywa najmniej paliwa, którą kierowca może utrzymać na dłuższym odcinku drogi. Każda zmiana szybkość powoduje zwiększenie zużycia paliwa, dlatego trzeba dążyć do tego, aby tych zmian było jak najmniej.
Szybkość maksymalna jest to szybkość, którą dany pojazd może osiągnąć, bez względu na długość odcinka, który uda mu się z nią pokonać i warunki, w jakich się to odbędzie. Szybkość maksymalna wiąże się ze znacznie powiększonym zużyciem paliwa i wielu zespołów i podzespołów samochodu, dlatego można z nią jechać tylko w bardzo uzasadnionych przypadkach. Jest ona przy tym bardzo niebezpieczna i zwykle jest kilkukrotnie większa od dopuszczalnej.