Sprzęgło
REKLAMA
Sprzęgło jest urządzeniem (elementem lub zespołem elementów), dzięki któremu obroty jednego wału są przenoszone na drugi wał. W samochodzie sprzęgło przenosi obroty wału korbowego, a tym samym sprzężonego z nim koła zamachowego na wałek sprzęgłowy skrzyni biegów.
REKLAMA
REKLAMA
Każde sprzęgło składa się z dwóch współpracujących ze sobą członów: czynnego, czyli napędzającego, i biernego, czyli odbierającego napęd. Często pomiędzy tymi członami znajduje się element pośredniczący. W przypadku silnika samochodowego i skrzyni biegów funkcję tę pełni tarcza sprzęgłowa.
Istnieje kilkadziesiąt rodzajów sprzęgieł, z których w napędach pojazdów mechanicznych mają zastosowanie w zasadzie tylko dwa: sprzęgło suche i sprzęgło mokre. To ostatnie jest stosowane głównie w motocyklach. Oba mają działanie dwukierunkowe, to znaczy że wał silnika może być raz elementem czynnym, innym razem (np. podczas zapalania „na pych”), elementem biernym. Oba są także sprzęgłami tarczowymi.
Tylko w niektórych przypadkach, głownie w małych silnikach skuterów i motorowerów stosuje się sprzęgła automatyczne, działające w wyniku siły odśrodkowej powodującej rozchylenie szczęk, podobnych do szczęk hamulcowych, które znajdują się wewnątrz bębna, który jest kołem zamachowym.
REKLAMA
Aby sprzęgło samochodowe mogło spełniać swoje zadanie, jego tarcza stykać się z powierzchnią koła zamachowego z odpowiednią siłą, aby istniejące tarcie wykluczało niekontrolowany jej poślizg. Siłę tę wywarza specjalna tarcza dociskowa. Dwustronne okładziny tarczy sprzęgłowej dotykają zarówno niej, jak i specjalnej powierzchni dociskowej na kole zamachowym.
Do wytworzenia odpowiedniej siły dociskającej między tarczą i obudową sprzęgła znajdują się sprężyny dociskowe o bardzo dużej twardości. Do ich ściskania, co jest warunkiem wysprzęglania, służą specjalne dźwignie („łapki”) symetrycznie rozmieszczone wokół pokrywy sprzęgła.
W niektórych typach sprzęgieł zamiast tak skomplikowanego rozwiązania stosuje się pojedynczą sprężynę centralną w postaci odpowiednio przetłoczonej sprężystej blachy z nacięciami promieniście rozchodzącymi się od jej środka (stąd popularna nazwa takiego docisku – „słoneczko”). Nacięcia te łączą się z płytką wyciskową, o którą opiera się łożysko wyciskowe sprzęgła podczas wysprzęglania.
Zobacz też: DSG
REKLAMA
REKLAMA