Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT), przewidziano specjalne przepisy dotyczące ustalenia miejsca świadczenia usług (kraju opodatkowania). Specyfika usług związanych z wynajmem środków transportu powoduje, iż w zależności od okresu na jaki wynajmowany jest środek transportu, jak również w zależności od podmiotu na rzecz którego usługa tego rodzaju jest świadczona, zastosowanie znajdować będą odmienne zasady ustalania miejsca świadczenia usługi.
Jak rozumieć środki transportu?
Na wstępie niniejszego artykułu konieczne jest ustalenie znaczenia sformułowania „środki transportu”. Ustawa o VAT zawiera co prawda definicję nowych środków transportu, jednakże wśród regulacji przedmiotowej ustawy nie znajduje się odrębna definicja sformułowania „środki transportu”. W związku z tym niezbędne jest odwołanie się do rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (zwanego dalej rozporządzeniem 282). W przywołanym rozporządzeniu za środki transportu uważa się pojazdy, mechaniczne lub inne, a także innego rodzaju wyposażenie i urządzenia służące do przewozu osób lub rzeczy z miejsca na miejsce, w tym przeznaczone do ciągnięcia, przesuwania lub pchania przez pojazdy, i zasadniczo zaprojektowane oraz faktycznie nadające się do wykorzystania w celu transportu (art. 38 ust. 1 rozporządzenia 282).
Jak wynika zaś z art. 38 ust. 2 rozporządzenia 282, w którym to przepisie znajduje się przykładowe wyliczenia pojazdów uznawanych za środki transportu, środki transportu, obejmują w szczególności następujące pojazdy:
- pojazdy lądowe, takie jak samochody, motocykle, rowery, trójkołowce oraz pojazdy turystyczne;
- przyczepy i naczepy;
- wagony kolejowe;
- statki;
- statki powietrzne;
- pojazdy dostosowane specjalnie do przewozu osób chorych lub rannych;
- ciągniki i inne pojazdy rolnicze;
- pojazdy o napędzie mechanicznym lub elektrycznym przeznaczone dla osób niepełnosprawnych.
Miejsce wykonania usługi wynajmu środków transportu
Po przedstawieniu kryteriów pozwalających uznać, iż w danym przypadku mamy do czynienia ze środkiem transportu (w oparciu o rozumienie tego zwrotu zawarte w rozporządzeniu 282) należy przejść do właściwej analizy problematyki miejsca świadczenia usługi wynajmu środków transportu.
Krótkoterminowy wynajem środków transportu
Przez krótkoterminowy wynajem środków transportu należy rozumieć ciągłe posiadanie środka transportu lub korzystanie z niego przez okres nieprzekraczający 30 dni. Inaczej jednakże rozumie się krótkoterminowy wynajem w przypadku jednostek pływających, dla których przewidziany został limit 90 dni. W przypadku wynajmu środku transportu, który uznawany będzie na gruncie ustawy o VAT za krótkoterminowy, miejscem świadczenia tej usług jest miejsce w którym dany środek transportu faktycznie oddawany jest do dyspozycji usługobiorcy.
Przykład
Firma „Auto – rent” zajmuje się wypożyczaniem samochodów osobowych. Niemiecka firma „AFA” wypożyczyła od „Auto – rent” samochód osobowy na okres 4 dni w związku z przyjazdem do Polski pracownika niemieckiej firmy w celach służbowych. Wynajmowany samochód osobowy oddany był do dyspozycji na terenie Polski, zatem usługa krótkoterminowego wynajmu środka transportu powinna być opodatkowana podatkiem od towarów i usług.
Przykład
Polska firma „Heli” posiada dwa helikoptery, które wynajmowane są jako powietrzne taksówki. W związku z planowanym otwarciem fabryki na terenie Słowacji japońska firma „Akito” wynajęła od „Heli” helikopter na 3 dni, w celu sprawnego poruszania się pomiędzy proponowanym lokalizacjami przyszłej fabryki. Zgodnie z umową, helikopter oczekiwał na przedstawicieli firmy „Akito” na lotnisku w Bratysławie. Należy przyjąć, iż miejscem opodatkowania przedmiotowej usługi było terytorium Słowacji, gdyż faktyczne oddanie do dyspozycji wynajętego helikoptera nastąpiło w Bratysławie. Zatem przedmiotowa usługa winna być opodatkowana na terenie Słowacji.
Odpowiadając na pytanie wskazane na wstępie stwierdzić należy, że skoro okres wynajmu samochodów osobowych i helikoptera nie będzie w żadnym przypadku przekraczał 30 dni (będzie wynosił kilkanaście dni), to niewątpliwie wynajem ten będzie uznany za wynajem krótkoterminowy. Świadczone więc przez polską firmę usługi krótkoterminowego wynajmu powinny więc być opodatkowane w Polsce, ponieważ środki transportu będą oddawane do dyspozycji klientów w Polsce.
Tekst: Piotr Paszek, doradca podatkowy w ECDDP Sp. z o.o., Tomasz Kolarczyk, konsultant podatkowy w ECDDP Sp. z o.o.