Co rozumiemy przez eksport towarów?
W celu odpowiedzi na powyższe pytanie, w pierwszej kolejności należy odwołać się definicji eksportu, zawartej w art. 2 pkt 8 ustawy o podatku od towarów i usług (ustawy o VAT). Zgodnie z tym przepisem przez eksport towarów rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:
a) dostawcę lub na jego rzecz, lub
b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych
-jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.
Zobacz też: Firmy transportowe z Łotwy i Estonii zyskują na Euro
Powyższa regulacja pozwala na sformułowanie 3 warunków, które muszą być spełnione, aby daną transakcję uznać za eksport w rozumieniu ustawy o VAT.
1. towar powinien zostać przemieszczony z Polski poza terytorium UE, przy czym przemieszczenie to musi nastąpić w wyniku dostawy towarów
Eksportowany towar powinien zostać wysłany z Polski poza terytorium UE. Oznacza to, że transport towarów odbywa się pomiędzy Polską a krajem spoza UE. Przy czym warto przytoczyć wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) z dnia 25 czerwca 2012 r. (sygn. I FPS 3/12). NSA stwierdził, że w przypadku eksportu towarów:
wywóz tych towarów z kraju poza obszar Unii Europejskiej powinien nastąpić w ramach transportu (wysyłki) zasadniczo o nieprzerwanym charakterze”. W sytuacji gdy transport towaru z Polski zostanie przerwany na terytorium innego kraju unijnego i ponownie podjęty w okolicznościach wskazujących, że miejscem jego rozpoczęcia, w celu wywozu towarów poza terytorium Unii Europejskiej, jest tenże inny kraj unijny, brak podstaw do stwierdzenia, że eksport tych towarów nastąpił z terytorium Polski.
Zgodnie ze stanowiskiem NSA, transport winien mieć zasadniczo nieprzerwany charakter. Oznacza to, że transport powinien mieć charakter ciągły. Jednakże możliwe są przy tym określone przerwy, pod warunkiem, że nie zaburzą ciągłości transportu. Przerwy takie muszą więc mieć charakter przejściowy i krótkotrwały.
W przypadku Spółki XYZ przeładowanie towaru na statek jest elementem transportu. Nie powinno być więc traktowane jako przerwanie transportu w rozumieniu oddzielnego etapu transakcji Dochodzi jedynie do zmiany sposobu transportu. W konsekwencji, przeładunek towarów w porcie nie dyskwalifikuje wskazanej dostawy jako eksportu towarów.
Zobacz też: Usługi transportu towarów świadczone na rzecz kontrahenta unijnego poza terytorium kraju - rozliczenie VAT
2. wywóz towaru powinien zostać dokonywany jest przez dostawcę lub na jego rzecz, bądź przez nabywcę posiadającego siedzibę poza terytorium Polski lub na jego rzecz.
Warunek ten zostanie spełniony, ponieważ cały transport towaru leży w gestii Spółki.
3. wywóz towarów musi zostać potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach.
Potwierdzenie wywozu nie musi być dokonane przez Polski urząd celny. Wymogu takiego nie nakłada bowiem art. 2 pkt 8 ustawy o VAT. Wniosek taki wynika także z cytowanej uchwały NSA.
Reasumując Spółka XYZ dokona eksportu towarów w rozumieniu ustawy o VAT
Zobacz też: Doładunki i przeładunki bez udziału Służby Celnej
Brak wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) z Polski na terytorium Niemiec
Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o VAT, przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 5, rozumie się wywóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu czynności określonych w art. 7 na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, z zastrzeżeniem ust. 2-8.
WDT zgodnie z powyższym przepisem jest w zasadzie czynność dostawy towarów na rzecz kontrahenta z innego państwa członkowskiego UE.
Jako WDT może być traktowane także przemieszczenie własnych towarów podatnika (mimo braku dokonania sprzedaży towarów). Stanowi o tym art. 13 ust. 3 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem,za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów uznaje się również przemieszczenie przez podatnika, o którym mowa w art. 15, lub na jego rzecz towarów należących do jego przedsiębiorstwa z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, które zostały przez tego podatnika na terytorium kraju w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo sprowadzone na terytorium kraju w ramach importu towarów, jeżeli mają służyć działalności gospodarczej podatnika.
Zobacz też: Nowe obowiązki dla przewoźników wwożących towary do Unii Celnej
Przemieszczenie towarów przez Spółkę XYZ z Polski do Niemiec spełnia przedstawione wyższej warunki. Jednakże od art. 13 ust. 3 ustanowiono szereg wyjątków z których istotne znaczenie dla Spółki ma wyjątek zawarty w art. 13 ust. 4 pkt 4 ustawy o VAT. Przepis ten stanowi, że przemieszczenia towarów, o którym mowa w ust. 3, przez podatnika, o którym mowa w art. 15, lub na jego rzecz nie uznaje się za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, w przypadku gdy: towary mają być przedmiotem eksportu towarów przez tego podatnika.
Powyższa regulacja obejmuje sytuacje w których przemieszczenie towarów na terytorium innego państwa członkowskiego UE jest dokonywane, nie jako odrębna czynność, ale jako element czynności eksportu.
Przemieszczenie towarów przez Spółkę XYZ z terytorium Polski na terytorium Niemiec jest dokonywane wyłącznie w celu dalszego eksportu towarów (do Norwegii).
Z powyższych względów, z uwagi na art. 13 ust. 4 pkt 4 należy uznać, że Spółka XYZ nie dokonuje z terytorium Polski WDT.
Tekst: Michał Samborski, Młodszy Konsultant Podatkowy ECDDP Sp. z o.o.