W tym miejscu należy zwrócić uwagę na art. 17 ust. 4 kodeksu postępowania cywilnego (dalej KPC) zgodnie z którym spory o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych należą do właściwości sądów okręgowych.
Należy pamiętać, że przy obliczaniu wartości przedmiotu sporu warto mieć na uwadze fakt, iż w myśl art. 20 KPC do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.
Wytaczając powództwo należy pamiętać o generalnej zasadzie sformowanej w art. 27 § 1 KPC powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania. Jednakże, często spotyka się sytuacje w których siedziba kontrahenta z którym ma toczyć się spór znajduje się na drugim końcu kraju. W takich sprawach można skorzystać z art. 34 KPC zgodnie z którym powództwo o zawarcie umowy, ustalenie jej treści, o zmianę umowy oraz o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie, a także o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy można wytoczyć przed sąd miejsca jej wykonania.
Niestety nie zawsze zastosowanie powyższego przepisu uchroni przedsiębiorcę od konieczności pozywania nieuczciwego kontrahenta wg. jego siedziby i narazi go na koszty i niedogodności związane z czasochłonnymi podróżami.
Mając na uwadze powyższe niezwykle ważne jest by na etapie zawierania zlecenia transportowego na podstawie art. 46 KPC ustalić, że wszelkie spory które mogą wyniknąć z przedmiotowej umowy winny być rozpatrywane przed sądem do którego dojazd nie będzie generował problemów i trudności. Zawarcie takiej umowy o właściwość (tzw. prorogacyjnej) spowoduję że jedynie wybrany przez strony sąd będzie właściwy do rozstrzygnięcia sporu. Warto w tym miejscu przytoczyć orzeczenie Sądu Apelacyjnego z dnia 20 października 2011 r. zgodnie z którym „Zawarcie umowy prorogacyjnej (art.46 § 1 k.p.c.) powoduje ten skutek, że oznaczony przez strony w umowie sąd jest wyłącznie właściwy, a tym samym brak jest podstaw do zastosowania przepisów o właściwości przemiennej”.
Warto dodać, że klauzula wyboru sądu umożliwi również podniesienie zarzutu niewłaściwości wówczas, gdy zostaniemy pozwani przed sąd inny niż który wskazano w umowie.
Ważnym zagadnieniem, dla przedsiębiorców związanych z branżą transportową jest kwestia roszczeń wynikających z polis OC. Należy pamiętać, że w myśl art. 20 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, możliwe jest wytoczenie sprawy przeciwko ubezpieczycielowi przed sądem właściwym dla miejsca zamieszkania lub siedziby poszkodowanego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia. Dzięki temu poszkodowany zawsze może skierować sprawę do sądu położonego najbliżej swojej siedziby, pomimo, iż większość polskich ubezpieczycieli ma siedzibę w Warszawie.
Tekst: Michał Szczodry - aplikant radcowski, Łukasz Bernatowicz - radca prawny
Artykuł przygotowany przez ekspertów ECDDP sp. z o. o.