Materiały niebezpieczne to artykuły lub substancje, których właściwości mogą spowodować zagrożenie dla zdrowia, bezpieczeństwa, mienia lub środowiska i które są wymienione na liście materiałów niebezpiecznych lub klasyfikowane zgodnie z regulacjami DGR.
Przewóz materiałów niebezpiecznych podlega regulacjom IATA Dangerous Goods Regulations, stanowiących wykładnię przepisów opracowywanych przez Komitet Ekspertów ICAO (International Civil Aviation Organization).
Wśród materiałów niebezpiecznych jest grupa takich, które zostały zakwalifikowane jako zbyt niebezpieczne do przewozu lotniczego. Inne mogą być dopuszczone do takiego transportu jedynie pod warunkiem uzyskania zgody wszystkich państw zaangażowanych w przewóz, kolejne można przewozić tylko w samolotach cargo.
Regulacje IATA to nie jedyne normy, według których odbywa się transport materiałów niebezpiecznych. Istnieją jeszcze wewnętrzne regulacje przewoźników, zatem może wystąpić sytuacja, że przewoźnik odmówi przewozu materiałów niebezpiecznych mimo, iż zostały one zaklasyfikowane przez IATA jako nadające się do przewozu samolotami pasażerskimi.
Warto pamiętać, że są także linie lotnicze, które w ogóle nie akceptują przewozu materiałów niebezpiecznych.
Wykaz IATA
IATA Dangerous Goods Regulations zawiera wykaz ponad 3000 materiałów niebezpiecznych wraz z ich charakterystyką oraz warunkami, jakie muszą być spełnione, by mogły zostać przyjęte do transportu lotniczego.
Wykaz ten jest stale modyfikowany i zawiera dziewięć grup (klas) materiałach niebezpiecznych, których właściwości mogą stanowić potencjalne zagrożenie w transporcie lotniczym: materiały wybuchowe (klasa 1), gazy (klasa 2), ciecze palne (klasa 3), ciała stałe palne (klasa 4), substancje utleniające (klasa 5), substancje trujące i zakaźne (klasa 6), materiały radioaktywne (klasa 7), materiały żrące (klasa 8) i materiały niebezpieczne różne (klasa 9).
W wykazie IATA DGR spotkać można również materiały określane jako „nie nazwane inaczej”, tzn. takie, które posiadają cechy charakterystyczne dla jednej z dziewięciu grup.
Prawidłowe opakowanie
Aby mogły być przewożone frachtem lotniczym, materiały niebezpieczne muszą być zapakowane zgodnie z wymogami IATA. Wymogi te definiują zarówno ilość substancji niebezpiecznej w opakowaniu jednostkowym, jak i – w przypadku części materiałów niebezpiecznych, specjalne opakowania certyfikowane, czyli opakowania ze specyfikacją UN.
Ponadto opakowania zewnętrzne muszą być odpowiednio oznakowane, tzn. zawierać naklejki informujące o rodzaju znajdującego się wewnątrz materiału niebezpiecznego.
Odpowiedzialność nadawcy
Dla przesyłek zawierających materiały niebezpieczne nadawca towaru zobowiązany jest wypełnić i podpisać dokument Shipper’s Declaration For Dangerous Goods.
Nadawca towaru, czyli osoba wypełniająca i podpisując się pod deklaracją powinien posiadać szkolenie w zakresie transportu materiałów niebezpiecznych – podobnie zresztą, jak spedytorzy zajmujący się takimi przesyłkami. Warto podkreślić, że również personel linii lotniczych przechodzi specjalne szkolenie w zakresie materiałów niebezpiecznych i warunków ich transportu.
Jak wynika z powyższego, przesyłki niebezpieczne wymagają nie tylko przeszkolonego personelu, a także specjalnych procedur handlingowych, co oczywiście ma przełożenie na koszt ich transportu.
Większość linii lotniczych stosuje podwyższone stawki frachtowe dla towarów zakwalifikowanych jako niebezpieczne. Podobnie robi także część agentów handlingowych, naliczając wyższe opłaty terminalowe.