Firma ma umowę stałej współpracy z przewoźnikiem, który wystawia faktury VAT jeszcze przed wykonaniem usługi (najczęściej zaraz po otrzymaniu zamówienia). Następstwem tego jest otrzymywanie przez firmę faktur przed wykonaniem usługi. Wystawione przez firmę transportową faktury nie są fakturami zaliczkowymi.
W związku z tym powstaje pytanie, czy można odliczyć podatek VAT naliczony we wskazanych fakturach w miesiącu ich otrzymania, czy też z odliczeniem podatku VAT należy czekać na wykonanie usługi?
W przypadku faktur dokumentujących nabycie usług transportowych (analogiczne zasady obowiązują dla usług spedycyjnych) podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku VAT w dacie wpływu faktury do firmy, nawet jeżeli usługa transportowa (lub spedycyjna) nie została jeszcze wykonana.
Uzasadnienie powyższej odpowiedzi wymaga wyjaśnienia podstawowych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, odnoszących się do reguł odliczania podatku VAT.
Zasadniczo prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę. Przy czym, jeżeli faktura taka wpłynęła do firmy jeszcze przed wykonaniem usługi, wówczas prawo do odliczenia podatku VAT ulega „zawieszeniu”, do momentu wykonania usługi.
Generalna zasada: Odliczasz gdy usługa wykonana
Innymi słowy, podatnik, który otrzymał fakturę przed wykonaniem usługi uzyskuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w treści tej faktury dopiero z chwilą wykonania usługi (art. 86 ust. 12 ustawy o podatku od towarów i usług).
Przykład
Spółka A nabyła od Spółki B usługę reklamową. Ostateczne wykonanie usługi nastąpi w czerwcu 2011 r., jednakże Spółka B wystawiła fakturę VAT przedwcześnie, w kwietniu 2011 r. i w tym samym miesiącu faktura ta wpłynęła do Spółki A. Spółka A może odliczyć podatek VAT naliczony w fakturze dokumentującej nabycie usług reklamowych dopiero w rozliczeniu za czerwiec 2011 r. (miesiąc wykonania usługi).
Wyjątek dla firm transportowych
Jednakże ustawodawca przewidział sporo wyjątków od powyższej zasady, które dotyczą szeregu czynności, w odniesieniu do których obowiązek podatkowy na gruncie podatku VAT powstaje w sposób szczególny.
Jak wynika z art. 86 ust. 12a pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zasada zgodnie z którą podatnik nabywa prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego dopiero po wykonaniu usługi, nie ma zastosowania, między innymi, w przypadku usług, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług.
Przepis ten określa natomiast moment powstania obowiązku podatkowego, między innymi, dla usług transportowych i spedycyjnych (moment otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania usług).
Powyższe oznacza, iż w przypadku nabycia usług transportowych lub spedycyjnych o chwili powstania prawa do odliczenia podatku naliczonego decyduje wyłącznie data wpływu faktury do nabywcy usługi.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje zatem w okresie rozliczeniowym, w którym podatnik otrzymał fakturę.
Przykład
Spółka A nabyła od Spółki B usługę transportową. Ostateczne wykonanie usługi nastąpi w czerwcu 2011 r., jednakże Spółka B wystawiła fakturę VAT w maju 2011 r. i w tym samym miesiącu faktura ta wpłynęła do Spółki A. Spółka A może odliczyć podatek VAT naliczony w fakturze dokumentującej nabycie usług transportowych w rozliczeniu za maj 2011 r.
Na marginesie należy zauważyć, iż prawo takie będzie przysługiwało przedsiębiorcy również w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług). Zatem, przykładowo, jeżeli faktura dotycząca nabycia usług transportowych wpłynie do firmy rozliczającej podatek VAT w okresach miesięcznych w czerwcu, firma taka może dokonać obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z takiej faktury w deklaracji podatkowej składanej za czerwiec, lipiec lub sierpień.