Do opłacania podatku są zobowiązani wszyscy właściciele środków transportowych, a więc osoby fizyczne i osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, na które środek transportowy jest zarejestrowany, oraz posiadacze środków transportowych zarejestrowanych na terytorium RP jako powierzone przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną podmiotowi polskiemu. Jeżeli środek transportowy stanowi współwłasność osób fizycznych lub prawnych, obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach.
Orzeczenie
„Skarżący jest właścicielem dwóch ciągników samochodowych (ciągników siodłowych) marki Scania. Z dowodów rejestracyjnych przedmiotowych ciągników samochodowych wynika wprost, iż posiadają one dopuszczalną masę całkowitą 18 000 kg (pole F2 w dowodzie rejestracyjnym) oraz dopuszczalną masę całkowitą zespołu pojazdów – 40 000 kg (pole F3 w dowodzie rejestracyjnym).
Spór dotyczy interpretacji art. 8 pkt 3 i 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, który stanowi, iż opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych podlegają ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton oraz równej lub wyższej niż 12 ton.
(...) przez ciągnik samochodowy należy rozumieć pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie wyłącznie do ciągnięcia przyczepy; określenie to obejmuje ciągnik siodłowy i ciągnik balastowy. Definicja »dopuszczalnej masy całkowitej«określona została w art. 2 pkt 54 ustawy i zgodnie z nią jest to największa określona właściwymi warunkami technicznymi masa pojazdu z jego normalnym wyposażeniem, paliwem, olejami, smarami i cieczami w ilościach nominalnych, bez kierującego oraz największa masa ładunku i osób, jaką może przewozić pojazd po drodze. Na dopuszczalną masę całkowitą zespołu pojazdów składa się natomiast masa własna ciągnika siodłowego i dopuszczalna masa całkowita naczepy albo dopuszczalna masa całkowita ciągnika balastowego i dopuszczalna masa całkowita przyczepy.
Podstawowym dokumentem, na podstawie którego można ustalić rodzaj i parametry środka transportowego na potrzeby opodatkowania podatkiem od środków transportowych, jest dowód rejestracyjny. Organ podatkowy nie jest uprawniony do samodzielnych ustaleń odnoszących się do cech przedmiotu opodatkowania, gdyż nie dysponuje niezbędną w tym zakresie wiedzą. Dowód rejestracyjny jest zaś decyzją administracyjną stwierdzającą dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego. Jest on więc dokumentem urzędowym sporządzonym w formie określonej przepisami prawa przez powołane do tego organy władzy publicznej, a zatem stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone (art. 194 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa).
Podkreślenia wymaga, że dopuszczalna masa całkowita zespołu pojazdów jest podstawowym parametrem decydującym o opodatkowaniu ciągnika samochodowego. Powyższe wynika wprost z treści art. 8 pkt 3 i 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Przepis ten nie uzależnia natomiast opodatkowania ciągnika samochodowego od jego dopuszczalnej masy całkowitej. Organy podatkowe nie mają zatem podstaw prawnych do sięgania do takiego parametru w przypadku ciągników samochodowych. Parametr ten dotyczy natomiast samochodów ciężarowych, co wynika z treści art. 8 pkt 1 i 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Nadto wskazać także należy, iż w punktach 5 i 6 art. 8 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych ustawodawca wymienił, iż opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych podlegają przyczepy i naczepy, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego. W takim przypadku opodatkowanie również zależy od dopuszczalnej masy całkowitej przyczepy/naczepy wraz z pojazdem silnikowym.
Z powyższego wynika zatem, że każdy z wymienionych w ustawie środków transportowych podlega opodatkowaniu niezależnie od tego czy wchodzi w skład zespołu pojazdów, czy też jest wykorzystywany samodzielnie. Przedmiotem opodatkowania nie jest zespół pojazdów, ale ciągnik samochodowy (ciągnik siodłowy bądź balastowy) i przyczepy lub naczepy, czyli środki transportowe, które składają się na zespół pojazdów. Środki te mają odrębne stawki podatkowe uzależnione m.in. od dopuszczalnej całkowitej masy zespołu pojazdów. Tym samym bezzasadne są podnoszone w skardze twierdzenia odnoszące się do podwójnego opodatkowania środków transportowych. Jak już wskazano powyżej przedmiotem opodatkowania podatkiem od środków transportowych są wyłącznie ciągniki siodłowe, ciągniki balastowe, naczepy, przyczepy, a nie zespoły pojazdów. Dopuszczalna masa całkowita zespołu pojazdów jest natomiast jednym z parametrów decydującym o ich opodatkowaniu”.
Taki też pogląd jest wyrażany w orzecznictwie (wyrok WSA w Gdańsku z 19 czerwca 2008 r., sygn. akt I SA/Gd 235/08 i I SA/Gd 239/08, oraz WSA w Kielcach z 24 stycznia 2008 r., sygn. akt I SA/Ke 583/07).
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 16 lutego 2011 r., sygn. akt I SA/Ol 873/10.
PRZYKŁAD: Obowiązek złożenia deklaracji i zapłaty podatku
Firma handlowo-usługowa Jan Nowak i synowie zawarła umowę leasingu finansowego z „M” Leasing Sp. z o.o. dotyczącą samochodu ciężarowego o masie całkowitej 7 ton.
Ponieważ właścicielem pojazdu została firma handlowo-usługowa Jan Nowak i synowie, obowiązek złożenia deklaracji na podatek od środków transportowych i zapłata podatku ciąży na tej firmie.
Deklarację podatkową dotyczącą podatku od środków transportowych składają wszyscy właściciele i współwłaściciele co roku w terminie do 15 lutego. Nie można przenieść tego obowiązku na dzierżawcę, najemcę czy leasingobiorcę. Liczy się to, na kogo pojazd jest zarejestrowany.
Zdarzają się sytuacje, w których firmy leasingowe przenoszą obowiązek płacenia tego podatku i składania deklaracji na leasingobiorcę (korzystającego). Poprzez zawarcie odpowiednich zapisów w umowie firmy te cedują na korzystającego swoje obowiązki. Należy mieć na uwadze, iż jest to działanie niezgodne z prawem, nie wywiera ono zatem żadnych skutków prawnych co do zmiany podatnika podatku od środków transportowych.
PRZYKŁAD: Obowiązek zapłaty podatku transportowego
„M” Leasing sp. z o.o. zawarła umowę leasingu operacyjnego z firmą Beta. W umowie zawartej pomiędzy stronami wpisano, iż leasingobiorca ceduje na leasingodawcę wszelkie obowiązki (składanie deklaracji, zapłata podatku) związane z podatkiem od środków transportowych dotyczące leasingowanego samochodu.
Działanie takie jako sprzeczne z prawem nie wywołuje żadnych skutków prawnych.
Złożenie deklaracji i zapłata podatku od środków transportowych przez podatnika, którego obowiązek podatkowy wynika z zapisów umowy leasingu, dzierżawy, najmu czy też użyczenia nie zwalnia od tego obowiązku podatnika, na którym ciąży obowiązek ustawowy. Zapłata podatku przez podmiot, na którym nie ciąży obowiązek zapłaty podatku, nie zwalnia bowiem od zapłaty właściwy podmiot. Wywołuje natomiast ten skutek, iż wpłata przez podmiot (leasingobiorcę, dzierżawcę, najemcę) przybiera formę nadpłaty i podlega zwrotowi jako wpłata od niezobowiązanego podatnika.
PRZYKŁAD: Podwójna zapłata za podatek transportowy
„M” Leasing sp. z o.o. zawarła umowę leasingu operacyjnego z firmą „D”. W umowie zawartej pomiędzy stronami wpisano, iż leasingobiorca ceduje na leasingodawcę obowiązek zapłaty podatku od środków transportowych dotyczących leasingowanego samochodu.
Firma „D” wpłaciła podatek od środków transportowych. Jednakże organ podatkowy odnotował wpłatę podatku jako wpływ podatku od podmiotu niezobowiązanego. Zapłata podatku dokonana przez firmę „D” nie miała żadnego wpływu na obowiązek wpłaty podatku przez „M” Leasing sp. z o.o.
Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został zarejestrowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w przypadku nabycia środka transportowego zarejestrowanego – od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został nabyty.
Co się dzieje w przypadku, gdy środek transportu został zarejestrowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ale jego właścicielem jest firma mająca siedzibę za granicą?
Zgodnie z art. 9 ust. 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych organem właściwym w sprawach podatku od środków transportowych jest organ podatkowy, na którego terenie znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika. W przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne, organem właściwym jest organ podatkowy, na terenie którego znajduje się zakład lub jednostka posiadająca środki transportowe podlegające opodatkowaniu.
Jeżeli firma nie posiada w Polsce zakładu, wówczas nie zapłaci w Polsce podatku od własnego środka transportu.
PRZYKŁAD: Obowiązek podatkowy firmy nieposiadającej siedziby na terytorium RP
Niemiecka firma leasingowa zawarła z XYZ sp. z o.o. umowę leasingu operacyjnego na samochód ciężarowy o masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Firma niemiecka nie posiada siedziby ani zakładu w Polsce. Samochód został zarejestrowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Firma XYZ sp. z o.o. nie zapłaci podatku od środków transportowych, bowiem właścicielem pojazdu jest firma niemiecka. Podatku tego nie zapłaci także firma niemiecka, bowiem organem podatkowym właściwym w sprawach tego podatku jest niemiecki organ podatkowy.
Kiedy wygasa obowiązek podatkowy od środków transportowych?
Obowiązek ten wygasa w przypadku:
a) sprzedaży pojazdu przez podmiot zobowiązany do zapłaty podatku,
b) definitywnego wyrejestrowania pojazdu (np. w wyniku złomowania samochodu),
c) czasowego wycofania z ruchu pojazdów zarejestrowanych.
PRZYKŁAD: Obowiązek zapłaty podatku po wygaśnięciu umowy leasingu
„M” Leasing sp. z o.o. zawarła umowę leasingu operacyjnego z firmą „D”. Umowa została zawarta na okres trzech lat. Po upływie obowiązywania umowy firma „D” wykupiła od „M” Leasing sp. z o.o. samochód za kwotę 3000 zł.
Obowiązek podatkowy z tytułu podatku od środków transportowych będzie ciążył na leasingodawcy do końca miesiąca, w którym nastąpi przeniesienie własności na firmę „D”. Jak wynika z powyższego przykładu, nastąpi to po upływie okresu, na jaki została zawarta umowa leasingu, gdy nastąpił wykup leasingowanego pojazdu.