Czym są towary o znaczeniu strategicznym dokładnie definiuje Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.
Ustawa wymienia:
- produkty podwójnego zastosowania czyli:
- produkty, włącznie z oprogramowaniem i technologią, które mogą być stosowane zarówno w celach cywilnych, jak i wojskowych;
- wszystkie towary o charakterze niewybuchowym, które mogą być użyte do produkcji broni jądrowej, jak i w jakikolwiek sposób do wspomagania wytwarzania broni jądrowej lub innych urządzeń do wybuchu jądrowego
Szczegółowy wykaz towarów znajduje się w Rozp. Rady WE 428/2009 z 5 maja 2009 r. ustanawiającym wspólnotowy system kontroli eksportu produktów i technologii podwójnego zastosowania - Dz. Urz. UE Nr L 134/1.
- uzbrojenie - broń, amunicję, materiały wybuchowe, wyroby, ich części i technologie określone w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki w sprawie wykazu uzbrojenia, na obrót, którym wymagane jest zezwolenie ( Dz. U 47 poz 241 z 1 lutego 2011 )
Towary określone w wyżej wymienionych aktach prawnych wymagają uzyskania zezwolenia na obrót. Przypomnieć należy, iż poza niewielkimi wyjątkami, reżimem kontrolnym objęty jest eksport towarów o znaczeniu strategicznym.
Ponadto w zależności od bieżącej sytuacji geopolitycznej mogą pojawiać się kraje, na które zostaje nałożone międzynarodowe embargo (np. Iran, Libia) wtedy następuje częściowy lub całkowity zakaz obrotu towarowego z takimi państwami.
Co to oznacza w praktyce dla przedsiębiorcy mającego zamiar dokonać wywozu towarów o znaczeniu strategicznym?
Pozwolenie na wywóz
Przedsiębiorca, który chce dokonać wywozu towarów o znaczeniu strategicznym musi bezwzględnie uzyskać zezwolenie na dokonanie takich czynności z Ministerstwa Gospodarki.
Takie zezwolenie zobowiązani są także uzyskać inni przedsiębiorcy biorący udział w łańcuchu dostaw ( m.in. przewoźnicy, oraz ich umocowani reprezentanci w sprawach celnych, czyli tzw. zgłaszający).
Warto pamiętać, że nie każdy podmiot może zwrócić się z wnioskiem o uzyskanie takiego zezwolenia do Ministerstwa Gospodarki. Zgodnie z postanowieniami wyżej wymienionej Ustawy, wnioskodawcą, ubiegającym się o uzyskanie zezwolenia może być tylko osoba fizyczna lub prawna posiadająca wewnętrzny system kontroli i zarządzania obrotem towarami o znaczeniu strategicznym (WSK) legitymująca się posiadaniem ważnego certyfikatu.
Tym samym ustawodawca ograniczył możliwość uczestniczenia w obrocie towarami o znaczeniu strategicznym wyłącznie podmiotom posiadającym niezbędną przedmiotowa wiedzę, oraz specjalne, wewnętrzne systemy organizacyjne - swoiste "ISO" w zakresie regulacji prawnych i systemów obsługi przesyłek zawierających towary strategiczne.
Eksporterzy często nie posiadają wystarczających danych technicznych tj. parametry, zastosowanie, typ materiału itp. produktów przeznaczonych do procedur wywozowych. Warto w tym miejscu przypomnieć, iż nawet za nieświadomy obrót towarami strategicznymi grożą sankcje. Zgodnie z art. 33 Ustawy „Kto dokonuje obrotu bez zezwolenia lub, chociażby nieumyślnie, wbrew warunkom określonym w zezwoleniu, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.”
Współpracuj z doświadczonym spedytorem
Podjęcie czynności w związku z obrotem towarami strategicznymi z podmiotem, który nie posiada należytego doświadczenia, może kosztować nie tylko opóźnienie w dostawie czy utratę towaru, ale także karę wieloletniego więzienia (znane są już w naszej rzeczywistości prawnej przypadki takich orzeczeń sądowych - zarówno wobec eksporterów, jaki zgłaszających).
Firma spedycyjna, które posiada certyfikat WSK ma możliwość obsługi spedycyjnej towarów o znaczeniu strategicznym a poprzez to uczestnictwa w łańcuchu dostaw towarów strategicznych, zgodnie z ustawą z 29 listopada 2000r. Dzięki doświadczeniu oraz wyszkolonym pracownikom dokonuje wielu odpraw celnych tego typu towarów rocznie.
Jest także w stanie bezbłędnie rozpoznać towar strategiczny, a tym samym zapobiec potężnym konsekwencjom karnym mogącym trwale zaważyć na przyszłości zarówno firmy jak i osób z nią związanych.