Rozliczania VAT z tytułu importu w deklaracji nie było przez polskich przedsiębiorców w pełni stosowane, gdyż wiązało się z dużymi kosztami. Wszystko przez obowiązek składania wysokiego zabezpieczenia. Od ponad dwóch lat, bo od 1 grudnia 2008 r. do ustawy o VAT zostało wprowadzone uproszczenie dla importerów polegające na możliwości rozliczeniu VAT z tytułu importu w deklaracji podatkowej, bez konieczności zapłaty podatku na konto urzędu celnego. Uproszczenie to jest przewidziane dla firm, które posiadają status tzw. „zaufanego importera” dokonujące importu towarów w ramach tzw. procedur uproszczonych. Niestety uproszczenie to w praktyce nie działało w pełni.
Zabezpieczenia nie do osiągnięcia
Artykuł 33a ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT nakładał bowiem na te podmioty obowiązek złożenia zabezpieczenia w formie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, którego kwota powinna odpowiadać 2-3-miesięcznym należnościom podatkowym importera. W dużych firmach mogło ono wynosić nawet kilkaset milionów złotych. Wiązało się to z dodatkowymi kosztami dla firm. Standardowa opłata za gwarancję bankową wynosi bowiem ok. 1,5–2 proc. wysokości zabezpieczenia w skali roku, co wpływało znacząco na wzrost kosztów działalności firm. Na szczęście 1 kwietnia 2011 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o VAT, która zniosła obowiązek składania przez importerów kosztownego zabezpieczenia.
Zwolnienie tak, ale…
Warunkiem jednak skorzystania z rozliczenia podatku VAT z tytułu importu w deklaracji podatkowej jest przedstawienie organowi celnemu dokumentów potwierdzających rozliczenie kwoty należnego podatku VAT z tytułu importu towarów z deklaracji podatkowej w terminie 4 miesięcy po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów. W przypadku, gdy podatnik nie przedstawi w powyższym terminie stosownych dokumentów, traci on prawo do rozliczania należnego podatku VAT w deklaracji podatkowej i jest zobowiązany do zapłaty organowi celnemu kwoty podatku VAT wraz z odsetkami. W sytuacji, gdy organ celny pobierze kwotę podatku VAT, a podatnik rozliczył ją w deklaracji podatkowej, podatnik ma prawo do korekty deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym kwota podatku VAT została pobrana przez organ celny.
Powyższe rozwiązanie może być również stosowane w sytuacji, gdy importerzy korzystają z usług agencji celnych, które działają jako przedstawiciele pośredni dokonując zgłoszeń celnych na rzecz importerów. Uprawnienie to przysługuje wówczas importerowi na rzecz którego jest składane zgłoszenie celne. Ustawodawca w nowelizacji przepisów ustawy o VAT zniósł obowiązek składania przez agencje celne zabezpieczenia w powyższym przypadku.
Podatnicy, którzy nie będą przestrzegać 4-miesięcznego terminu na przedstawienie dokumentów potwierdzających rozliczenie podatku VAT z tytułu importu w deklaracjach podatkowych mogą utracić prawo do rozliczania VAT importowego w deklaracjach na okres 36 miesięcy. Utrata prawa do rozliczania podatku VAT z tytułu importu w deklaracjach następuje na podstawie decyzji wydanej przez naczelnika urzędu skarbowego. Z tego względu bardzo ważna kwestią dla importerów w jest wdrożenie procedur w firmach, które zapewnią skuteczne monitorowanie obowiązków raportowania oraz zapewnią wywiązywanie się z ustawowego terminu.
Możliwość rozliczania podatku VAT z tytułu importu w deklaracjach podatkowych przy jednoczesnym braku obowiązku składania kosztownego zabezpieczenia jest szansą na rozwój polskich agencji celnych. Do tej pory znacząca część polskich firm, które dokonują importu towarów spoza Unii Europejskiej ze względu na koszty związane z obowiązkiem składania zabezpieczenia decydowała się na odprawy celne w innych krajach, np. w Niemczech, czy Holandii. Miejmy nadzieję, że wprowadzona zmiana w przepisach ustawy o VAT będzie skutkowała zwiększeniem ilości odpraw celnych dokonywanych w Polsce.