Prawidłowo pracujący termostat jest gwarancją zarówno ekonomicznego zużycia paliwa, jak i trwałości silnika. Trzeba więc o niego troszczyć się, jak o inne bardzo ważne elementy samochodu.
Objawy uszkodzenia termostatu są dwa: zbyt zimny silnik nawet po dłuższej jeździe i skłonność do gotowania się płynu w chłodnicy. Zbyt zimny silnik świadczy zawsze o zacięciu się lub poważniejszym uszkodzeniu termostatu. Drugi z objawów towarzyszy także awarii pompy wodnej, zbyt niskiemu poziomowi płynu chłodzącego lub zatkania przewodów i kanałów w układzie chłodzenia przez kamień kotłowy albo inne zanieczyszczenia. Aby wyeliminować te przyczyny i mieć pewność, iż to awaria termostatu spowodowała zagotowanie się cieczy w chłodnicy, trzeba przeprowadzić prosty test.
Po znalezieniu miejsca, gdzie znajduje się termostat, a zwykle jest on w górnej części głowicy, często tuż przy pompie wodnej, należy go wymontować, wcześniej dla oszczędności spuszczając co najmniej litr płynu do podstawionego czystego naczynia. Trzeba mieć w pogotowiu uszczelkę pod obudowę termostatu (o ile taka występuje), gdyż bardzo często ulega ona uszkodzeniu przy demontażu.
Zobacz również: Jak samodzielnie sprawdzić poprawność ustawienia reflektorów?
Gdy obudowa termostatu nie daje się lekko zdjąć, należy ją lekko opukać trzonkiem młotka lub młotkiem gumowym, aby naruszyć strukturę kamienia kotłowego, który czasem działa jak klej.
Po wyjęciu termostatu i obejrzeniu, czy zakleszczania nie powodują jakieś śmieci (np. resztki uszczelek) lub kawałki kamienia kotłowego należy wrzucić go do gorącej wody i obserwować, czy się on otworzy. Powinno to nastąpić już przy mniej więcej 75-80 stopniach. Gdy termostat pozostanie zamknięty nawet we wrzątku, a nie udało się znaleźć w nim żadnych zanieczyszczeń, które mogły spowodować jego zacięcie się, należy go zastąpić nowym, pełnosprawnym, pamiętając, aby włożyć go na miejsce starego dokładnie w tym samym położeniu (zazwyczaj mieszkiem ku głowicy silnika).
Zobacz również: Jak sprawdzić czy felgi i opony nie są odkształcone?
Wcześniej trzeba oczyścić z kamienia kotłowego i innych zanieczyszczeń obrzeże jego gniazda i powierzchnię styku jego obudowy z głowicą, zwracając uwagę, aby nie zanieczyścić nimi wnętrza układu chłodzenia i zawartego w nim płynu. Po zakończeniu montażu napełnić układ chłodzenia płynem do wymaganego poziomu, uruchomić silnik i sprawdzić szczelność wszystkich połączeń w pobliżu termostatu, zwłaszcza połączeń węży gumowych. Poczekać aż silnik się rozgrzeje i termostat przepuści płyn do chłodnicy. Zwiększone ciśnienie gorącego płynu pozwoli na szybsze i łatwiejsze wykrycie ewentualnych nieszczelności.